Міжнародны кангрэс «Традыцыйны беларускі касцюм у еўрапейскай культурнай прасторы» ўчора прайшоў у Мінску. У ім прынялі ўдзел вядучыя навукоўцы Беларусі, Расіі, Украіны, Польшчы, Літвы і Эстоніі. Там абмяркоўвалі, якое месца займае традыцыйны касцюм у сучасным жыцці, як можна выкарыстоўваць і развіваць каштоўную народную спадчыну ў сучасных умовах.
Адзін з гасцей форуму, дырэктар Беларускага дзяржаўнага музея народнай архітэктуры і побыту Эдуард Багдановіч, адзначыў: «У народзе кажуць — чалавека сустракаюць па адзенні. Што ж такое беларускі касцюм? Наша адзенне — гэта душа народная, нашы традыцыі і наша Бацькаўшчына. Таму пакуль мы будзем помніць свой традыцыйны касцюм, вывучаць і перадаваць маладому пакаленню, будзе жыць і квітнець наша цудоўная краіна».
— Форум праводзіцца ў Музеі старажытнабеларускай культуры Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры, — падкрэсліў доктар гістарычных навук, доктар архітэктуры, прафесар, акадэмік НАН Беларусі Аляксандр Лакотка на ўрачыстым адкрыцці міжнароднага кангрэса. — Тут захоўваюцца не толькі найбуйнейшыя ў нашай краіне калекцыі традыцыйнага касцюма і народных тканін, іканапісу, скульптуры, помнікаў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва і этнаграфіі, але і праводзяцца значныя па сваіх выніках даследаванні, накіраваныя на захаванне і выкарыстанне ў сучасным жыцці краіны шматвекавых традыцый матэрыяльнай культуры, здабыткаў народнага і прафесійнага мастацтва. Наш форум дае выдатную магчымасць абмеркаваць важныя пытанні гісторыка-культурнай спадчыны, засяродзіць увагу на шырокім коле пытанняў, акрэсленых нацыянальным гістарычным касцюмам, яго сучасным бытаваннем. Беражліва і ўважліва вывучаючы мінулае, звяртаючыся да народнага вопыту нашых продкаў, мы зможам лепш разумець уласнае і будучае нашай квітнеючай радзімы.
На пленарным пасяджэнні выступалі не толькі айчынныя спецыялісты, як, напрыклад, старшы навуковы супрацоўнік аддзела старажытнабеларускай культуры Марыя Віннікава, але і замежныя госці. Так, Аляксандр Новік з Музея антрапалогіі і этнаграфіі Расійскай акадэміі навук расказаў, што ў іх фондах захоўваецца багатая калекцыя беларусістыкі. У сілу некаторых гістарычных абставін (рэпрэсій навукоўцаў) яна так і не была апісана належным чынам. Таму Новік звярнуўся да беларускіх спецыялістаў з просьбай дапамагчы апісаць і сістэматызаваць калекцыі беларускіх прадметаў у расійскім музеі. Рээт Пійры з Эстоніі падзялілася вопытам стварэння сучаснай экспазіцыі народных касцюмаў. Яна расказала, што ў 2016 годзе ў іх адкрыўся новы Нацыянальны музей. І важнае месца ў ім занялі традыцыйныя эстонскія касцюмы. Для калекцый адмыслова вырабляліся манекены — яны ствараліся па мерках, знятых з адзення. Для стварэння дынамічных манекенаў спецыяльна пазіравалі добраахвотнікі, якія маюць адпаведны памер.
— Мы сустрэліся, каб пазнаёміць усіх з культурнымі дасягненнямі нашай краіны. Гэты кангрэс — унікальны праект, — рэзюмаваў акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук НАН Беларусі, доктар гістарычных навук, прафесар Аляксандр КАВАЛЕНЯ. — Безумоўна, пашырэнне кантактаў у сферы аховы і выкарыстання культурнай спадчыны будзе садзейнічаць вывучэнню сусветнага вопыту і найноўшых дасягненняў у гэтай галіне. На міжнародным навуковым форуме не толькі адбыліся навукова-практычныя канферэнцыі, але і працавалі выставы. Тут можна было пазнаёміцца з выставай традыцыйнага беларускага касцюма — з музейнага збору аддзела старажытнабеларускай культуры — і выставай галаўных убораў, якая з'яўляецца сумесным праектам аддзела старажытнабеларускай культуры і музея народнай архітэктуры і побыту.
У Цэнтры даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі можна ўбачыць некалькі выстаў — традыцыйнага беларускага касцюма, а таксама галаўных убораў. Спецыяльна для гасцей кангрэса рэспубліканскае навукова-вытворчае прадпрыемства беларускіх народных рамёстваў «Скарбніца» прадэманстравала сучасную калекцыю традыцыйнага касцюма, выкананую на падставе навуковых рэканструкцый яго страчаных ці малавядомых лакальных варыянтаў.
Ніна ШЧАРБАЧЭВІЧ
Фота Кастуся ДРОБАВА
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
