Азірнуцца і ўспомніць

Кніга, нагадаем, выйшла ў выдавецтве “Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі” летам 2019-га. І была падараваная на пачатку жніўня Прэзідэнту Узбекістана Шаўкату Мірзіёеву, калі ён упершыню з афіцыйным візітам наведаў Беларусь. А 24 кастрычніка ў мінскай кнігарні “Светач” згаданае выдавецтва правяло прэзентацыю энцыклапедычнага выдавецкага праекта — так названа выданне ў прэс-рэлізе. У імпрэзе паўдзельнічалі й прадстаўнікі Мінінфармацыі, Амбасады Узбекістана ў Беларусі, аўтары праекта, ветэраны.

Кніга падае шмат цікавых звестак. Мы даведваемся, што ўраджэнцы Узбекістана былі сярод абаронцаў Брэсцкай крэпасці, удзельнічалі ў партызанскім і падпольным руху, вызвалялі Беларусь. Многія ўзбекістанцы за гераізм і мужнасць, пры тым праяўленыя, удастоены звання Героя Савецкага Саюза. Удзячныя нашчадкі павінны памятаць і пра тое, што тысячы воінаў-узбекістанцаў навечна засталіся ў беларускай зямлі. На прэзентацыі гаварылі: у Беларусі памяць пра вайну — святая. Імёнамі мужных салдат і афіцэраў з Узбекістана, чые лёсы паядналіся з нашай зямлёй, названы вуліцы, ім пастаўлены помнікі, ёсць адпаведныя мемарыяльныя дошкі, магілы іх дагледжаныя.

У кнігу, гаварылі аўтары праекта, упершыню ўключаны імёны больш за 1000 воінаў, якія прызваныя былі з Узбекістана й загінулі на тэрыторыі Беларусі ў гады вайны. “Зроблена важная, надзвычай неабходная сумесная справа, — лічыць дарадца Амбасадара Узбекістана ў Беларусі Даніяр Абідаў. — І мы ўдзячны ўсім, хто паўдзельнічаў у працы. Братэрства, загартаванае ў агні — гэта вялікая каштоўнасць. На прэзентацыі ў “Светачы” тое пацвердзіў ветэран вайны, палкоўнік у адстаўцы Міхаіл Шашкоў. Ён расказаў, што ў вайну быў сяржантам, камандаваў артразлікам, і ў яго падначаленні аказаўся салдат-узбек. Калі наводчык гарматы загінуў, ён сам прапанаваў яго замяніць. І дзякуючы нашаму земляку разлік змог адбіць усе атакі ворага”.

Кнігу “Победа одна на всех. Беларусь–Узбекистан”, па словах дыпламата, прапанаваў стварыць сумесна дырэктар выдавецтва “Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі” Уладзімір Андрыевіч — цяпер ён працуе ў Мінінфармацыі. Над праектам працавалі ўзбекскія ды беларускія навукоўцы. Выкарысталі вялікі масіў матэрыялаў з беларускага Дзяржмузея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, з Узбекістана дасылалі матэрыялы. А праца прадаўжаецца: “Дапоўнены варыянт кнігі павінен з’явіцца да 75-годдзя Перамогі. Такі пункт ёсць у нас у Плане намераў у Міжурадавай камісіі. Гэта будзе сумеснае выданне навукоўцаў-гісторыкаў Акадэміі навук Узбекістана і НАН Беларусі — па два аўтары з кожнага боку. Так супрацоўнічаюць акадэмічныя Інстытуты гісторыі”.

Іван Іванаў

Нумар у фармаце ПДФ