Маладосць, апаленая вайной

Вячаслаў Іванавіч і Філямена Канстанцінаўна Буйкі жывуць разам у вёсцы Паяначы Шаркаўшчынскага раёна ўжо звыш 60 гадоў. Самі некалі пабудавалі дом. Будоўля ішла доўга: не хапала сродкаў, ды і спяшацца не было чаго. Жылі яны непадалёку на хутары ў вялікай дружнай сям'і з бацькамі жонкі. І цяпер Буйкі, можна лічыць, як хутаране: у іх вёсцы засталіся толькі дзве сям'і.

Філямена Канстанцінаўна — мая хросная маці. Кажуць, што на такую пачэсную місію бацькі дзіцяці, якога хрысцяць, выбіраюць намнога маладзейшых за сябе асоб, каб пасля таго, як яны адыдуць у іншы свет, было каму прадаўжаць выхоўваць дзіця. Мае бацькі ўжо адышлі, і я вельмі хачу, каб мае хросныя жылі як мага даўжэй.

8 кастрычніка ветэрану Вялікай Айчыннай вайны і працы Вячаславу Іванавічу Буйку спаўняецца 91 год. Гэта адзіны мой зямляк-ветэран, які дажыў да такога ўзросту. Гісторыю яго жыцця ведаю даволі падрабязна, але напярэдадні свята завітала ў вёску, каб пабачыцца і распытаць пра мінулае і сучаснае жыццё.

На падворку засталіся толькі куры: іншую жыўнасць не ў стане трымаць. Апрацоўваюць невялікі агародзік, маюць садавіну. Зайшла ў хату, дзе чыста і акуратна, усе рэчы на сваіх месцах. Тут пастукала ў дзверы мясцовая паштальёнка:

— Іванавіч, што будзем выпісваць? — звярнулася жанчына да гаспадара.

— Ці ты, Ніна, не ведаеш? — адказаў той. — Мая любімая газета — «Звязда», пастаянна чытаем, будзем і на гэты раз. Люблю яе, можа, таму, што карэспандэнты пішуць на нашай мове — цікава і змястоўна.

Пайшла паштальёнка, і я звярнулася да ветэрана, каб яшчэ раз успомніў гады сваёй ваеннай маладосці. Вячаслаў Іванавіч пайшоў у другі пакой і дастаў з шафы геаграфічную карту СССР, якая захоўваецца там якраз на такі выпадак. Каб было больш зразумела, стаў вадзіць указкай па знаёмых мясцінах і расказваць пра ваенныя дзеянні:

— ...Віцебшчына адносілася да так званай вобласці армейскага тылу нямецка-фашысцкай групы армій «Цэнтр». Разам са сваімі аднагодкамі я дапамагаў партызанам: адвозілі ў лес прадукты і адзенне, што давалі бацькі.

У сям'і нас было тры браты: Аляксандр, Аркадзь і я. Аб'яўлены быў набор на службу ў армію. Бацькі сабралі нам заплечнікі: хлеб, сала, сушаную садавіну. На кані бацька адвёз усіх трох на зборны пункт у вёску Бяльмонты (цяпер Браслаўскага раёна). Адтуль сфарміраваны атрад рушыў пешшу ў Шаркаўшчыну ў ваенкамат, потым нас адправілі, зноў жа пехатою, на захад. Ішлі тры дні. Здаралася, і па бездарожжы, і ляснымі дарогамі да чыгуначнай станцыі Краснае, што непадалёку ад Маладзечна. Салдаты запоўнілі тры вагоны таварнага цягніка. Праз Мінск накіраваліся ў Смаленск. Змучаных ад доўгай дарогі, нас вырашылі прывесці ў належны выгляд. Адправілі на Дняпро памыцца, а тым часам адзенне дэзынфіцыравалі ў спецыяльнай аўтамашыне. Далейшы шлях быў на Маскву. Там на 10 дзён далі сухія пайкі і чыгункай адправілі на Карэльскі фронт.

У Архангельскай вобласці, на ўзбярэжжы Белага мора, нас расфарміравалі па вайсковых часцях. Мы з братамі трапілі ў 31-ы полк 25-й стралковай дывізіі, які стаяў у абароне на Анежскім возеры. Тут вайна яшчэ працягвалася. Нямецка-фашысцкія войскі трымалі лінію абароны ад Ленінграда і далей на поўнач. Савецкі полк стаяў у абароне і не даваў фашыстам адступаць. Наш узвод супрацьтанкавай роты адышоў далёка на поўнач да фінскай мяжы. Была глыбокая восень. Вельмі холадна, мы не прывыклі да такога суровага клімату. Выручала маладосць і вынослівасць.

Пасля зняцця блакады Ленінграда нас параходам па Белым моры даставілі на самы паўночна-заходні на Кольскім паўвостраве горад Печанга. Фашысты баяліся, каб мы не пазбавілі іх магчымасці перадыслацыравацца на захад. Таму імкнуліся вывесці свае фарміраванні ў нарвежскі порт Керкінес. Некаторыя салдаты з варожых груп не вытрымлівалі такога націску і пераходзілі на наш бок.

...Перамогу мы сустрэлі на нарвежскай мяжы. Добра памятаю той дзень, калі ў чатыры гадзіны ночы паднялі ўсіх па трывозе. Аб'явілі, што і сюды прыйшла перамога. Значыць, быў шлях дадому. Салдаты цягніком даехалі да Полацка, адтуль — у Глыбокае. У Шаркаўшчыну я дабраўся на аўтамашыне, якая прывозіла збожжа на прыёмны пункт. Да свайго хутара ішлі пешшу. Бацьку ў жывых не засталі...

Кожны з нас будаваў сваё ўласнае гняздо. Я ўладкаваўся ў калгас «За сумленную працу» рахункаводам. Там працавала і Філямена. Мы сябравалі. Скончыў курсы ў Полацкай школе бухгалтараў і пэўны час працаваў галоўным бухгалтарам у калгасе ўжо пад назвай імя Кірава. Ішоў час, на змену прыйшлі маладыя, больш адукаваныя спецыялісты, і я пайшоў працаваць брыгадзірам комплекснай брыгады. Амаль у 50 гадоў атрымаў пасведчанне трактарыста-машыніста і пэўны час працаваў на гусенічным трактары».
З Філяменай Канстанцінаўнай яны стварылі трывалую сям'ю. Выхавалі дваіх сыноў. Дзеці часта прыязджаюць у госці. І дзякуй Богу, што бацькі сустракаюць іх яшчэ на сваіх нагах!

Кацярына СОСНА