Восеньская абрэзка ў садзе: як, што і калі?

Найбольш працаваць секатарам у садзе даводзіцца вясной, але гэта не значыць, што восеньскай абрэзкі не існуе. Яшчэ як існуе.

Калі праводзіць

Восеньская абрэзка праводзіцца падчас і пасля лістапада — прыкладна з сярэдзіны кастрычніка. Заканчваць яе варта адначасова са сканчэннем асноўных работ у садзе, гэта значыць, пасля пачатку зацяжных дажджоў. Інакш, утоптваючы цяжкую глебу вакол дрэў і кустоў, вы парушыце яе структуру і ніякай карысці ад абрэзкі не будзе. Калі праводзіць абразанне ў гэты час вельмі трэба — пакладзіце пад ногі драўляныя дошкі або шчыты.

Што тычыцца вінаграду, руж і іншых кустоў, якія ўкрываюцца на зіму, то іх абразанне канчаюць так, каб яго тэрміны не наклаліся на час, калі трэба займацца ўкрыццём. Увогуле, з тэрмінамі заканчэння абрэзкі трэба кіравацца здаровым сэнсам.

Пладовыя дрэвы

Звычайна іх абразаюць вясной, але ўвосень таксама можна папрацаваць секатарам, вызваляючы яблыні, грушы, вішні і слівы ад зацененых і неплоданосных галін, а таксама дробных і слабых — таўшчынёй не больш за 3 см. Калі галіна, якая не плоданосіць, занадта вялікая (звычайная справа), то яе спілоўваюць на шып, пакідаючы вялікі тоўсты пянёк. З ім лепш разабрацца ўжо вясной. Абразаць пладовыя дрэвы можна толькі ў сухое надвор'е з абавязковым замазваннем галінак садовым варам ці пастамі.

Вінаград і іншыя пладовыя ліяны

Іх у асноўным абразаюць менавіта ўвосень, ужо пасля ападання лістоты, бо вясновая абрэзка наносіць раслінам шкоду, з-за якой яны даюць дрэнны ўраджай. Абразаць гэтыя кусты можна рознымі спосабамі, а самы просты, прыдатны для пачаткоўцаў — веерная абрэзка, зручная для фарміравання прыгожай кроны да зімы. Яго ж яшчэ трэба ўкрываць.

Ягадныя кусты накшталт парэчак і агрэсту

Абрэзаць можна і ўвесну, але лепш восенню — шкоды ніякай, а плюс у выглядзе больш спакойнай працы.

Абразаць трэба старыя галіны і рэзаць — пад корань. Прасачыце, каб зрэзы былі вышэй магчымага ўзроўню снегу, тады з раслінай зімой усё будзе добра.

У чорных парэчак, як правіла, рэжуць усе галінкі, старэйшыя за 4-5 гадоў, а таксама слабыя і пашкоджаныя парасткі. У чырвоных і белых парэчак трэба абрэзаць сапраўды старыя галіны (9—10 гадоў). У агрэсту — пяць гадоў і старэйшыя, а таксама куст пазбаўляюць ад нулявых парасткаў, якія растуць ад каранёў і блізка да зямлі. Нулявыя лепш рэзаць на чвэрць, так большы шанц, што ад іх адыдуць новыя парасткі. Абразайце галінкі прыкладна на 10 см вышэй здаровай і моцнай пупышкі, каб парасткі раслі вонкі, а не ўглыб куста. Слабыя і кароткія (менш за 7 см) парасткі варта абрэзаць да месца адгалінавання.

Дэкаратыўныя незімаўстойлівыя кусты

Калі каранёвая сістэма кустоў (вейгелы, будлеі і да т.п.) здольная перанесці зіму (у нашым клімаце гэта крыху прасцей), значыць, куст можна абрэзаць на пень і чакаць, што ўвесну ён дасць парасткі.

Маліны — для максімальнай ураджайнасці

Як правіла, маліны абразаюць летам, пасля збору ўраджаю. Але калі вы не паспелі, можна абрэзаць і восенню. Пазбаўляцца трэба ад двухгадовых парасткаў, якія сваё ўжо адпладаносілі і зімой усё роўна адамруць. Акрамя таго, трэба правесці нарміроўку маладых парасткаў малін, якія будуць пладаносіць у наступным сезоне. Пакідаюць прыкладна 40 самых моцных атожылкаў на пагонны метр.

Ружы

Асноўная праца з ружамі ідзе вясной, але і ўвосень ёсць дзе папрацаваць секатарам — трэба пакараціць галіны, якія перашкаджаюць змясціць куст пад сховішча. Заадно трэба выдаліць хворыя лісты, кветкі і плады, а таксама не забыцца апрацаваць парасткі медным купарвасам.

Гібрыды відавых руж (белыя, маршчыністыя, зімаўстойлівыя сарты) — абразаць не трэба, бо іх не трэба і хаваць.

Пляцістыя буйнакветкавыя і куставыя ружы ёсць сэнс абрэзаць на траціну. За сезон яны зноў адрастуць.

Чайна-гібрыдныя ружы абразаюць пад укрыццё і выдаляюць лісце. Пачынаць трэба не раней кастрычніка. Потым пазбаўляюцца ад маладых парасткаў, якія не выспелі і ўсё роўна загінуць. У самым канцы восені абразаюць сухія і пашкоджаныя парасткі, а пянькі ад старых галінак рэжуць «на кальцо». Мэтазгодна пазбавіцца і ад парасткаў, старэйшых за пяць гадоў, — калі куст вельмі ўжо разросся.

Гартэнзіі і клематысы

Гартэнзіі на зіму хаваюць, а значыць, загадзя трэба пазбавіцца ад лісця і суквеццяў, а таксама верхавін парасткаў, якія не адзервянелі (зялёныя на выгляд). Каб не пашкодзіць пупышкі, секатар трэба трымаць строга пад прамым вуглом да парасткаў.

Клематысы І групы абрэзкі (якія цвітуць ранняй вясной) патрабуюць абрэзкі хворых парасткаў і тых, якія загушчаюць куст. Клематысы ІІ групы (якія цвітуць двойчы — вясной і летам) абразаюць на траціну. Клематысы ІІІ групы (якія цвітуць з ліпеня і да верасня) можна абрэзаць або цалкам, да 3—5 см над зямлёй, або да 2—4 ніжніх вузлоў.

Іглічныя

Іглічныя добра абрэзаць менавіта ўвосень проста таму, што яны не так пэцкаюцца. Абразаюць звычайна не больш за 1/3 прыросту. Пасля абразання не забудзьцеся ўнесці падкормку і паліць, каб кампенсаваць стрэс. Дарэчы, не забудзьцеся паліваць іглічныя да сярэдзіны лістапада, інакш яны дрэнна перанясуць зіму.

Ірына Тамковіч