Пра тое, чаму тоны грыму выходзяць з моды, як тыграня стала Снягуркай, што прымушае маўчаць дваццаць дзяцей і калі адбываюцца цуды, мы даведаліся ў беларускамоўнага Дзеда Мароза.
Магія слоў і дзеянняў
— Вялікае шчасце быць Дзедам Марозам... без касцюма Дзеда Мароза, — парадкуючы на сядзенні аўтобуса вялікія торбы з тым самым навагоднім уборам і рэквізітам, кажа Васіль Дранько-Майсюк. — Усё павінна ісці знутры.
У той дзень Васіль спяшаўся падарыць казку яслям-саду № 356 г. Мінска. Па дарозе да дзятвы Дзед Мароз быў не вельмі гаваркі. Маўляў, «за мяне ўсё скажа мая справа». Лепей размаўляць прадметна. Не паўтарае перад выступленнем навагодні чараўнік і сцэнарый, які, дарэчы, заўсёды піша сам.
— Шмат чаго залежыць ад таго, з кім прыходзіцца працаваць. Да кожнага патрэбен свой падыход. З дарослымі я гавару на адной мове, з дзятвой — на іншай. Пераключацца трэба вельмі хутка, каб усё выглядала гарманічна і натуральна, — усміхаючыся, тлумачыць Васіль.
Першы раз касцюм навагодняга чараўніка Васіль Дранько-Майсюк прымераў гады чатыры таму — у Маскве, дзе жыў і працаваў. Малады драматург, рэжысёр, акцёр адчуў, што яму, Дзеду Марозу, дзеці вераць, а бацькі — давяраюць. Ці не гэта галоўнае?!
— Прабачце, не падкажаце, дзе тут дзіцячы садок? — запытаўся ў дворніка Васіль.
— А вы хто? Навошта вам туды? — пачулася насцярожанае ў адказ.
— Я — Дзед Мароз, — растлумачыў Васіль, — на навагодні ранішнік іду.
— А, Дзядуля, — падабрэла жанчына з лапатай у руках, — вам вось туды, — хутка сарыентавалася суразмоўніца.
Услед жанчына пажадала добрых свят, а я падумала аб магічных уласцівасцях слоў «Дзед Мароз», якія так хутка прымушаюць людзей мяняцца...
Мінімум рэквізіту, максімум шчырасці
— Скажу адразу: дзеткі складаныя, яны толькі прыйшлі ў садок. Узрост 3—4 гады. Хтосьці больш сацыялізаваны, хтосьці менш, таму рыхтуйцеся да ўсяго, — хутка ўвяла ў курс справы педагог-псіхолаг садка.
— Справімся, не ўпершыню. Да таго ж хто, як не Дзед Мароз, ведае падыход да дзятвы? — з упэўненасцю адказаў Васіль.
Пасля галоўны герой навагодняга свята і загадчыца садка ўдакладнілі яшчэ некалькі важных момантаў наконт падарункаў, вершыкаў, музыкі.
— Зразумела, што ўсё прадбачыць цяжка. Але зрабіць усё магчымае для таго, каб у дзіцяці і яго бацькоў склалася адчуванне свята, я абавязаны, — удакладніў Дзед Мароз.
Што датычыцца нечаканасцяў, то Васіль сутыкаецца з імі амаль заўсёды. Новы год — час чароўны, што тут скажаш. Вось, напрыклад, аднойчы прыйшлося забаўляць сапраўднае тыграня, якое бацькі падарылі свайму сыну. Жывёла пазнала ў Марозе свайго папярэдняга гаспадара, які быў таксама сівы, і літаральна ўвесь вечар не адыходзіла ад Васіля — замест Снягуркі было!
Дарэчы, пра тое, чаму Дзед Мароз без унучкі ходзіць, у Васіля знайшліся свае тлумачэнні.
— Па-першае, часцей за ўсё людзі хочуць, каб іх павіншаваў выключна Дзед Мароз, па-другое, працаваць аднаму зручней. Мне больш падабаецца спадзявацца толькі на сябе, а не залежаць ад напарніцы, якой бы казачнай яна ні была, — расказаў Васіль.
Тоны грыму наш Дзед Мароз не любіць. Лічыць гэта лішнім. Васіль давярае мне трошкі падфарбаваць яму нос і бровы, але пільна сочыць за кожным маім рухам.
— Тут усё павінны гаварыць вочы, а не размаляваны твар, — кантралюе мой энтузіязм Дзед Мароз. — Маюць значэнне і голас, інтанацыя, з якой ты звяртаешся да публікі. Усюды павінна быць мяжа.
Мінімум датычыцца і рэквізіту, і музыкі, пад якую адбываецца асноўнае дзеянне. «Трэба ўмець зацікавіць сваімі словамі, гісторыяй. Усё астатняе — другараднае. Ведаеце, хто б што ні казаў, а дзеці — добрыя слухачы», — лічыць Васіль.
Навагодняя праграма Васіля звычайна доўжыцца гадзіну, але ўсё залежыць ад абставін, пажаданняў. Тут, як кажуць, на любы колер і густ. Датычыцца гэта і асноўнай канцэпцыі выступлення. Аднойчы «Трапічны Новы год на востраве» ладзіць прыйшлося. Свята з пальмамі, бананамі і гарачымі танцамі спадабалася ўсім. Яшчэ б, Дзеда Мароза ў кепцы і шортах не кожны год сустрэнеш!
Сіла веры, мовы і цуду
Да свайго першага навагодняга ранішніка маленькая Сафійка з матуляй пачалі збірацца за месяц. Акрамя ружовай сукенкі і пышных бантаў, дзяўчынка падрыхтавала невялічкі верш.
— Я сама добра размаўляю па-беларуску, таму лічу, што і дачцэ гэта не будзе лішнім, — дзеліцца матуля трохгадовай прынцэсы. — Да таго ж у школе потым будзе лягчэй.
Беларускамоўная група з'явілася ў садку сёлета. Ініцыятарамі выступілі самі бацькі дзяцей. Віталь Абакановіч быў адным з першых, хто падняў гэтае пытанне.
— Гэта цудоўна, калі ў дзіцяці ёсць магчымасць вучыць родную мову з трох гадоў, — лічыць Віталь, — знаёміцца з традыцыямі і культурай свайго народа. А дзіцячы садок, напэўна, найлепшае для гэтага месца.
Матуля Ганначкі, якая атрымала падарунак ад Дзеда Мароза, расказвае, што дачка не толькі сама вучыць мову, але і прымушае старэйшага браціка дома размаўляць па-беларуску.
— Я бачу, што дзеці мяне разумеюць, — кажа Васіль. — Яны ідуць на кантакт, а гэта галоўнае.
У Васіля дзве вышэйшыя адукацыі (ён культуролаг і рэжысёр), але, як кажа сам артыст, дзецям не патрэбны дыпломы. З імі ён працуе інтуітыўна.
Дзед Мароз вельмі даражыць тым, што хлопчыкі і дзяўчаткі давяраюць яму свае самыя патаемныя мары і жаданні. Хтосьці просіць зрабіць ляльку, падобную да таты, бо той надоўга з'язджае ў камандзіроўкі. Нехта спрабуе праз Дзеда Мароза перадаць прывітанне бабулі-нябожчыцы і пахваліцца, што «раніцай есць кашу і вучыць алфавіт».
— Чаму ты рыдаеш? — звяртаецца да свайго сына ў касцюме медзведзяняці бацька. — Вершык забыўся?
— Я падаЛунак хачу і дадому, — скрозь слёзы вымаўляе малое.
А да Дзеда Мароза ўжо падышоў маленькі пірат. Хлопчык, відаць, таксама перахваляваўся, але, як кажа наш чараўнік, «прамаўчаць па-беларуску таксама ўмець трэба».
Неймаверна, але Дзеда Мароза з заміраннем слухаліся не толькі малыя, але і іх бацькі: дзе яшчэ вы ўбачыце сур'ёзнага тату ў ролі дуба ці маму траіх дзяцей, якая падахвоцілася быць асінай?
Ранішнік скончыўся апоўдні. Задаволеныя дзеці і бацькі ззялі ўсмешкамі, а Дзед Мароз прызнаўся, што крыху стаміўся. У апошнія дні снежня графік чараўніка распісаны па гадзінах і ўсюды трэба паспець.
— Як усё прайшло? — запыталася каля ганка дворнік, што зранку падказала дарогу да садка. — А дарослым жаданне загадваць можна? Ці ўсё гэта глупства?
Дзед Мароз усміхнуўся і, ухваляючы, кіўнуў: «Цуды не маюць межаў. Ні моўных, ні тэрытарыяльных, ні ўзроставых. Яны заўжды адбываюцца з тымі, хто ў іх верыць...»
Кацярына АСМЫКОВІЧ
Фота Надзеі БУЖАН
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
Каментары