Штотыдзень у эфіры тэлеканала «Беларусь 3» гульня «Размаўляем па-беларуску». Для таго, каб стаць яе ўдзельнікамі, неабходна зайсці на сайт tvrgomel.by або 3belarus.by і праз банер «Размаўляем па-беларуску» запоўніць заяўку на каманду з трох чалавек. Ну, а праверыць сваё веданне роднай мовы пасля таго, як праграма выйшла ў эфір, можна з дапамогай «Звязды». Ці ведалі вы, што:
Лякацца — палохацца, пужацца каго-небудзь. Вы толькі не лякайцеся — усё будзе добра.
Лунаць (адно са значэнняў) — плаўна лятаць, рухацца ў паветры. Прыгожа лунаюць у небе буслы.
Маністы — упрыгажэнне з каштоўных камянёў на шыю. Жамчужныя маністы ўпрыгожаць кожную жанчыну.
Шыпулька — ігліца ў хваёвых раслін. Вострыя шыпулькі тырчаць угору.
Зыркі (прыметнік) — яркі, асляпляльны. Зыркае полымя, зыркае сонца.
Золкі — сыры, пранізліва халодны. Восень прыходзіць з халоднымі золкімі начамі.
Запрэгчы ў ярмо — узяць пад сваю ўладу, прымусіць да нечага. Беларусы яшчэ скажуць: запрэгчы ў аглоблі, рускія — взять в свои руки, взять верх. Выраз «запрэгчы ў ярмо» ўжываецца ў пераносным сэнсе, бо ў прамым значэнні ў ярмо (правобраз хамута) раней запрагалі вала або быка.
Запасці ў вока — спадабацца каму-небудзь, звярнуць на сябе ўвагу, запомніцца. Беларускі сінонім — да душы, як маслам па душы, рускі — запасть в душу, по душе. Выраз «запасці ў вока» сустракаецца ў паэме «Бандароўна» Янкі Купалы. Пра пана Патоцкага паэт так распавядае:
Калі ж дзе ўпадзе ў вока
Хараство дзявоча, —
Абняславіць, абнячэсціць,
Бацьку плюне ў вочы.
Чарговыя выпускі тэлевіктарыны глядзіце ў эфіры «Беларусь 3» раніцай кожную суботу.
Ірына АСТАШКЕВІЧ
astashkevich@zviazda.by
Панядзелак для Львоў — спрыяльны дзень для творчасці і новых ідэй.
