У вёсцы аднавілі гістарычны цэнтр і святыні

Старшыня Цімкавіцкага сельскага Савета дэпутатаў Капыльскага раёна Алена Вострыкава даўно марыла адрадзіць у вёсцы гістарычны цэнтр. Але для гэтага, вядома, патрабаваліся значныя сродкі. І вось нарэшце мары сталі рэальнасцю.

— Пазалетась мы падавалі заяўку на конкурс мясцовых ініцыятыў, які праводзіцца ў межах міжнароднага праекта ЕС/ПРААН «Садзейнічанне развіццю на мясцовым узроўні ў Рэспубліцы Беларусь», — кажа Алена Мечыславаўна. — Але, на жаль, наша заяўка тады не прайшла.

Ды работнікі сельвыканкама не засмуціліся і вырашылі паспрабаваць паўдзельнічаць у конкурсе яшчэ раз. І перамаглі.

Вядома, проста так грошы ніхто не дасць. Каб іх атрымаць, неабходна было дэталёва абгрунтаваць, што прынясе рэалізацыя праекта, для чаго ён неабходны, як будуць развіваць ініцыятыву далей.

— Мы склалі прыблізны бюджэт. Падлікі паказалі, што на ажыццяўленне задуманага патрэбна каля 18 тыс. долараў. Але нам выдзелілі крыху больш за палову ад неабходнай сумы, — адзначае Алена Мечыславаўна.

Да 1830 года ў Цімкавічах існавала Ільінская царква, у 1879-м згадваецца Георгіеўская царква, з 1886 года — царква свяціцеля Мікалая Цудатворца. Яна была разбурана ў 30-я гады ХХ стагоддзя. Прыход аднавіўдзейнасць у 1999-м. Набажэнствы праходзілі ў адным з памяшканняў пажарнага дэпо. Вядома, такое суседства перашкаджала як пажарнікам, так і вернікам. Затым службу перанеслі ў былы магазін, які не быў для гэтага прыстасаваны... На пасяджэнні сельвыканкама, сходах жыхароў прынялі рашэнне аб будаўніцтве новай святыні. Узводзілі яе доўга — дзесьці каля васьмі гадоў за кошт ахвяраванняў прыхаджан. І вось жыхары аграгарадка дачакаліся радаснай падзеі: 27 лістапада 2017-га храм асвяціў епіскап Слуцкі і Салігорскі Антоній.

Побач з царквой знаходзяцца два гістарычныя будынкі — капліца 1861 года, узведзеная ў гонар адмены прыгоннага права, і званіца 1888 года. З цягам часу святыні рабіліся непрыгоднымі і мелі даволі непрэзентабельны выгляд. Неаднойчы ўзнімалася пытанне аб прывядзенні іх у нармальны стан, паколькі на фоне новага храма яны глядзеліся непрывабна, не ўпісваліся ў агульны пейзаж...

— Складана было вырашыць, з чаго пачаць, — згадвае Алена Мечыславаўна. — Звярталіся і да індывідуальных прадпрымальнікаў, і ў арганізацыі, і на прадпрыемствы, і да былых жыхароў, якія цяпер маюць сваю справу, каб аказалі спонсарскую дапамогу.

Многія адгукнуліся: хтосьці дапамог будаўнічымі матэрыяламі, нехта грашыма. Мясцовы лясгас выдзеліў дрэўцы туі, сумеснае таварыства з абмежаванай адказнасцю «БетонБокс» забяспечыла пяском. Накрыла дах і атынкавала сцены прыватная фірма з Капыля, якая прапанавала найбольш прымальныя ўмовы разліку. Для гэтых работ было прызначана каля 7 тыс. рублёў — сума больш чым сціплая. Таму і не наймалі буйную арганізацыю, якая ўзяла б за свае паслугі намнога больш.

— Нам пашанцавала, што гэтыя помнікі не занесены ў дзяржаўны спіс матэрыяльных каштоўнасцей, таму ад нас не патрабавалася ніякіх узгадненняў з Міністэрствам культуры, — лічыць Алена Вострыкава. — Мы і самі імкнуліся захаваць першапачатковы выгляд будынкаў, архітэктурных элементаў даўніны.

Самы непасрэдны ўдзел у справе прыняў айцец Міхаіл. Ён, можна сказаць, быў і кансультантам, і прарабам, і нароўні з іншымі працаваў на будоўлі. А дырэктар музея імя Кузьмы Чорнага Людміла Ніжэвіч паехала ў Маскву і прывезла званы цягніком.

Дарэчы, айцец Міхаіл служыць у прыходзе каля 20 гадоў. Розныя цуды здараліся за гэты час. Святар паказаў нам ікону Божай Маці з дзіцем на руках і расказаў такую гісторыю. Захварэла ў вёсцы маладая жанчына, урачы вынеслі вердыкт, што жыць ёй засталося лічаныя месяцы, а можа і дні. Куды толькі не ездзіла яна па дапамогу, але цуда не здарылася. І тады яна штодзень пачала прыходзіць да гэтай іконы і маліцца. І Божая Маці пачула яе просьбу. Якім жа было здзіўленне медыкаў, калі праз нейкі час аналізы паказалі, што нават і следу ад той хваробы не засталося...

Адначасова з рамонтам святынь у Цімкавічах запланавалі добраўпарадкаванне тэрыторыі. Справа ў тым, што насупраць царквы стаялі два пустуючыя старыя дамы, якія псавалі агульны пейзаж. Па рашэнні суда іх знеслі, высеклі кусты, выкарчавалі дрэвы на ўчастках, падрыхтавалі зямлю пад сквер з пешаходнай дарожкай. Тут жа ўладкавалі стаянку для аўтатранспарту. Побач з капліцай пралягала непрыгожая, няроўная дарога. Калі вялі падрыхтоўчыя работы, высветлілася, што пад слоем зямлі яна выкладзена камянямі. Расчысцілі, раскапалі, а каб не засыпала пакрыццё грунтам, зрабілі бутавыя бардзюры.

Дадам, што ў сельвыканкаме працуюць пяць чалавек, але цяпер тут можна застаць толькі дзяжурнага работніка, які вядзе прыём наведвальнікаў, адказвае на званкі. Астатнія разам са старшынёй шчыруюць на «ўсенароднай» будоўлі. Выдзяляюць сваіх людзей і ўстановы сацыяльнай сферы. Вядома, нялёгка працаваць на холадзе, тым больш што работы вядуцца ўручную: раўняюць пясок, грунт, шчэбень. Але сагравае душу думка, што гістарычны цэнтр стане камфортным для жыцця і адпачынку. Ужо цяпер, можна сказаць, вымалёўваецца культурна-гістарычны комплекс, які, спадзяюцца мясцовыя жыхары, будзе ўключаны ў раённы турыстычны маршрут Міжрэчча — Мажа. Тым больш што побач знаходзіцца музей Кузьмы Чорнага.

Не сорамна будзе тут ладзіць і масавыя мерапрыемствы, святы. У Цімкавічах заўсёды жылі таленавітыя творчыя людзі. У ансамблі мастацкай самадзейнасці ўдзельнічае і сама старшыня сельвыканкама. Пры музеі працуе тэатральная студыя. Побач знаходзіцца буйная сельская бібліятэка, пры якой мяркуецца ўладкаваць дзіцячую нядзельную школу.

Таццяна ЛАЗОЎСКАЯ

lazovskaya@zviazda.by

Фота Яўгена ПЯСЕЦКАГА