Вы тут

Арнольд Памазан: Шчасце, што выпала жыць з народам, кранальнасць душы якога не ведае межаў


Арнольд Кандратавіч Памазан, народны артыст Беларусі, нарадзіўся ў час магчымасцяў. Інакш як патлумачыць тыя абставіны, што з памочніка качагара паравоза ён стаў зоркай Купалаўскага тэатра, на рахунку якога больш чым сотня вобразаў на сцэне і ў кіно. Яго сябры ведаюць, што толькі ролю Адольфа Быкоўскага з «Паўлінкі» ён выконваў больш як 1000 разоў! Прыехаўшы ў дарослым узросце ў «сінявокую рэспубліку» з заходняй Украіны, ён прайшоў тут праз школу славутых тэатральных майстроў і працаваў у Купалаўскім тэатры больш чым палову стагоддзя. А сёлета майстар сцэны, праз якога мноства людзей прыходзілі да мастацтва, святкуе 80-гадовы юбілей і ўспамінае гісторыі, новыя і старыя, з доўгага творчага жыцця.


— Шмат было падзей, якія ўспрымаліся як прыгоды, грэлі душу або іх сэнс станавіўся зразумелы не адразу, — гаворыць народны артыст Беларусі Арнольд Памазан. — Раскажу вось што. Яшчэ пры Савецкім Саюзе, у 70-х гадах, трупа Купалаўскага тэатра часта гастралявала па сельскіх гаспадарках і вёсках. Вазілі візітоўку — спектакль «Паўлінка». І вось паехалі мы з імпрэзай у калгас са звычайнай да таго часу назвай — імя Леніна. Нас, акцёраў, павінна была суправаджаць машына з дэкарацыямі і касцюмамі. Ехалі тры з паловай гадзіны. Вось аўтобус акцёраў прыязджае ў азначаны калгас, прымаюць нас радушна, кажуць, што у сельскім клубе на «купалаўцаў» будзе аншлаг. Ды толькі пачаць спектакль не выпадае ніякай магчымасці. Машына з рэквізітам затрымліваецца! Чакаем. Але няма ды няма. Да нас падыходзіць загадчык вясковага клуба, пытаецца, што здарылася. Разумеючы, што граць «Паўлінку» нельга, кажа: «Едзьце хутчэй назад, бо вяскоўцы за зрыў спектакля могуць у акцёрскім аўтобусе і колы папрабіваць». Мы пагрузіліся і паехалі. Едзем уначы. Ды вось насустрач святло фараў нашай машыны з рэквізітам. Спыняем яе. Накінуліся на вадзіцеля: «Дзе ж вы былі? Трэба было даўно ўжо быць у калгасе імя Леніна!» — «Леніна? А мы чакалі вас у калгасе імя Ільіча!» І смех і слёзы! Але ж мы вярнуліся, куды было патрэбна, і адыгралі спектакль.

На вёскі я любіў ездзіць, бо там добры і наіўны глядач, які шчыра ўспрымаў усё, што адбываецца на сцэне. Аднойчы мы паехалі ў мястэчка зноў з «Паўлінкай». На пастаноўцы адчуваў, як глядач рэагуе на кожны мой рух. Як звычайна, публікі набілася поўная зала, а дзятва сядзела перад сцэнай на падлозе. У пэўным месцы спектакля я павінен быў заснуць, калі Паўлінка спявала. І ў гэты момант нейкі хлопчык з аўдыторыі пранікнёна звярнуўся да мяне: «Дзядзька Адольф, у вас боты парваліся!» Гледачы проста пасыпаліся ад смеху! А на тых ботах, сапраўды, была латка на латцы.

У іншай вёсцы, ужо пасля спектакля, гледачы падыходзілі да акцёраў паразмаўляць. Адна кабета запыталася, хто граў жаніха, дык яна назвала Быкоўскага. Вельмі хваліла і пастаноўку, і мяне і ўрэшце сказала: «Добра, што паглядзела “Паўлінку”. Цяпер і памерці можна спакойна». Да мяне тады прыйшло ўсведамленне важнасці нашай справы, задавальнення ад зробленага.

Вось неяк мы давалі спектакль «Парог» у адным з ЛТП недалёка ад сталіцы. У нейкі момант спектакля герой Андрэй Буслай, якога граў я, прыходзіць дамоў да маці пасля доўгай разлукі, а тая не пазнае яго. І тут я зразумеў, што «прабіў» гледача, таму што гэтыя гаротныя людзі пачалі шмыгаць насамі, плакаць. Пасля яны падыходзілі і не верылі, што гэта я быў у ролі, і нават дакраналіся да мяне, каб упэўніцца. Такое паразуменне з гледачом праз творчасць натхняе ў тым ліку і акцёра — на ўсё жыццё.

…Упершыню адчуванне эйфарыі на сцэне, калі за спінай быццам вырасталі крылы, у мяне адбылося яшчэ ў дзіцячым узросце, калі я ў школьнай пастаноўцы сыграў Сяргея Цюленіна ў спектаклі «Маладая гвардыя». Гэта і быў першы мой мастацкі досвед перад паступленнем спачатку ў Львоўскую акцёрскую студыю, потым і ў БДТМІ.

Верыце, я хваляваўся перад кожным сваім спектаклем. Перад тымі, што ўжо былі ў рэпертуары, — каб дастойна выглядаць на сцэне. Перад новымі, свежымі ролямі — каб не забыць тэкст. І вялікіх правалаў у мяне не было. За гэта ў тым ліку трэба аддаць належнае рэжысёрам-прафесіяналам, з якімі з большага даводзілася працаваць. З удзячнасцю ўспамінаю Іосіфа Хейфіца, які часам прыяджаў да нас з Масквы. Аднойчы пад яго кіраваннем у нас ставілі «Гразу» Астроўскага. Я вельмі хацеў граць Кудраша, але мяне не прызначылі на ролю. Я вывучыў урывак гэтага героя з твора і паказаў Хейфіцу. Таму, напэўна, так спадабалася, што ён запытаўся, што я хачу граць: здачу мастацкаму савету, здачу міністэрству або прэм’еру. Я адказаў, што і першае, і другое, і трэцяе! Вядомы рэжэсёр усміхнуўся і выставіў мяне на прэм’еру.

Майстэрства рэжысёра ў тым, каб паставіць перад акцёрам канкрэтныя задачы. Гэтым славіўся айчынны рэжысёр Барыс Уладзіміравіч Эрын, які выпускаў мяне з інстытута і ўзяў пад сваё крыло ў Купалаўскі тэатр. Дарэчы, з 30 чалавек нашай групы ў Беларускім дзяржаўным тэатральна-мастацкім інстытуце толькі 11 скончылі поўны курс. Памятаю прафесіяналізм і нядаўна спачылага рэжысёра Яўгена Радамысленскага. З сучаснікаў да гаспадароў сцэны, з якімі працаваць лёгка, аднясу нашага «купалаўца» Мікалая Пінігіна. Цікавы гэты рэжысёр, на маю думку, сваёй любоўю да Беларусі. Ён мог бы застацца працаваць у расійскай культурнай сталіцы Пецяргбургу, ды ўсё ж абраў для сябе наш тэатр.

Але для дасягнення поспеху аднаго майстэрства рэжысёра не будзе дастаткова без напружанай работы, у першую чаргу над сабою, самога акцёра. Са студэнцтва яшчэ ў Львове я ўзяў для сябе звычку з самога ранку рабіць мімічныя і маўленчыя практыкаванні. А па прыкладзе школьнага настаўніка фізкультуры аж да сённяшняга дня займаюся гімнастыкай, прачынаюся штодзень роўна ў сем гадзін і ўвогуле вяду здаровы лад жыцця.

…Ад усіх творчых застояў выратоўвала праца, бо не заўсёды зоркі спрыялі таму, каб мяне зацвярджалі на жаданыя ролі, пры тым, што я мог быць значна лепш гатовы, чым мой калега. І дысцыпліна ў тэатры была жорсткая: за пасіўнасць у справе можна было пазбавіцца месца.

Заканамерна, што на змену нам прыходзяць маладыя артысты. Са свайго боку жадаю ім поспеху ў творчай справе. Гэта шчасце, што мне выпала быць артыстам, жыць з народам, кранальнасць душы якога не ведае межаў, асабіста быць знаёмым з мноствам цудоўных асоб. Што сказаць да наступнай сустрэчы? Не забывайце заходзіць у Купалаўскі тэатр і жыць побач з усемагутным мастацтвам.

Павел САЛАЎЕЎ

Выбар рэдакцыі

Культура

Наш трыццаты «Лістапад»

Наш трыццаты «Лістапад»

Цырымонія адкрыцця XXX Мінскага міжнароднага кінафестывалю «Лістапад» прайшла 1 лістапада ў Палацы Рэспублікі. 

Калейдаскоп

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

Для Блізнятаў падзеі на гэтым тыдні складуцца на іх карысць.

Транспарт

Як развіваецца авіяцыйная галіна?

Як развіваецца авіяцыйная галіна?

«На крылах» — каля 2 мільёнаў пасажыраў.

Сацыяльная падтрымка

У каго і на колькі вырасце пенсія?

У каго і на колькі вырасце пенсія?

Эксперты адказалі на распаўсюджаныя пытанні аб зменах у пенсіённым забеспячэнні.