Аднойчы ў лістападзе...

Аднойчы ў лістападзе давялося на сабе адчуць,  што такое славутая восеньская дэпрэсія. Было гэта ўжо гадоў не помню колькі назад, карацей, у мінулым тысячагоддзі. Прычына была самая што ні ёсць дзявоча-банальная: той, хто абяцаў прыйсці, не прыйшоў. Здараліся такія неспадзяванкі і раней, але тут, як кажуць, накрыла. А яшчэ лістапад тады быў самы што ні ёсць паскудны — суцэльны надвячорак без адзінага сонечнага праменьчыка, амаль кожны дзень хляпаў мокры снег або халодны дождж. Я хадзіла па пустых вуліцах, падстаўляючы гэтаму халоднаму мокраму твар, і думала пра тое, як бы добра было нікуды не прыйсці. Але дома чакала пухнатая шэрая жывёлінка, яна цалкам ад мяне залежала. Таму з тых бязмэтных вячэрніх вандровак я заўсёды вярталася ў сваю здымную хрушчоўку, амаль усю застаўленую пасляваеннай цяжкой мэбляй, з цяжкімі бронзавымі статуэткамі герояў Грамадзянскай вайны, з вясёлкавымі ад старасці хрустальнымі келіхамі ў пукатым серванце. Кошка церлася аб ногі, спявала сваё курну, утульна ўладкоўвалася на каленях... І адкрылася тады дзівосная карункавая паэзія Цвятаевай і Янішчыц, глыбіня Дастаеўскага, шчырасць Караткевіча — кнігі сталі найлепшымі спадарожнікамі па вечарах, іх можна было прымаць замест снатворнага. Асабліва калі ў шыбу барабанілі кроплі і галіны старой бярозы і завываў пранізлівы перадзімовы вецер...

З таго часу я вельмі люблю лістапад. Чакаю яго насцярожана, як пэўна, і кожны чалавек у гэтых шыротах, з нейкай падсвядомай трывогай назіраючы, як імкліва змяншаецца дзень, як роспачна трапечуцца апошнія лісты на клёне, спрабуючы яшчэ хоць колькі пратрымацца, як находзяць з усходу ці з поўначы цяжкія шэрыя хмары. Але калі ён, лістапад, становіцца безумоўнай рэальнасцю, з задавальненнем ныраеш у яго з галавой, паглыбляешся ў яго цягучую самоту, сам становішся яго часткай. Успамінаеш, што на паліцы стаяць любімыя кнігі — не спампаваныя на смартфон, а сапраўдныя, жывыя, у якіх шалясцяць старонкі, загнутыя вугалкі, падкрэсленыя алоўкам радкі, якія зачапілі калісьці цябе ці кагосьці іншага, хто чытаў. Набіраеш нумар сяброўкі, якая за тысячы кіламетраў, — не пішаш у месенджары, як звычайна, у пераездах на розных лініях метро, а ўладкоўваешся на крэсле ці канапе, каб спакойна пагаварыць аб усім-усім, каб пачуць голас, каб сагрэцца цёплымі ўспамінамі.

Дастаеш з далёкага закутка ў шафе старыя фотаальбомы. Там чорна-белыя картачкі далёкіх і блізкіх сваякоў, клапатліва падпісаныя на адвароце мамай (каб ведалі, хто). У іх заспакоеныя твары, яны з тых пажаўцелых здымкаў глядзяць прама табе ў вочы, нібы ведаюць нейкую найвялікшую таямніцу жыцця і хочуць з табою ёй падзяліцца. Кожны раз (раз на год — у сярэдзіне лістапада), гартаючы тыя альбомы, думаеш, што вось жа трэба раздрукаваць і пакласці туды новыя фота, што ціснуцца на экране смартфона бяздушнай каляровай мазаікай. (Лістапад мінае, ідэя забываецца, альбомы вяртаюцца на месца з тым жа напаўненнем...) Здзіўляешся і радуешся любові хатняга гадаванца, якая — зусім не так, як у нас, найвышэйшых істот, — не ставіць ніякіх умоў: цябе проста любяць такім, які ты ёсць, і табе ніколі не здрадзяць. Сам адчуваеш дзівосную пяшчоту да гэтага насамрэч вельмі нават шкадлівага стварэння — мяккага кавалачка цяпла ў халодным раўнадушным свеце.

Зноў і зноў, кожны вечар, набіраеш нумары родных людзей (а ў іншы час звоніш ім, бывае, раз на тыдзень), уяўляеш, як цёпла і ўтульна ў іхнім далёкім доме, як яны здымаюць трубку, як зручна ўладкоўваюцца з кубачкам гарбаты, каб пагаварыць з табой — пра навіны, якіх за тыя суткі, што не сазвоньваліся, не так шмат і набралася, пра «як на рабоце», пра дождж і пра тое, што абяцаюць замаразкі. Святлееш душой ад гэтых размоў і ведаеш, што ім таксама гэта патрэбна, што яны адчуваюць тое самае, што мы адно аднаму жыццёва неабходныя...

Лістапад са сваім холадам, цемрай і пранізлівым адчуваннем самоты вяртае нас да саміх сябе. Лістапад — насамрэч дзівосны месяц, калі мы становімся сапраўднымі, калі пачынаем заўважаць і адчуваць нешта вельмі важнае, калі становімся больш шчырымі ў сваіх памкненнях, калі вельмі хочам цяпла і як ніколі гатовыя дзяліцца ім самі. Можа, так і задумалі Нябёсы — кожны год наладжваць нам гэткі ледзяны душ, каб ачомаліся ад суцэльнай вар'яцкай гонкі, спыніліся, агледзеліся, зразумелі, што насамрэч важна ў жыцці наогул і ва ўласным лёсе... Дзякуй ім, што даюць нам такую перадышку.

«У лістападзе кожны прыстойны чалавек павінен ад 3 да 10 дзён праваляцца ў дэпрэсіі. Калі вы чамусьці не валяецеся, гэта сведчыць аб недастаткова тонкай душэўнай арганізацыі. Таму хаця б нікому не прызнавайцеся, не ганьбіце сябе...» Сяброўка ў сацыяльных сетках сезонным жартам падзялілася.

Стаўлю лайк са смайлікам і іду перачытваць  Дастаеўскага.

Алена ЛЯЎКОВІЧ