У сталіцы Туркменістана 2-3 кастрычніка пройдзе чарговая XІІ Міжнародная кніжная выстаўка-кірмаш. Беларусь прадстаўляюць шэсць кніжных выдавецтваў і кнігагандлёвая арганізацыя «Белкніга».
З кіраўніком беларускай дэлегацыі дырэктарам выдавецтва «Мастацкая літаратура» Алесем БАДАКОМ гутарыць наш карэспандэнт.
— Алесь Мікалаевіч, чым цікавы кніжны форум у Ашхабадзе для Беларусі?
— Кніга заўсёды служыла мостам дружбы, мостам для развіцця добрых адносін у самых розных галінах жыццядзейнасці. Так і ў выпадку са стасункамі Беларусі і Туркменістана. Мы надзвычай уважлівыя да таго, што адбываецца ў літаратурным працэсе, у кнігавыданні гэтай краіны. І таму, што ў нашых дзяржаў проста выдатныя знешнегандлёвыя, эканамічныя адносіны. І таму, што ў Беларусі вучацца тысячы туркменскіх студэнтаў. І калі асновы беларускай культуры, беларускага асветніцтва будуць знаёмыя туркменскай моладзі яшчэ дома, у Ашхабадзе, у розных гарадах і аулах вялікай цэнтральнаазіяцкай краіны, то хіба гэта дрэнна?!
— І як вы ўяўляеце развіццё адносін на карысць такіх перакананняў, такіх падыходаў?
— А іх і ўяўляць не трэба. Яны ўжо даўно існуюць. Яны даўно трывала ўманціраваны ў міжнародныя праекты нашых выдавецтваў, некаторых масмедыя. У нас літаральна некалькі гадоў назад была выдадзена кніга вершаў Махтумкулі на беларускай мове. Заўважце: гэта ж зусім нядаўна адбылося, калі, здаецца, ужо няма такой увагі да перакладу літаратур постсавецкіх краін. Між іншым, і адзін з перакладчыкаў Вялікага Фрагі Казімір Камейша, і арганізатар беларускага выдання Ганад Чарказян былі ўзнагароджаны ў Туркменістане ордэнам Махтумкулі. Мы выдалі ў «Звяздзе» кнігу «Сугучча сэрцаў: Беларусь — Туркменістан». Зараз вось вязу з сабою і томік паэзіі «Мая Туркменія», адкуль вершы легендарных туркменскіх класікаў другой паловы XX стагоддзя Керыма Курбанняпесава, Алаберды Хаідава, Бердыназара Худайназарава, Мамеда Сяідава, Ата Атаджанава буду чытаць у Ашхабадзе па-беларуску. Дзякуючы выдатным перакладам Рыгора Барадуліна, Васіля Жуковіча, Любові Філімонавай, Веры Вярбы. Выйшлі апошнім часам у нашай краіне дзіцячыя кнігі Агагельды Аланазарава, Касыма Нурбадава. Шмат літаратурна-мастацкіх публікацый здзейснена ў літаратурна-мастацкай перыёдыцы. Быў і адмысловы «туркменскі выпуск» публіцыстычнага часопіса «Беларусь». Шмат для прапаганды туркменскай літаратурнай моладзі робіць часопіс «Маладосць».
— Гэта тут, у нас, у Беларусі...
— І туркменскія пісьменнікі, арганізатары не толькі літаратурна-мастацкай перыёдыкі, але і журналісты туркменскіх масмедыя ўважлівыя да Беларусі, да беларускай тэмы. Сапраўдным паўнамоцным прадстаўніком беларускай літаратуры, культуры ў Ашхабадзе з'яўляецца супрацоўнік часопіса «Дунья эдэбіяты» («Сусветная літаратура») празаік і перакладчык Максат Бяшымаў.
Дзякуючы яму на старонках гэтага надзвычай папулярнага, тыражнага выдання (наклад, калі не памыляюся, недзе каля 20 000 асобнікаў) з'явіліся публікацыі твораў класікаў беларускай літаратуры, сучасных паэтаў і празаікаў. Шмат для прапаганды беларускай літаратуры, культуры робяць такія выданні, як часопіс «Гарагум», газета «Эдэбіят ве сунгат». За гэта мы вельмі ўдзячны Бягуль Анабаевай, іншым туркменскім сябрам. У розны час за апошнія гады Беларусь наведалі і галоўныя рэдактары вядучых туркменскіх грамадска-палітычных выданняў, а яшчэ і пісьменнікі Бягуль Анабаева, Газель Шакуліева (дарэчы, Герой Туркменістана, адна з самых любімых паэтэс туркменскага народа), Агагельды Аланазараў.
— Якія планы ў дачыненні да прадстаўлення беларускай кнігі ў Ашхабадзе?
— Галоўнае — праз кнігу прадставіць Рэспубліку Беларусь увогуле, расказаць пра сацыяльна-эканамічнае развіццё краіны, пра нашы сённяшнія актуаліі. Вельмі хацелася б пашырыць прастору турыстычнага характару паміж Беларуссю і Туркменістанам. Таму і вязём на выстаўку шмат літаратуры, якая прэзентуе турыстычны патэнцыял нашай краіны. Абавязкова раскажам у Туркменістане пра ІІ Еўрапейскія гульні, да правядзення якіх цяпер актыўна рыхтуецца Беларусь. На спартыўных спаборніцтвах мы, безумоўна, чакаем і гасцей з Ашхабада, іншых куточкаў Туркменістана.
Правядзём на выстаўцы прэзентацыю нашага часопіса «Маладосць», які я ўжо згадваў у стасунках з маладой туркменскай прозай, сучасным літаратурным працэсам у Туркменістане. Дамовіліся, што на такую прэзентацыю прыйдзе і шмат туркменскіх юнакоў і дзяўчат. Калі яны зазірнуць на старонкі гэтага выдання, то знойдуць і ў друкаванай яго версіі, і на інтэрнэт-партале часопіса апавяданні сваіх землякоў — Максата Бяшымава, Камека Куліева, знойдуць імёны цэлага шэрагу маладых туркменскіх паэтаў і празаікаў, пра якіх расказала беларускім чытачам «Маладосць».
Збіраемся правесці перамовы пра выданне ў Туркменістане анталогіі беларускай дзіячай літаратуры па-туркменску. У складзе дэлегацыі — кіраўнікі выдавецтваў «Народная асвета», «Пачатковая школа», «Беларусь», Выдавецкі дом «Звязда»... Мяркую, што будуць ісці перамовы і пра выданне ў Беларусі вучэбнай, вучэбна-метадычнай літаратуры для Туркменістана. Хацелася б, каб і наша кніжная галіна, і паліграфічная прыносілі ў Беларусь істотныя інвестыцыі, былі дзеяздольнымі ў засваенні новых прастораў, спрыялі сацыяльна-эканамічнаму развіццю нашай краіны.
Гутарыў Мікола БЕРЛЕЖ
Амаль тысяча дзвесце чалавек сабраліся, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
