Ці будзе абвешчана сёлета амністыя? Якія наступствы меў прыняты ў канцы снежня дэкрэт №6, скіраваны супраць наркатычнай навалы? Ці шмат шанцаў пераводу турэмнай медыцыны пад кіраванне Міністэрства аховы здароўя? Адказы на гэтыя і іншыя пытанні агучылі кіраўнік Дэпартамента выканання пакаранняў МУС Рэспублікі Беларусь Сяргей ДАРОШКА і кіраўнік аддзела па наглядзе за законнасцю выканання крымінальных пакаранняў Генеральнай пракуратуры Рэспублікі Беларусь старшы саветнік юстыцыі Юрый ГАРОШКА падчас «прамой лініі», якая была арганізавана пры ўдзеле газеты «СБ. Беларусь сегодня».
Для асуджаных за наркотыкі — дзве калоніі
— Мой сын адбывае пакаранне ў папраўчай установе адкрытага тыпу ў Гомельскай вобласці. Знаходзіцца там больш за 4 месяцы. Не парушаў правілы ўнутранага распарадку, мае падзякі. Пункт 8 артыкула 47 Крымінальна-выканаўчага кодэкса дазваляе пражываць з сям'ёй асуджанаму, які не дапускае парушэння правіл унутранага распарадку, па пастанове начальніка папраўчай установы ў жылым памяшканні, якое належыць ім па праве ўласнасці ці займаемым па дамове найму. Хацелася б скарыстацца гэтай магчымасцю ў сувязі з тым, што сына ніяк не могуць забяспечыць працай.
Сяргей Дарошка:
— Ваш сын мае такое права, і мы звычайна не перашкаджаем яго рэалізацыі. Разбяромся ў вашай сітуацыі. Што датычыцца працаўладкавання, то гэтая праблема існуе не толькі ў Гомельскай вобласці, але і ва ўсіх абласных цэнтрах, дзе маюцца папраўчыя ўстановы адкрытага тыпу. З кожным аблвыканкамам мы ўзгаднілі план мерапрыемстваў, скіраваных на тое, каб забяспечыць працай гэтых людзей.
— Марына з горада Мінска вас турбуе. Чула, што ўсіх, хто здзейсніў злачынства ў сферы наркакантролю, будуць накіроўваць пасля прыгавору суда ў асобныя калоніі. Адкуль узялася такая ідэя? Які эфект яна дала? Ці не атрымаем мы непажаданы вынік з прычыны камунікацыі паміж сабой наркаманаў «са стажам»?
Сяргей Дарошка:
— Пасля таго, як уступіў у сілу Дэкрэт №6 «Аб неадкладных мерах па супрацьдзеянні незаконнаму абароту наркотыкаў», мы вызначылі для названых асоб 2 базавыя ўстановы, у якіх яны могуць адбываць пакаранне.
Адна з іх — ПК-22 у Івацэвіцкім раёне, больш вядомая як «Воўчыя норы». Сюды змяшчаюцца людзі, якія парушылі закон упершыню і асуджаны па артыкуле 328 Крымінальнага кодэкса. Другая калонія знаходзіцца ў Глыбокім. Там адбываюць пакаранне асобы, на сумленні якіх больш цяжкія злачынствы і неаднаразова судзімыя. Сярод іншага, там больш магутная вытворчая база.
Адна з нашых мэт тут — лячэнне спажывальнікаў наркотыкаў ад залежнасці. Да таго ж мы ствараем умовы, каб людзі не толькі адбывалі пакаранне, але і атрымлівалі спецыяльнасць, па якой змогуць працаваць пасля вызвалення. Пройдзе тры, чатыры, дзесяць гадоў — тэрмін скончыўся. Наступае вольнае жыццё. А што далей? Таму асноўная задача папраўчай установы — скарэктаваць паводзіны асуджанага, каб ён уліўся пасля выхаду на волю ў грамадства. Што датычыцца вашай заклапочанасці пра тое, што асуджаныя будуць ствараць нейкія наркасіндыкаты, мы гэтага не дапусцім, бо маем дастатковы вопыт работы з гэтай катэгорыяй людзей.
— Віктар з Мінска на провадзе. Як у сістэме ажыццяўлення пакарання вядзецца статыстыка тых, хто выходзіць на волю, як адсочваецца іх далейшы лёс?
Сяргей Дарошка:
— Сама сістэма адбывання пакарання прадугледжвае рэсацыялізацыю чалавека ў грамадства. Мы ўжываем своеасаблівы сацыяльны ліфт. Гэта паэтапнае зніжэнне жорсткасці рэжыму пакарання. Напрыклад, у папраўчай установе адкрытага тыпу чалавек сам сябе забяспечвае, але застаецца пад наглядам. Пасля выхаду з калоніі мы на працягу года сочым за людзьмі, якія знаходзіліся ў месцах пазбаўлення волі — здзейснілі яны правапарушэнне ці сапраўды сталі на правільны шлях. Робіць гэта і Генеральная пракуратура.
Перад вызваленнем чалавека мы распытваем, у якія месцы ён накіруецца. Даведваемся, ці ёсць там вольныя працоўныя месцы ў адпаведнасці з яго спецыяльнасцю, ці гатовы сваякі прыняць яго, калі няма свайго жылля, ці гатовы ён сам весці законапаслухмяны лад жыцця.
«З 2012 па 2014 год за кратамі не было ніводнай дзяўчыны»
— Тэлефануе бацька Віктар Міхайлавіч. Растлумачце, калі ласка, такую сітуацыю. Мой сын-студэнт пайшоў на дыскатэку, узяў ад некага таблетку. Тут здарыўся рэйд, і ў яго ў кішэнях знайшлі яшчэ пару таблетак. Але ж ён іх першы раз у жыцці ўбачыў: хлопцы яму сказалі паспрабаваць. Ён жа можа апынуцца за кратамі! Нармальны хлопец, добра вучыцца...
Юрый Гарошка:
— У кожным канкрэтным выпадку трэба разбірацца. Якія гэта былі таблеткі, для чаго іх узяў чалавек. Калі ў яго намер ёсць спажыць наркотык — гэта адна гісторыя. Калі хлопца ўвялі ў зман — гэта справа іншая. Таксама трэба размяжоўваць паняцці «спажыванне і захоўванне»... Я так разумею, што крымінальная справа ўжо заведзена?
— Не, гэта проста абыгрыванне сітуацыі, якая можа ўзнікнуць.
— Атрымліваецца, што вы працуеце на прафілактыку? Гэта пахвальна. І хачу выказаць пажаданне: калі ваш сын ходзіць па клубах ці іншых месцах, дзе могуць быць наркотыкі, растлумачце яму дэталёва, што адна такая сітуацыя можа мець вельмі непрыемныя для яго наступствы. Бо існуе верагоднасць таго, што ў дачыненні да хлопца будзе заведзена крымінальная справа, калі яго зловяць з наркатычнымі сродкамі. Наколькі яна вялікая — сказаць не магу, трэба знаёміцца з абставінамі канкрэтнай справы.
— Непакоіць Людміла. У апошні час наркадылеры ўцягваюць у сваю справу зусім маладых хлопцаў. Траплялі звесткі пра гэта і ў прэсу. Ці не плануецца стварыць дзіцячую калонію для такіх падлеткаў або заснаваць спецыяльныя атрады пры ўжо дзейных калоніях?
Сяргей Дарошка:
— У нашай краіне працуе ўсяго адна дзіцячая калонія. Там змешчаны 177 чалавек. Да пачатку «шэсця» спайсаў у гадавым вылічэнні ў следчых ізалятарах знаходзілася не больш за 50 дзяцей, у калонію з іх трапляла прыкладна траціна. А вось дзяўчынак у месцах пазбаўлення волі ўвогуле не было з 2012 па 2014 год. І гэтая дынаміка нас вельмі радавала. Мы ўжо падумвалі над тым, каб адмовіцца ад паняццяў «дзіцячая калонія», «выхаваўчая калонія» і стварыць спецыялізаваны выхаваўчы цэнтр.
Сваёй мэтай мы ставім карэкціроўку паводзінаў няпоўнагадовых асуджаных і іх адукацыю, а таксама прафілактыку далейшых канфліктаў з законам. І гэта дае плён. Калі звярнуцца да гісторыі дзіцячай калоніі ў Бабруйску, то з яе сцен выйшлі два палкоўнікі, два алімпійскія чэмпіёны.
Мы не плануем стварыць асобную калонію для няпоўнагадовых, асуджаных па «наркатычных» артыкулах, але хочам стварыць асобнае аддзяленне для гэтых дзяцей. І асноўны ўпор будзе рабіцца на медыцынскі аспект, бо амаль усе яны нарказалежныя — спажывалі спайсы ці іншыя рэчывы. З псіхалагічнага пункту гледжання ў іх яшчэ няўстойлівыя характары, і мы можам за іх змагацца. І пастараемся не прайграць. Наша мара — каб мы гэтую калонію таксама закрылі...
Ці чакаць амністыю?
— Брэст на лініі. Ці няма планаў перавесці турэмную медыцыну пад юрысдыкцыю Міністэрства аховы здароўя?
Сяргей Дарошка:
— Маё стаўленне да гэтага адназначна адмоўнае. Турэмная медыцына мусіць заставацца ў турме. Усё павінна быць у адным ведамстве. Як толькі чымсьці пачынаюць кіраваць розныя структуры, гэта толькі шкодзіць агульнаму выніку працы.
Падрыхтоўка і перападрыхтоўка супрацоўнікаў праходзіць па такіх жа нормах, як і ў Міністэрстве аховы здароўя. Яно ж нас жорстка кантралюе. Ёсць у нас нават кандыдат навук, які з'яўляецца начальнікам медыцынскай часці ў адной з калоній.
— Гродна, Уладзімір. Як папярэдняя амністыя адлюстравалася на паказчыках крымінагеннай абстаноўкі? І ці будзе абвешчана яна сёлета?
Сяргей Дарошка:
— У гісторыі Беларусі гэта не першая амністыя. Колькасць вызваленых па амністыі, якія пасля здзейснілі злачынства, не перавышае 10%. Гэта добрая лічба. Перад кожнай амністыяй праводзіцца сур'ёзная аналітычная праца. Яна скіравана на вызначэнне тых катэгорый людзей, якім «зніжак» ад дзяржавы не будзе. Гэта асуджаныя па пэўных артыкулах, а таксама злосныя парушальнікі парадку адбывання пакарання.
Юрый Гарошка:
— Пытанне пра сёлетнюю амністыю разглядаецца. Верагоднасць яе абвяшчэння даволі высокая. Пакуль што плануем яе прымеркаваць да 70-годдзя Перамогі. Да 16 красавіка мы падрыхтуем праект Указа аб амністыі.
— Звяртаецца Іван з Быхава. Мой бацька змешчаны ў лячэбна-працоўны прафілакторый. Нядаўна чуў, што як быццам бы неўзабаве пачнуць адпраўляць у гэтыя месцы і пенсіянераў. Ці сапраўды гэта так?
Юрый Гарошка:
— Такія думкі выказваюцца. І на мой погляд, яны маюць права на існаванне. Ёсць катэгорыя людзей, якія дасягнулі пенсійнага ўзросту, але вядуць асацыяльны лад жыцця, ад яго моцна церпяць суседзі, родзічы. Але адкрыта гэтае пытанне пакуль не разглядаецца.
Сяргей Дарошка:
— Выкажу сваю пазіцыю. Калі пенсіянеры, якія злоўжываюць алкаголем, перашкаджаюць жыць іншым, яны павінны быць ізаляваны і накіраваны ў прафілакторый. Бо такія людзі могуць здзейсніць больш цяжкія злачынствы. Выйсце мы бачым у стварэнні асобных атрадаў для людзей сталага ўзросту. Кожны пенсіянер атрымлівае грашовую дапамогу ад дзяржавы. Хай ён плаціць за пражыванне, лячэнне і камунальныя паслугі, але пры гэтым можа не працаваць.
Валяр'ян ШКЛЕННІК
ПА ТЭМЕ:
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».