Першасны імунадэфіцыт — цяжкае генетычнае захворванне, якім у адрозненне ад СНІДу нельга заразіцца, і ў Беларусі больш за тры сотні хворых знаходзіцца на ўліку ў медыкаў. Але, паводле сусветнай статыстыкі, іх у нашай краіне значна больш — каля дзвюх тысяч, а ў 83 % выпадкаў хворым проста не выстаўлены правільны дыягназ. Гэта людзі, у тым ліку і дзеці, якія часта і цяжка хварэюць інфекцыйнымі хваробамі, а іх амбулаторныя карты складаюцца з «некалькіх тамоў» (урачы такія карты называюць «з сіндромам цагліны»).
...Ія Дзірко 15 гадоў жыла з першасным імунадэфіцытам, пакуль ёй паставілі правільны дыягназ і прызначылі адпаведнае лячэнне. Гэта генетычнае захворванне дало аб сабе знаць у чатырнаццаць — пасля моцнага стрэсу. З той пары жыццё дзяўчыны ператварылася ў кашмар.
— Былі перыяды, калі кожныя два тыдні мяне клалі ў бальніцу або кожныя два тыдні я прымала антыбіётыкі, — расказвае яна. — Перад пастаноўкай дыягназу ў мяне здарыліся тры цяжкія пнеўманіі запар, якія не паддаваліся лячэнню. Узровень імунаглабулінаў у імунаграме быў крытычны. Калі мне нарэшце паставілі дыягназ «першасны імунадэфіцыт», я не хацела жыць... Але замяшчальная імунатэрапія дала свой эфект. Праўда, шэсць гадоў пайшло на тое, каб падняць узровень імунаглабулінаў. Я не магла працаваць, у мяне была група інваліднасці. Цяпер, калі ўжо працяглы час прымаю замяшчальную тэрапію, я магу жыць і нават працаваць.
Сёння Ія Дзірко з'яўляецца намеснікам старшыні грамадскай арганізацыі першаснага імунадэфіцыту «Выратуем імунітэт». У ёй больш за трыста хворых і іх блізкіх. І адна з задач арганізацыі — звярнуць увагу ўрачоў, у прыватнасці, педыятраў, тэрапеўтаў, оталарынголагаў на такіх пацыентаў, якія цяжка хварэюць, але дагэтуль не маюць правільна выстаўленага дыягназу і, адпаведна, лячэння.
— Раней першасны імунадэфіцыт лічыўся вельмі рэдкім генетычным захворваннем. Зараз мы бачым, што яно не такое і рэдкае, — каментуе намеснік дырэктара па навуцы РНПЦ дзіцячай анкалогіі, гематалогіі і імуналогіі, кандыдат біялагічных навук Міхаіл Белеўцаў. — Праблема з яго дыягностыкай існуе абсалютна ва ўсіх краінах свету. І тое, што колькасць дзяцей з першасным імунадэфіцытам у нас расце, сведчыць пра паляпшэнне выяўляльнасці, а не пра рост захваральнасці. Раней такія дзеці гінулі ў інфекцыйных і рэанімацыйных аддзяленнях. Своечасовая дыягностыка і пастаноўка дыягназу з такой хваробай літаральна выратоўвае жыццё. Дзецям з цяжкімі формамі імунадэфіцыту праводзіцца трансплантацыя коснага мозгу. І такіх аперацый у нас выканана ўжо больш за 20.
— У апошнія гады ўсё больш людзей з імуннымі парушэннямі, як прыроджанымі, так і набытымі, — дадае галоўны пазаштатны алерголаг-імунолаг Міністэрства аховы здароўя Таццяна БАРАНОЎСКАЯ. — Але ўсё роўна колькасць пастаўленых дыягназаў меншая, чым рэальная лічба хворых. Людзі жывуць з сур'ёзнымі праблемамі ў імуннай сістэме і не атрымліваюць неабходнага лячэння. Але дыягностыка апошнім часам палепшылася. Западозрыць першасны імунадэфіцыт павінен тэрапеўт, педыятр, оталарынголаг і накіраваць да імунолага. Хвароба невылечная, але не смяротная пры замяшчальнай тэрапіі прэпаратамі донарскага імунаглабуліну, на якую дзяржава выдаткоўвае сродкі, і якасць жыцця пацыента значна паляпшаецца, а дзецям дазваляе нармальна расці і развівацца, наведваць заняткі ў школе, у будучым яны змогуць паўнавартасна працаваць і ствараць сем'і. Адсутнасць лячэння прыводзіць да незваротных змяненняў ва ўнутраных органах і значна зніжае працягласць жыцця.
Першасны імунадэфіцыт можа праявіцца як у раннім дзяцінстве, так і на другім ці трэцім дзесяцігоддзях жыцця. Ён перадаецца ў спадчыну ад блізкіх, таму калі ў сям'і былі выпадкі ранняй смяротнасці, можна западозрыць верагоднасць гэтага захворвання. Спецыялісты вылучаюць 10 прыкмет першаснай імуннай недастатковасці. Гэта больш за чатыры выпадкі атыту ў год (для дзяцей) ці два выпадкі атыту ў год (для дарослых), два і больш выпадкаў сінусіту ў год, два і больш месяцы малаэфектыўнага лячэння антыбіётыкамі, два і больш выпадкаў пнеўманіі ў год ці адзін выпадак два гады запар, недастатковая прыбаўка ў вазе ці хранічная дыярэя са стратай вагі, паўторныя глыбокія абсцэсы скуры ці ўнутраных органаў, пастаянная малочніца ў роце ці грыбковыя захворванні скуры, паўторная неабходнасць лячыць інфекцыі антыбіётыкамі ўнутрывенна, інфекцыі з атапічнымі мікабактэрыямі, выпадкі імуннай недастатковасці ў сям'і. Калі дзве і больш з пералічаных прыкмет ёсць у вас ці вашых знаёмых, трэба звяртацца да ўрача, каб высветліць верагоднасць імуннай недастатковасці.
Алена КРАВЕЦ
«Абавязак кожнага беларуса — прагаласаваць за сваю будучыню».
Новая гісторыя гістарычнага факультэта.
Мы змаглі пераадолець наступствы заходняга санкцыйнага ціску.
Зрабіўшы якасць неад’емнай часткай іміджу Беларусі як краіны, займацца ёй неабходна пастаянна і ва ўсіх напрамках.
