Як падтрымліваюць бяспеку на чыгунцы

Без асаблівай патрэбы ў другой палове дня ў пятніцу каля вакзала лепш не з'яўляцца: знясуць! Бабулі ў рознакаляровых капелюшах і панамах адпраўляюцца на праполку агарода, групкі падлеткаў мараць адпачыць без бацькоўскага кантролю на дачы, студэнты на выхадныя едуць зноў пад утульнае маміна крыло, турысты спрабуюць зразумець, куды браць кірунак, каб убачыць усю прыгажосць беларускай зямлі. Сцэнарыяў шмат! Здаецца, менавіта ў цягніках і электрычках у гэты час сканцэнтравана сапраўднае жыццё...

Самае ажыўленае месца ў горадзе

З аднаго боку, гэта цудоўна. Дзе яшчэ ўбачыш такую разнастайнасць людскіх тыпажоў? З другога — там, дзе збіраецца натоўп, заўсёды павышаецца рызыка разнастайных здарэнняў. Таму вакзалам і цягнікам удзяляецца асаблівая ўвага з боку міліцыі. Толькі ўявіце: за дзень праз станцыю Мінск — Пасажырскі праходзіць каля 100 пар цягнікоў. Парамі яны лічацца, бо ідуць у абодва бакі. Калі ёсць цягнік Мінск — Гродна, то абавязкова будзе і яго дублёр па тым жа маршруце ў зваротным кірунку — Гродна — Мінск. Дарэчы, пасажырапаток сотні цягнікоў — каля 100 тысяч! І гэта без уліку тых, хто іх сустракае і праводзіць, хто праз тэрыторыю вакзала ідзе да гандлёвых цэнтраў або прыязджае спецыяльна, каб купіць свежыя кветкі ў падземным пераходзе.

Увогуле, транспартнай міліцыі даводзіцца няпроста. Балазе, як расказаў начальнік аддзялення аховы правапарадку і прафілактыкі Мінскага АУС на транспарце падпалкоўнік міліцыі Аляксандр КАРПОВІЧ, дапамагаюць добраахвотныя дружыны. Гэта дазваляе павялічваць шчыльнасць нарадаў, якія патрулююць тэрыторыю вакзала. Акрамя гэтага, супрацоўнікі міліцыі кантралююць і іншыя станцыі і платформы, а таксама выбарачна суправаджаюць цягнікі. У адзін з вечароў мы і склалі ім кампанію.

Да моманту адкрыцця дзвярэй на пероне ўжо збіраюцца людзі. Сёння наш шлях ляжыць у бок Маладзечна. У гэтым кірунку нямала дачных кааператываў, ды і самі маладзечанцы нярэдка ездзяць у сталіцу на працу. Першымі ў вагон, нягледзячы на цяжкія каляскі, літаральна забягаюць дачніцы, якія цалкам адпавядаюць усім стэрэатыпам. Хоць за акном і спякота, перш за ўсё яны пачынаюць абмяркоўваць, хто б дапамог ім зачыніць вокны. Паступова вагон запаўняецца людзьмі. Самых прывабных месцаў — каля акна і па ходзе руху цягніка — за лічаныя хвіліны практычна не застаецца. Усе імкнуцца ўладкавацца зручней, таму рэчы закідваюць на паліцы. Тым часам у электрычку загружаецца вясёлая кампанія з веласіпедамі, што, вядома ж, выклікае некалькі непахвальных каментарыяў, маўляў, людзям няма куды падзецца. Але наогул ніякага парушэння ў гэтым няма, галоўнае — білет не толькі сабе, але і свайму «жалезнаму каню». Ужо перад закрыццём дзвярэй у вагон забягае мама з трыма дзецьмі дашкольнага ўзросту, каляскай і шматлікімі пакетамі. Насустрач ёй тут жа падхопліваецца некалькі маладых людзей — саступіць месца. А яшчэ кажуць: моладзь не спагадная. А вось мужчыны як селі, так і працягваюць сядзець, знарок прыкрыўшы вочы ці захоплена ўчытваючыся ў газету. Будзем лічыць, што ў іх быў вельмі цяжкі працоўны дзень.

Простыя правілы

Разам з супрацоўнікамі міліцыі мы адпраўляемся па вагонах. Па словах Аляксандра Карповіча, звычайна маршруты выбіраюцца наступным чынам: цягнікі ў другой палове дня, кірункі, на якіх нядаўна адбылося правапарушэнне, а таксама тыя, што ідуць да папулярных зон адпачынку або ад іх. Акрамя таго, міліцыянеры часта суправаджаюць саставы, дзе едуць шмат футбольных фанатаў. У перыяд правядзення чэмпіянату свету па футболе ў Расіі, які пройдзе з сярэдзіны чэрвеня па сярэдзіну ліпеня, супрацоўнікі беларускай міліцыі будуць суправаджаць балельшчыкаў па тэрыторыі нашай краіны. Чакаецца, што іх будзе шмат, бо нядаўна Беларусь і Расія падпісалі пагадненне аб узаемным прызнанні віз.

Прысутнасць супрацоўнікаў міліцыі ў цягніку, з аднаго боку, аўтаматычна прымушае пасажыраў паводзіць сябе больш стрымана, з другога — дазваляе адчуваць сябе больш бяспечна.

Вынік іх наяўнасці — у саставах, якія ідуць з суправаджэннем, не было зарэгістравана ніводнага злачынства. У цэлым абстаноўку ў транспарце, у адрозненне ад праславутых 90-х, можна назваць цалкам спакойнай. Адзінае, што можа пацягнуць за сабой праблемы, — распіццё спіртных напояў і банальная непамятлівасць. Забываюць усё: ад сумак да кашалькоў і мабільных тэлефонаў. Адзін мужчына нават звярнуўся ў аддзяленне з-за таго, што забыўся пірожныя. Вось гэта любоў да салодкага!

І ўсё ж самае распаўсюджанае правапарушэнне ў транспарце, якое істотна «апярэджвае» ўсе іншыя, — крадзяжы. Асноўных сцэнарыяў два: чалавек адлучаецца ў туалет, пакідаючы рэчы без нагляду або «пад наглядам» незнаёмца, ці моцна засынае, у той час як злачынцы і не думаюць драмаць. У любым выпадку асабістыя рэчы лепш не выпускаць з рук ці хоць бы з поля вашага зроку. Ахвярамі зладзеяў нярэдка становяцца і асобы ў стане «расслабленасці». Часта яны знаходзяць сабе новых сяброў у цягніку і пачынаюць распіваць з імі спіртное. Дрэнныя наступствы ў гэтым выпадку можна назваць заканамернасцю. Наогул, нецвярозым пасажырам супрацоўнікі чыгункі маюць права адмовіць у праездзе, прычым білет у гэтым выпадку здаць будзе нельга. Буяных могуць высадзіць на бліжняй станцыі. Гэта робіцца, перш за ўсё, дзеля іх бяспекі, бо менавіта яны становяцца самымі лёгкімі ахвярамі для махляроў, а таксама могуць атрымаць траўмы, а на чыгунцы гэта вельмі небяспечна.

З цуда-прыладамі і музыкай!

Пакуль мы праходзім па вагонах, усё здаецца спакойным. Хутчэй за ўсё, «весялосць» пачнецца бліжэй да ночы. Зайшоўшы ў адзін з тамбураў, сустракаемся з маладым чалавекам, які мне ў руках цыгарэтны пачак. Пры нашым з'яўленні паспешліва хавае яго ў кішэню.

— Курэнне ў неўстаноўленых месцах — сапраўдны біч сярод пасажыраў цягнікоў. Курыць у тамбурах забаронена! У міжрэгіянальных і міжнародных цягніках часцей за ўсё ёсць спецыяльна адведзеныя для гэтага месцы, акрамя таго, яны ёсць на станцыях. У электрычках іх няма, але і час руху ў іх не такі вялікі, каб не было магчымасці вытрымаць. Тым больш што плата за адну цыгарэтку занадта высокая: санкцыя артыкула 17.9 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях Беларусі — штраф у памеры да чатырох базавых велічынь. Сёння гэта каля 100 рублёў, — растлумачыў намеснік начальніка Мінскага АУС на транспарце па ідэалагічнай рабоце і кадравым забеспячэнні маёр міліцыі Дзмітрый МІХАЛЕВІЧ.

А вось што датычыцца незаконнага гандлю ў цягніках, то пачатак адміністрацыйнага працэсу ў сувязі з гэтым у кампетэнцыю міліцыі не ўваходзіць. Супрацоўнікі могуць толькі зарэгістраваць парушальнікаў, а потым накіраваць гэтыя даныя ў адпаведныя органы.

Дарэчы, яны часта выступаюць ініцыятарамі рэйдаў, падчас якіх праваабаронцы забяспечваюць ахову грамадскага парадку. Здавалася б, продаж у электрычках даўно павінен быў знікнуць як від бізнесу. Так, беляшы ці танныя дэтэктывы вы зараз наўрад ці знойдзеце, а вось розныя дачныя цуда-прылады — калі ласка, на любы густ. Прычым здаецца, што гандляры валодаюць нейкім дарам пераканання: нават калі ў цябе няма лецішча, здаецца, што менавіта гэтыя гумавыя пальчаткі табе жыццёва неабходны. Акрамя ўражальнай маркетынгавай кампаніі гандляроў захавалася яшчэ адна даўняя забаўка — песні пад баян і гітару. На хвілінку нават здаецца, што едзеш не эканом-класам, а ў сапраўдным прэміуме: жывая музыка як ніяк!

Тым часам наша патруляванне працягваецца. Дарэчы, у абавязкі супрацоўнікаў, апроч іншага, уваходзіць праверка кнопак выкліку міліцыі, якія на самай справе звязваюць з машыністам, а ён ужо дзейнічае ў залежнасці ад сітуацыі, а таксама кантроль за інфармацыйнай прафілактыкай. Так, тымі самымі паведамленнямі, у якіх не рэкамендуюць пакідаць рэчы без нагляду і распіваць спіртное з незнаёмцамі. Дарэчы, вельмі каштоўныя парады.

А наогул электрычкі нагадваюць месца, дзе час спыніўся. Атмасфера, якая была 10 і 20 гадоў таму, такой і засталася. Хіба што стала значна спакайней.

Дар'я КАСКО