Штогод чалавецтва выкідвае ў акіян да 14 мільёнаў тон пластыка, 40 % з якога лічыцца «свежым». Гэта значыць, ён трапляе ў ваду на працягу таго ж года, у які і быў выраблены.
Калі вас не палохае гэтая лічба, то вось вам просты прыклад: у акіяне больш кавалкаў пластыку, чым зорак у галактыцы Млечны Шлях. Пры гэтым вялікая частка гэтага пластыку наогул не з'яўляецца біяраскладальнай ці раскладаецца вельмі дрэнна: у сярэднім пластык раскладаецца ад 100 да 1000 гадоў. І гэта сапраўдная праблема, бо ён ужо выклікае гібель мноства насельнікаў мораў і акіянаў. Аднак у навукоўцаў, здаецца, ёсць рашэнне гэтай праблемы, піша hі-news.ru.
Каб паменшыць колькасць пластыку ў акіяне, для пачатку трэба было б абмежаваць яго вытворчасць, наладзіць утылізацыю і пачаць вырабляць нармальныя біяраскладальныя і бясшкодныя для прыроды віды гэтага матэрыялу. Але што рабіць з той празмернай колькасцю пластыку, якая ўжо знаходзіцца ў сусветным акіяне? У новым даследаванні, апублікаваным у часопісе Matter, навукоўцы апісваюць новы тып тэхналогіі, якая магла б дапамагчы: маленькія магнітныя «нанашпулькі», якія з'яўляюцца каталізатарамі хімічных рэакцый, здольных расшчапляць пластык. Прычым не на шкодныя кампаненты, як, напрыклад, пры спальванні, а на вуглякіслы газ і ваду.
Самі металічныя шпулькі пакрытыя азотам і марганцам. Гэтыя два хімічныя элементы ўзаемадзейнічаюць з нанашпулькамі і ствараюць высокаактыўныя малекулы кіслароду, якія, у сваю чаргу, «атакуюць» пластык. У выніку на выхадзе атрымліваюцца вуглякіслы газ, вада і шэраг нейтральных соляў, бяскрыўдных для жывых арганізмаў.
Для праверкі работы сваёй вынаходкі навукоўцы дадалі нанашпулькі ва ўзоры вады, забруджаныя мікрапластыкам (вельмі дробныя часціцы пластыку), для таго каб працэс пайшоў хутчэй. У выніку за восем гадзін у розных узорах вады навукоўцы назіралі скарачэнне канцэнтрацыі мікрапластыку ў межах ад 30 да 50 %. Пры гэтым шпулькі лёгка здабываюцца з вады звычайным магнітам і іх, само сабой, можна выкарыстоўваць паўторна.
«Наша даследаванне ўсё яшчэ знаходзіцца на стадыі доказу жыццяздольнасці канцэпцыі, — заяўляюць навукоўцы. — Але ўжо на гэтым этапе мы можам казаць пра тое, што наш падыход працуе. Вядома, трэба пратэставаць шпулькі ў больш адпаведных умовах і больш дакладна вывучыць склад вады пасля стапрацэнтнага распаду пластыку. Але мы спадзяёмся, што нашы пошукі завершацца поспехам».
Хочацца дадаць, што бяскрыўдныя (са слоў навукоўцаў) солі, якія атрымліваюцца ў выніку ўздзеяння шпулек, сапраўды патрабуюць далейшага падрабязнага вывучэння. Бо нават калі яны не шкодныя самі па сабе (што, зноў жа, пакуль яшчэ не даказана), то яны могуць уступаць у злучэнні з іншымі рэчывамі і ўтвараць больш складаныя злучэнні, якія ўжо могуць уяўляць пагрозу.
Іван Купарвас
З усіх куточкаў Беларусі.
Яе песні займаюць першыя радкі ў музычных чартах краіны, пастаянна гучаць на радыё і тэлебачанні.
