Жанчына можа займацца ўсім

Тон­кая тэкс­ту­ра све­та­по­гля­ду Ма­ры­ны Ка­пі­ла­вай

У га­ле­рэі «Атры­ум» На­цы­я­наль­най біб­лі­я­тэ­кі доб­ры густ, які на гэ­ты раз ува­со­біў­ся ў вы­стаў­цы мас­тач­кі і прос­та аба­яль­най жан­чы­ны Ма­ры­ны Ка­пі­ла­вай. Трыц­цаць лі­таг­ра­фій і трыц­цаць жа­но­чых упры­га­жэн­няў мож­на ўба­чыць на трэ­цім па­вер­се біб­лі­я­тэ­кі да кан­ца кра­са­ві­ка.

Упры­га­жэн­ні з ме­та­лу і лі­таг­ра­фіі з біб­лей­скі­мі ма­ты­ва­мі, ан­тыч­най мі­фа­ло­гі­яй, жы­вё­ла­мі — ней­кі ўні­каль­ны свет, та­ко­га вы яшчэ не ба­чы­лі (ка­лі, вя­до­ма ж, не бы­лі зна­ё­мыя з твор­час­цю мас­тач­кі ра­ней). Ма­ры­на Ка­пі­ла­ва не го­ніц­ца за аба­вяз­ко­вай пры­га­жос­цю, роў­на­сцю, ідэа­льна­сцю. Лёг­кая не­дас­ка­на­ласць лі­ній, за­віт­коў (у той час, як кож­ны штрых на сва­ім мес­цы), мар­шчы­ны на стом­ле­ным тва­ры, ня­роў­ны бляск ме­та­лу, ант­ра­па­мар­фізм. Кар­ці­на не тое каб вы­каз­ван­не, а вы­нік сак­раль­на­га пра­цэ­су, ка­лі спа­лу­ча­ец­ца ўлас­ная фан­та­зія і на­зі­ран­не за све­там. Ін­тэр­прэ­та­цыя. Ураж­вае. Част­ко­ва та­му, што ство­ра­на, зда­ец­ца, для ся­бе. Без на­ўмыс­на асляп­ляль­ных для гле­да­ча ма­ты­ваў.

Ка­жуць, што за­раз пры­яры­тэ­там у пра­цы мас­тач­кі з'яў­ля­юц­ца лі­таг­ра­фія і скульп­ту­ра. Але агуч­це поў­ны спіс, ка­лі лас­ка! У скульп­ту­ры брон­за і ліц­цё, ке­ра­мі­ка, ка­лаж, юве­лір­ныя і дэ­ка­ра­тыў­ныя пра­цы з ме­та­лам, ляль­кі, стан­ко­вая і кніж­ная гра­фі­ка алоў­кам, пя­ром, аква­рэл­лю, лі­таг­ра­фі­яй.

Пра экс­па­зі­цыю, якая, да­рэ­чы, ар­га­ні­за­ва­на «Атры­у­мам» су­мес­на з га­ле­рэ­яй гра­фі­кі «Кніж­ны са­лон», мы па­ча­лі раз­мо­ву (вытрымкі з якой прыводзім) з Ма­ры­най Ка­пі­ла­вай.

— Тут са­бра­ны ра­бо­ты, якія ства­ра­лі­ся на пра­ця­гу дзе­ся­ці га­доў, апош­няя лі­таг­ра­фія на­дру­ка­ва­ная толь­кі ўчо­ра — та­кі ча­со­вы зрэз. Пад­бі­ра­лі мы іх, хут­чэй, па прын­цы­пе ад­па­вед­нас­ці: каб яны не пе­ра­шка­джа­лі ад­на ад­ной ві­сець на сця­не, не су­пя­рэ­чы­лі па ко­ле­ры, ма­не­ры. Каб кож­ная ра­бо­та, ня­гле­дзя­чы на тое, што яна ў кам­па­ніі, бы­ла быц­цам ад­на. Ха­ця мож­на бы­ло б зра­біць асоб­на біб­лей­скую вы­ста­ву ці вы­ста­ву па мі­фах, па жы­вё­лах.

— Вы лю­бі­це ан­тыч­ныя мі­фы. Мо­жа­це сфар­му­ля­ваць, ча­му яны сён­ня ак­ту­аль­ныя?

— Для кож­на­га ак­ту­аль­на тое, што яму ці­ка­ва. Мне — ан­тыч­ная мі­фа­ло­гія і ўво­гу­ле мі­фы. Але так атрым­лі­ва­ец­ца, што грэ­час­кія — са­мыя зна­ё­мыя, як род­ны дом. Кні­га Ку­на, по­тым «Ілі­я­да» і «Ады­сея» Га­ме­ра (на жаль, пра­чы­та­ныя не на грэ­час­кай) — гэ­та тое ж са­мае, што свет дзя­цін­ства. Усё ас­тат­няе быц­цам «ста­рэй­шае». Біб­лія, на­прык­лад, для мя­не кні­га больш да­рос­ла­га пра­чы­тан­ня.

— Як у сён­няш­ня­га мас­та­ка склад­ва­юц­ца ад­но­сі­ны з пры­ват­ны­мі ка­лек­цы­я­не­ра­мі і прос­та за­ці­каў­ле­ны­мі?

— Як ка­му па­шан­цуе. У не­ка­га ёсць так зва­ныя «пры­корм­ле­ныя» гле­да­чы і па­куп­ні­кі, у не­ка­га іх ня­ма. Гэ­та не за­ле­жыць ад та­го, доб­ры мас­так ці дрэн­ны, а прос­та ад вы­пад­ку і ад умен­ня зна­хо­дзіць па­трэб­ныя кан­так­ты. На жаль, у нас ня­ма ін­сты­ту­та аген­таў ці ме­не­джа­раў мас­та­коў, та­му кож­ны па­ві­нен быць сам са­бе і аген­там, і ме­не­джа­рам, і прад­зю­са­рам. Гэ­та да­во­лі зне­ва­жаль­ны за­ня­так. Ад­на спра­ва — пра­ца­ваць, ін­шая — ся­бе пра­да­ваць. Але ра­біць гэ­та не­аб­ход­на ўсім, хто хо­ча зай­мац­ца ме­на­ві­та мас­тац­твам. Іна­чай трэ­ба пра­ца­ваць не­дзе, а сваю асноў­ную спра­ву па­кі­даць на факультатыў  — вось гэ­та скла­да­на.

— Та­лент — гэ­та пры­дум­ка?

— Гэ­та та­кая рэч — як ма­ты­лёк. Ён пры­сеў, а по­тым вет­рам па­ве­я­ла — і ня­ма яго. Трэ­ба кож­ны дзень яго ла­віць.

— Ма­быць, у нас не­да­стат­ко­ва вя­лі­кая пра­сто­ра, каб усе маг­лі са­ма­рэа­лі­за­вац­ца.

— Свет вя­лі­кі, на­са­мрэч. Спра­ва не ў пра­сто­ры, а ва ўяў­лен­ні ся­бе ў кан­крэт­ным мес­цы. Ка­лі важ­на атрым­лі­ваць вы­нік не­ад­клад­на — та­ды мес­ца бу­дзе ма­ла. Ка­лі ча­ла­век сам на ся­бе пра­цуе і на­коп­лі­вае свой ка­пі­тал — ёсць шанц да­жыць да цу­доў­на­га дня, ка­лі нех­та ця­бе ўба­чыць. Уво­гу­ле, мас­так па­ві­нен жыць доў­га, та­му што трэ­ба да­ча­кац­ца мо­ман­ту, ка­лі ця­бе за­ўва­жаць.

Ірэ­на КА­ЦЯ­ЛО­ВІЧ