З рэдакцыйнай пошты

Лісты ад чытачоў газеты «Звязда».

Гісторыя салдацкай каскі

Усё далей у мінулае адыходзяць гады Вялікай Айчыннай вайны, але ж для нас і, спадзяюся, для будучых пакаленняў гэта не проста гісторыя.

У лесе непадалёк ад вёскі Карніца, дзе праходзіла маё дзяцінства, ёсць адзінокая магіла. У кнізе «Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Магілёўская вобласць» яна згадваецца так: «...Воін (прозвішча не ўстаноўлена) загінуў у баі супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў у 1941 г. У 1965 г. на магіле пастаўлены абеліск».

У ваколіцах Карніцы яго ведалі ўсе: сюды ў Дзень Перамогі прыходзілі ветэраны і жыхары навакольных вёсак, каб аддаць даніну павагі і памяці. Да таго ж лес абапал быў багаты на грыбы, і калі ў некага пыталі, дзе іх назбіралі, людзі адказвалі: «Каля «байца».

Гісторыю яго магілы мне расказала мая родная цётка Вольга Сяргееўна Васілеўская. Па яе словах, летам 1941-га, выходзячы з акружэння, у няроўным баі з немцамі загінула група чырвонаармейцаў. Мясцовыя пастухі пахавалі іх у дзвюх магілах: адна была брацкая, на другой яны палажылі салдацкую каску, у сярэдзіне якой было напісана: «Хлеб Пётр». (Пазней астанкі трынаццаці чырвонаармейцаў былі перапахаваныя на могілках суседняй вёскі Бараціна, а магіла з каскай так і засталася.)

Мяне зацікавіў лёс салдата з такім незвычайным прозвішчам, якое запомнілася маёй, тады шаснаццацігадовай, цётцы. Я звяртаўся да ветэранаў вайны, пісаў у рэдакцыі газет. І якое ж было здзіўленне, калі аднойчы — разам з сям'ёй, на «Жыгулях» — з Растова да мяне прыехаў Уладзімір Пятровіч Хлеб. Ён доўга шукаў хоць якія-небудзь звесткі пра свайго бацьку і тут...

Госць сустрэўся тады з жыхарамі Карніцы, пабываў на магіле, наведаў ваенкамат, моцна пашкадаваў, што не захавалася каска... Здавалася б, можна паставіць кропку? Бянтэжыла хіба адно: Уладзімір Пятровіч, апроч маленькай бацькавай фатаграфіі, меў паведамленне, дзе было напісана, што Хлеб Пятро Рыгоравіч знік без вестак у... 1942-м.

Больш за год мы працягвалі ўжо сумесны пошук. У выніку стала вядома, што «радавы Хлеб Пятро Рыгоравіч, 1905 года нараджэння, выхадзец з Чарнігаўскай вобласці... памёр у нямецкім палоне 14 сакавіка 1942 года». Хто ваяваў і загінуў у 1941-м каля вёскі Карніца, як туды трапіла салдацкая каска з надпісам «Хлеб Пётр», па-ранейшаму застаецца таямніцай.

...Праходзіць, пралятае час і многае мяняе. Даўно няма ўжо Карніцкай пачатковай школы, вучні якой даглядалі магілу, няма ў гэтай вёсцы жыхароў ды і яе самой няма.

Толькі помнік застаўся стаяць у ганаровай варце. Ён знаходзіцца пад патранажам Хваставіцкага сельсавета.

Валерый Васілеўскі, г. п. Глуск

Прыстанак, дзе заўсёды прымуць

Лядзенскі мужчынскі манастыр знаходзіцца ў вёсцы Малыя Ляды Смалявіцкага раёна, і ўзнік ён па боскім наканаванні: у 1730 годзе яго заснаваў мінскі ваявода Завіша ў знак падзякі за вылячэнне жонкі.

Маё першае паломніцтва ў гэты манастыр адбылося гадоў 25 таму, але светлыя дні знаходжання там і клопат аб кожным чалавеку ў памяці дагэтуль, як і шчырае жаданне жыць па-новаму.

Цяпер браты Лядзенскага манастыра падпарадкоўваюцца ігумену айцу Лаўру. Жыццё яго скіраванае на духоўнае ўдасканаленне, назапашванне вопыту, служэнне блізкім і Богу. Манах завочна вучыцца ў Жыровіцкай семінарыі. Ён цярпліва прымае абяздоленых сясцёр і братоў, пакрыўджаных несправядлівым светам. А іх, трэба сказаць, нямала, прычым розных узростаў.

Стаю побач з паслушнікам Алегам. Ён расказвае, што некалі меў і сям'ю, і працу, але дома пачаўся разлад, і жонка з пасынкам выставілі яго на вуліцу. Нейкі час Алег жыў у пад'ездзе, потым — пад адкрытым небам, на здымнай кватэры. Па прафесіі ён радыёмеханік. Тут, у манастыры, з надзеяй на ласку Усявышняга, працуе аператарам ацяпляльнага абсталявання, жыве сярод людзей з лёсамі, у нечым падобнымі да ягонага...

— Пасля смерці бацькоў, — расказвае брат Аляксандр з Брэстчыны, — мяне забралі да сябе дзядуля з бабуляй. Я скончыў школу, працаваў, паверыў у Бога і пасяліўся ў Лаўрышаўскім манастыры. Потым паехаў у Мінск, зняў пакой, уладкаваўся на работу, але плацілі там вельмі мала, і я звольніўся.

У Лядзенскім манастыры Аляксандр працуе на кухні: чысціць гародніну, пячэ хлеб, просвіры, накрывае на сталы і марыць аб шчаслівым сямейным жыцці.

На тэрыторыі абіцелі ёсць свая пякарня, свая пасека, швейная майстэрня, ферма. Нядаўна адкрылася манастырская чайная, дзе паломнікі могуць пачаставацца піражкамі з духмянай гарбатай ці кавай. У хуткім часе ў манастыры плануюць асвоіць вэнджанне рыбы, прыгатаванне рыбных кансерваў па-дамашняму.

...Задаволены насельнікі абіцелі і сваімі ўмовамі жыцця: для іх — двух- і чатырохмесныя келлі, душавыя кабінкі, адзенне, абутак, бялізна... За прытулак і ежу яны не плацяць: нясуць розныя паслушэнствы, сумяшчаюць працу з малітвамі.

Сэнс служэння праваслаўных братоў для многіх па-ранейшаму застаецца загадкай. Але Бог ведае сэрцы людзей і звяртаецца да іх са словамі: «Прыйдзіце да Мяне, я супакою вас».

Бывае, на жаль, што чалавек заблудзіцца, разгубіцца сярод мітусні і людскога непаразумення, стане шукаць дарогу... На шчасце — яна блізка: ёсць на зямлі хрысціянскія прыстанкі, дзе жыве міласэрнасць і дзе заўсёды прымуць тых, хто «распусціў маёмасць сваю», але раскаяўся: адзенуць, абуюць, накормяць і будуць шчыра прасіць Усявышняга аб дабрабыце.

Святлана Няронская, г. Мінск

Той мост не гэты...

У маштабах Беларусі новы мост цераз рэчку Дрыса, можа, і не падзея, а вось для нашай вёскі Янкавічы ды іншых жыхароў Расоншчыны — яшчэ і якая!

Канкрэтны выпадак: мінулым летам у вёску Булгакі везлі будматэрыялы. Машына даехала да моста. Перад ім кіроўца ўбачыў абмежавальны знак (пяць тон) і далей не паехаў: можна сказаць, разгрузіўся пад знакам. Далей сілікатабетонныя блокі прыйшлося перавозіць на мотаблоку...

І гэта, вядома ж, толькі адзін выпадак, бо на тым беразе ракі — жывёлагадоўчая ферма, сельгасугоддзі, землі лясной гаспадаркі, людзі. Яны не адрэзаны больш ад «вялікай зямлі».

...Трэба сказаць, што на маёй памяці гэта чацвёрты мост. Ранейшыя насцілы былі драўляныя і вельмі хутка ламаліся. Таму новае жалезабетоннае збудаванне тут вельмі дарэчы.

Аляксандр Матошка, в. Янкавічы, Расонскі раён