Змены ў пытаннях прызыву ў войска абмяркоўваюцца на нарадзе ў Прэзідэнта з пастаяннымі членамі Савета Бяспекі Беларусі.
Па словах кіраўніка дзяржавы, традыцыйна ў такім складзе ўдзельнікі сабраліся для вырашэння найбольш актуальных пытанняў забеспячэння бяспекі дзяржавы. Сёння ж членам Савета Бяспекі трэба было абмеркаваць тэму камплектавання Узброеных Сіл і іншых войскаў асабістым складам. Да гэтай дамоўленасці бакі прыйшлі ў час наведвання воінскіх падраздзяленняў. Акрамя таго, паўплывалі і заўвагі вайскоўцаў на месцах.
"Прасцей кажучы, гаворка пойдзе пра заклік на тэрміновую службу нашай моладзі. Пры гэтым хачу выказаць сваю пазіцыю, якая ўвогуле выпрацавана апошнімі дзесяцігоддзямі нашай незалежнасці, з нагоды службы ў войску так званых грамадзян па кантракце і тэрмінавікоў, як гэта прынята казаць. Мы не раздзімалі гэтую праблему ніколі, у гэтым не было ніякай неабходнасці, мы не рабілі гэта так, як рабілі былыя рэспублікі Савецкага Саюза, у тым ліку Расія. Пытанне не стаіць так: кантрактная армія ці ж армія, заснаваная на прызыве тэрмінавікоў", — адзначыў беларускі лідар.
Паводле яго слоў, у Беларусі спакойна замянілі ўсіх вайскоўцаў тэрміновай службы на кантрактнікаў там, дзе гэта неабходна, — гэты працэс працягваецца да гэтага часу. Прэзідэнт лічыць, што жыццё паказала і яшчэ пакажа, дзе трэба выкарыстоўваць "людзей сталага складу" — кантрактнікаў, а дзе павінны служыць вайскоўцы тэрміновай службы.
"Чаму — я ўжо не адзін раз гаварыў. І матываваў гэта, пачынаючы ад таго, што наогул гэта не мужык, калі ён не служыў у войску. Сёння дзяўчынкам няма за каго замуж выходзіць, палове нашага жаночага насельніцтва. Яны не могуць выбраць сабе нармальнага спадарожніка жыцця, і прычына ў гэтым, у нейкай ступені, крыецца ў тым, што вось гэтую суровую школу нашы мужыкі — палова з іх, напэўна, — не прайшлі. Гэта не толькі мой пункт гледжання", — адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Радзіму абараняць павінны тыя, хто жыве на гэтай зямлі, упэўнены Прэзідэнт. Ён дадаў, што ў выпадку канфліктнай сітуацыі палова мужчынскага насельніцтва не ведае, што такое зброя, не кажучы пра тое, што яны не ўмеюць ёй карыстацца. "Таму хоць бы мужыкі, хоць армія даўно перастала быць чыста мужчынскай, яна ўжо носіць і ярка выражаны жаночы характар. Тым не менш, мужык спрадвеку стагоддзяў, зыходзячы з нашай гісторыі — не толькі нашай — павінен абараняць сваю бацькаўшчыну і сваю сям'ю, і сваю жанчыну", — падкрэсліў Прэзідэнт.
Згодна з Канстытуцыяй Беларусі, абарона краіны — гэта абавязак і свяшчэнны доўг грамадзяніна, нагадаў ён.
"Калісьці практычна кожны беларус служыў у арміі. І ў Савецкім Саюзе самыя лепшыя вайскоўцы былі беларусы. Гэта было прэстыжна, таму юнакі імкнуліся папоўніць рады Узброеных Сіл. Аднак на працягу шэрагу гадоў для прызыўнікоў уводзіліся розныя адтэрміноўкі, і сёння ў нас іх больш, чым у любой іншай дзяржаве, асабліва ў суседніх, — адзначыў Прэзідэнт. — Акрамя таго, выявіліся наступствы так званай дэмаграфічнай "ямы" 90-х гадоў — я маю на ўвазе колькасць мужыкоў, якія нараджаюцца. І выйдзем мы з гэтай "ямы" толькі да сярэдзіны 20-х гадоў, прыкладна да 2025 года. За апошнія 10 гадоў колькасць прызыўнікоў, якія знаходзяцца на ўліку, скарацілася амаль у два разы. У мінулым годзе паказчыкі камплектавання войскаў маладым папаўненнем не былi выкананы. Значыць, нашы юнакі не прайшлі вайсковую школу, якая дае навыкі абароны Айчыны".
А гэта, упэўнены Аляксандр Лукашэнка, наўпрост звязана з нацыянальнай бяспекай Беларусі.
Асобныя рашэнні ўжо былі ўведзеныя
Некаторыя меры па змене цяперашняй сітуацыі ўжо прынятыя.
У мінулым годзе кіраўнік дзяржавы адмяніў адтэрміноўкі для шэрагу катэгорый. У тым ліку пракурорскім работнікам і судмедэкспертам.
На думку кіраўніка дзяржавы, сітуацыя дайшла да таго, што людзі, якія працуюць практычна ў ваенізаваных падраздзяленнях, атрымалі адтэрміноўкі. "Судмедэксперты таксама патрабавалі, каб іх лічылі сілавым ведамствам. Ну, калі сілавое ведамства, дык хаця б пачатковую падрыхтоўку ў войску трэба прайсці? — з рытарычным пытаннем звярнуўся да прысутных беларускі лідар. — У нас усе атрымлівалі адтэрміноўкі. Абсурд".
Ён звярнуў увагу, што пракурорскія работнікі і судмедэксперты расследуюць крымінальныя справы, якія тычацца вайскоўцаў. І гэта сапраўды цяжка рабіць, калі спецыяліст не ведае гэтую службу. "Аднак і гэтыя меры не прынеслі жаданага выніку", — канстатаваў беларускі лідар.
Што можа быць уведзена
Паводле інфармацыі Прэзідэнта, 80 % прызыўнікоў вызваляецца ад службы ў войску для працягу адукацыі ў ВНУ.
"У адпаведнасці з Законам "Аб абароне" падрыхтоўка грамадзян да ваеннай службы і іх прызыў у войска знаходзяцца ў прамой кампетэнцыі нашага ўраду. Ён падрыхтаваў адпаведны дакумент для прыняцця рашэння", — распавёў Аляксандр Лукашэнка.
Акрамя таго, дадаў ён, плануецца ўвесці меры, якія садзейнічаюць павышэнню адказнасці ў тым ліку за ўхіленне ад службы. З іншага боку — меры, якія дапамогуць зацікаўленасці грамадзян у выкананні воінскага доўгу.
На сённяшняй нарадзе бакі падрабязна абмяркуюць гэтыя прапановы і прымуць па іх рашэнні.
"Але трэба мець на ўвазе, што адразу, аднаразова нам будзе цяжка прыняць усе рашэнні. Таму, паколькі хоць у нас і ёсць праблема з камплектаваннем Узброеных Сіл, тым не менш, яна не катастрафічная. Гэта дае нам магчымасць ісці крок за крокам, прымаючы рашэнні па дасягненні канчатковай мэты", — падкрэсліў беларускі лідар.
Паводле яго слоў, сёння магчыма прыняцце некалькіх рашэнняў, але не вычарпальных, якія сітуацыю ў нейкай ступені выправяць.
"Нам таксама неабходна падумаць над абмежаваннямі, звязанымі са станам здароўя прызыўнікоў. Прынцып тут адзін: хлопец не павінен служыць у войску, калі ў яго сапраўды ёсць сур'ёзныя медыцынскія супрацьпаказанні для нясення службы, — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы. — Калі чалавек не можа несці службу, выконваць свой воінскі абавязак, ні ў якім разе яго не трэба заклікаць у войска. Мы падумаем аб тым, як па-за арміі навучыць яго карыстацца зброяй і ўмець абараняць сваю сям'ю, сваіх дзяцей, сваю жонку, каханую ў цяжкай сітуацыі".
Прэзідэнт звярнуў увагу, што існуюць сітуацыі, і пра гэта шмат хто кажа, што па нейкіх надуманых медыцынскіх прычынах не прызываюць у войска. З гэтым таксама неабходна разабрацца.
Як адзначыў прэм'ер-міністр Беларусі Сяргей Румас, праведзены ўрадам аналіз сітуацыі, якая склалася з прызывам грамадзян на тэрміновую ваенную службу, службу ў рэзерве з прагнозам яе развіцця, паказвае, што колькасць прызыўных рэсурсаў не дазволіць у 2019-2025 гадах у поўнай меры задаволіць патрэбы Узброеных Сіл у новым папаўненні. Асноўныя фактары, якія ўплываюць на паўнату і якасць камплектавання войскаў асабовым складам, — зніжэнне колькасці прызыўнікоў, пагаршэнне стана здароўя насельніцтва і зніжэнне ў грамадзян матывацыі да праходжання вайсковай службы.
Уладзіслаў ЛУКАШЭВІЧ
Фота БЕЛТА
Напярэдадні прафесійнага свята педагогаў у Нацыянальным прэс-цэнтры абмеркавалі імідж настаўніка, усебаковае развіццё студэнтаў педагагічных ВНУ і новыя праекты.
Укараняюцца інавацыйныя тэхналогіі ў практыку работы дзіцячых садкоў.
Цэны на ліквіднае жыллё ў сталіцы выраслі на 5 працэнтаў.