Прыкладам могуць служыць цікавыя даныя адной англійскай кампаніі, якая валодае 14 тысячамі аўтамабіляў і здае іх у пракат розным установам у якасці службовага аўтапарка. Статыстыка паказвае, што частата аварый, у якія трапляюць гэтыя машыны, наўпрост звязана са службовым становішчам чалавека, які сядзіць за рулём.
У дырэктараў і старшага кіраўніцкага звяна кампаній-карыстальніц аўто аварыі адбываліся прыблізна кожныя 15 000 км, у кіраўнікоў аддзелаў продажу — кожныя 17 600 км, у асоб, якія непасрэдна займаліся продажам, — кожныя 20 000 км, у кіраўнікоў сярэдняга звяна, якія працуюць у асноўным у офісе, — кожныя 23 000. Пры гэтым кошт рамонту пасля аварыі, у якую трапіў дырэктар, амаль удвая большы за страты, атрыманыя супрацоўнікамі ніжэйшага рангу. Прадстаўнікі кампаніі, якая валодае машынамі, растлумачылі гэта душэўнай неўраўнаважанасцю, уласцівай кіраўнікам у большай ступені, чым падначаленым.
— З гэтым назіраннем можна пагадзіцца, — тлумачыць намеснік галоўнага ўрача па памежнай псіхіятрыі Мінскага гарадскога клінічнага псіхіятрычнага дыспансера, кандыдат медыцынскіх навук, дацэнт Наталля БЕРАЗОЎСКАЯ. — Існуе нават паняцце «стрэсу кіраўніка», і абумоўлены гэты стрэс адказнасцю за вырашэнне разнастайных задач, кожная з якіх можа разглядацца як асобны стрэсагенны фактар.
Што гэта за задачы?
Урэгуляванне стасункаў з партнёрамі і канкурэнтамі, афіцыйнымі структурамі, падатковымі органамі.
Пастаноўка стратэгічных і тактычных мэт для арганізацыі, пошук аптымальных спосабаў іх дасягнення, улік магчымых рызык, хоць насамрэч у самім слове «рызыка» закладзена немагчымасць прадбачыць і спрагназаваць абсалютна ўсё.
Неабходнасць прымаць нестандартныя рашэнні, хутка засяроджвацца і пераключаць увагу.
Работа ў рэжыме чакання, няпэўнасці, дэфіцыту ці лішку інфармацыі.
Неабходнасць вырашэння стратэгічных задач, вынікі якіх часта адтэрмінаваныя (у псіхалогіі вядома, што атрыманне канкрэтнага выніку з'яўляецца важным фактарам задаволенасці работніка сваёй працай).
Стасункі з мноствам людзей, якіх неабходна рознымі спосабамі стымуляваць да эфектыўнай працы.
Неабходнасць прымаць непапулярныя меры (пакаранні, звальненні).
Усё гэта стварае празмернае нервова-псіхічнае напружанне (у перакладзе з англ. «стрэс» — напружанне), што прыводзіць да шэрагу непрыемных псіхалагічных і фізічных сімптомаў.
Арганізм чалавека — сістэма мудрая, здольная да самааднаўлення, але важна прыслухоўвацца да сябе, сваіх патрэб, распазнаваць сігналы аб дыскамфорце. У кожнага чалавека існуе свой любімы антыстрэсавы набор прыёмаў для цела і душы. Гэта можа быць:
— гарачы шакалад, пушысты плед, зручнае крэсла і любімая кніжка;
— добрае віно і палкі партнёр;
— кароткачасовы водпуск у цёплых краях у адзіноце ці ў прыемнай кампаніі;
— сон — столькі, колькі хочацца, і яшчэ крыху;
— заняткі спортам;
— лазня — з парылкай, венікам і скоканнем у сумёт;
— стасункі з прыродай: лес, поле, агарод, кошкі, сабакі, коні;
— людзі — якім вы патрэбны, якія вас цэняць, любяць, падтрымліваюць і весяляць.
А вось прыём моцнага алкаголю, кавы і розных лекавых прэпаратаў мае сур'ёзныя недахопы, бо спрыяе затрымцы працэсу натуральнай самарэгуляцыі эмацыянальных рэакцый, фарміраванню залежнасці, зніжэнню інтэлектуальных магчымасцяў, а таксама стварае дадатковыя праблемы (напрыклад, страта сацыяльнага кантролю, як у выпадку з алкаголем).
На жаль, не існуе чароўнай пілюлі ад стрэсу. Самае важнае — жаданне і гатоўнасць рабіць штосьці для сябе. Без уласнай актыўнай пазіцыі не абысціся. Псіхолаг або псіхатэрапеўт могуць толькі дапамагчы авалодаць некаторымі карыснымі навыкамі.
Святлана БАРЫСЕНКА
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
Амаль тысяча дзвесце чалавек сабраліся, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
