Вы тут

Агляд чытацкай пошты


Памяць жыве на нашай зямлі

У лютым на Расоншчыне праходзяць традыцыйныя мерапрыемствы, прымеркаваныя да чарговай гадавіны з дня нараджэння Пятра Міронавіча Машэрава. Адпаведная экспазіцыя адкрыта ў школе мастацтваў, супрацоўнікі музея баявой садружнасці ладзяць для насельніцтва выязныя экспазіцыі.

Сяр­гей Са­лаў­ёў дэ­ман­струе вяс­коў­цам руч­ку Пят­ра Мі­ро­на­ві­ча.

Адна з іх адбылася ў Янкавіцкім сельскім Доме культуры. Старшы навуковы супрацоўнік музея Хрысціна Ляшкова і галоўны захавальнік фондаў Сяргей САЛАЎЁЎ зрабілі цікавы экскурс у саракавыя гады мінулага стагоддзя, калі Пётр Міронавіч вучыўся ў Дварышчанскай школе, а потым, пасля заканчэння педагагічнага інстытута, настаўнічаў у Расонскай...

Калі пачалася вайна, ён стаў адным з першых арганізатараў падпольнага руху, а потым і партызанскай барацьбы. Тут, на Расоншчыне, была закатавана і расстраляна яго маці — Дар'я Пятроўна. На месцы гібелі — яе ды іншых падпольшчыкаў — усталяваны помнік, да якога Машэраў часта прыязджаў, каб ускласці кветкі і аддаць даніну пашаны.

Ён памятаў сваю Расоншчыну, а Расоншчына помніць яго.

А. Матошка, в. Янкавічы, Расонскі р-н


Напісанае застанецца

Не так даўно выйшла ў свет кніжка нашых землякоў Настассі і Сяргея Кулакевічаў «Птушкі ляцяць на Палессе». Выданне гэта прымеркавана да 95-годдзя ўтварэння Жыткавіцкага раёна і пачынаецца з рэтраспектыўнага погляду аўтараў на гісторыю роднай Жыткаўшчыны, яе геаграфічнае становішча, эканоміку, культуру...

Прамысловасць, адукацыя, выхаванне, народныя традыцыі і абрады — усё гэта цікавіла аўтараў і знайшло сваё адлюстраванне на старонках кнігі, значнае месца ў якой адведзена людзям. Сярод іх — кіраўнікі, педагогі, работнікі культуры, лясной і сельскай гаспадаркі, прамысловасці, простыя людзі... Апавядаючы пра іх, аўтары апісваюць, як жыў, развіваўся і раён у цэлым, і яго асобныя паселішчы, як рос дабрабыт людзей, павышаўся адукацыйны і культурны ўзровень, будаваліся новыя прадпрыемствы.

У кнізе знайшлося месца і ўспамінам, фотаздымкам, замалёўкам, вершам. Таму выданне, як падаецца, будзе цікавым не толькі для жыхароў раёна і горада.

В. Нікановіч, г. Жыткавічы

 


У адным салоне

Аўтобус Мінск—Глыбокае спыніўся ў Докшыцах. Прыпынак, што называецца, планавы, хвілін на 20. Мы, пасажыры, сядзім, чакаем, пакуль яны пройдуць, ды міжволі назіраем за прыгожай парачкай — маладым таткам і яго дачушкай.

Малой гадкі тры, відаць. Вяртлявае дзіця: то з'едзе з татавых каленяў, то ўскараскаецца назад, шчабеча, усміхаецца... З твару бацькі не знікае замілаваная ўсмешка. Ён, што называецца, вачэй не зводзіць з дачушкі: то цалуе-абдымае, туліць да грудзей, то папраўляе валасы ды банцікі на косках... За імі ў радасць назіраць.

А вось слухаць даводзіцца зусім іншае: побач дзве жанчыны сядзяць. Аб чым гавораць? Пакуль ехалі, гэтага не разабраць было. Калі ж аўтобус спыніўся...

Адна з жанчын, відаць, расказвала пра сваё жыццё-быццё: пра ўнукаў-выдатнікаў, пра дзяцей, якім так хочацца дапамагчы пабудаваць кватэру ў Мінску. Для гэтага, маўляў, яна трымае ў вёсцы кароўку, свінаматку, гадуе індыкоў... Каб потым амаль усё — і грошы, і прадукты — аддаваць дзецям...

— Ну і дурная, — абрывае яе суседка па сядзенні. — Сваё, можа, апошняе здароўе на іх кладзеш... Я так ніколі б не рабіла!

— А ў вас, прабачце, дзеці ёсць? — пытаецца ў яе той малады тата.

— Не... Няма, — чамусьці з форсам адказвае жанчына. — І ніколі не было!

— Яно і відаць... Бо калі былі б, дык апошнюю кашулю аддалі б...

Ён, магчыма, сказаў бы нешта яшчэ, але ў салоне аўтобуса раптам... грымнулі апладысменты, загучала нейчае:

— Во... А мы сумняваліся ў нашай моладзі!..

— Гэта вы мяне так сустракаеце? — здзівіўся апладысментам шафёр, вярнуўшыся ў кабіну. — Так рады, што я з'явіўся?.. Прабачце, сябра сустрэў — крыху затрымаўся.

— Мы рады, што вы затрымаліся, — за ўсіх адказала я. І мы паехалі далей.

Зоя Наваенка, г. п. Падсвілле, Глыбоцкі раён


Па прыкладзе маці...

Часам у канцы пражытага дня пачынаеш думаць, што ў ім добрага было, што не вельмі. Пашчасціла, напрыклад, нешта людскае зрабіць, і на душы — радасць, пазнаёміўся з цікавым чалавекам — свята.

...Продкі Варвары Уладзіміраўны Мірановіч з аддаленай вёсачкі Калюжыцы — з ліку адукаваных, інтэлігентных. Да рэвалюцыі яны жылі ў так званым папоўскім доме з багатай бібліятэкай, з вялікай гаспадаркай.

Пасля рэвалюцыі царкву закрылі, сям'ю, дзе расло шасцёра дзяцей, выгналі з папоўскага дома, дзядулю арыштавалі. Патрабавалі, каб ён публічна адмовіўся ад Бога, на што той адказаў: «Ад сану свайго — магу, ад веры — ніколі». За што і быў расстраляны. А следам...

Гаспадарку канфіскавалі, бібліятэку вывезлі, іконы спалілі. Сям'я тулялася па хатах вяскоўцаў, жыла без права голасу і амаль без шанцаў уладкавацца недзе на працу. Для «ворагаў народа» ды іхніх дзяцей работы папросту не было. Таму не дзіва, што бацька Варвары, у зямлянцы пакінуўшы маці з малымі, добраахвотнікам пайшоў на вайну з фашыстамі, каб (так і сказаў) «...расчысціць дарогу дзецям». Іншых спосабаў даказаць сваю лаяльнасць да ўлады і радзімы ён на той час не бачыў.

І такі даказаў! Аднак, на жаль, цаною жыцця, бо сям'я атрымала кароткае паведамленне: «Загінуў смерцю храбрых».

Што заставалася матулі? Нічога, апроч барацьбы за выжыванне — часам на мяжы адчаю і з розніцай хіба ў тым, што цяпер на дзяцей прызначылі пенсію, што мясцовыя ўлады дапамаглі пабудаваць хаціну, «вылезці» з зямлянкі, што сям'і, як іншым сем'ям загінулых, калі-нікалі выдзялялі гуманітарную дапамогу з Амерыкі.

...У школе Варвара вучылася на адны «пяцёркі», уступіла ў камсамол, была галоўным завадатарам усіх мерапрыемстваў. А далей — дыплом філолага, любоў да сваёй прафесіі і дзяцей, самаадданае служэнне справе і, як вынік, званне заслужанай настаўніцы...

Дзякаваць богу, у працы ў яе шмат было радасці ды поспехаў! Менш, на жаль, у асабістым жыцці. Ва ўзросце 45 гадоў не стала мужа, цяжка хварэе адна з дзвюх дачок... Аднак Варвара Уладзіміраўна ў свае 85 радуецца таму, што мае, мужна адольвае ўсе выпрабаванні — па прыкладзе сваёй маці і бабулі, якім прыйшлося ў жыцці куды цяжэй.

Ніна Бурко, Бярэзінскі раён


...І спорыцца тады любая справа

З перасяленцамі Міхаілам і Наталляй Барысенкамі з вёскі Дабрамыслі мы сустракаліся не так даўно, мінулым летам, таму на гэты раз гутарка была як у даўніх знаёмцаў.

— Мае родныя Просмычы стаялі там, дзе зліваюцца Дняпро і Прыпяць, у нейкіх 17 кіламетрах ад Чарнігаўскай вобласці. Дабіраліся туды ў асноўным па вадзе. Я з захапленнем глядзеў на хвалі, марыў стаць капітанам, — успамінаў Міхаіл Іванавіч. — Пасля школы скончыў гомельскае рачное вучылішча, затым школу каманднага саставу і пачаў вадзіць цеплаходы.

Аднойчы на пірсе Міхаіл сустрэў Наталлю. Яна вучылася тады на повара і праходзіла практыку на іншым судне. Пажаніўшыся, маладая пара пасялілася ў Брагіне, каб зручней было ездзіць і да адных бацькоў, і да другіх. Праўда, Міхаіл тады змяніў прафесію: уладкаваўся механікам у ПМК, затым перасеў на экскаватар. Працаваў старанна, партрэт яго не раз змяшчалі на раённай Дошцы гонару, ды і зарабляў ён добра. Сям'я, дзе гадавалася ўжо двое дзетак, чакала, што хутка атрымае чатырохпакаёвую кватэру, а пакуль жыла ў сямейным інтэрнаце...

Што цікава, ужо тады ў абодвух сужэнцаў праявілася гаспадарчая жылка: Наталля купіла і прынесла дамоў маленькіх качанят, яе муж збудаваў невялічкі хлявок, дзе неўзабаве пасяліліся куры і нават два парсючкі. А потым...

— Вестка пра катастрофу на Чарнобыльскай АЭС дайшла да нас 28 красавіка, праз два дні, — успамінае Міхаіл Іванавіч. — Жонку з малымі я тут жа адправіў да брата ў Набярэжныя Чалны. Сам разам з іншымі мужчынамі з ПМК да жніўня працаваў у 30-кіламетровай зоне — праводзілі дэзактывацыю, капалі абводныя каналы.

Калі атрымалі дазвол на выезд, Міхаіл і яго таварышы-меліяратары сталі шукаць месца, дзе можна было б жыць і працаваць. Так апынуліся ў Дабрамыслях, забралі да сябе сем'і.

— Абжываліся тут з нуля, — уступае ў размову Наталля Анатолеўна. — Жылі спачатку ў будынку старога дзіцячага садка — кватэру атрымалі пазней... А бацькі мае з зоны пераехалі ў Арцёмава, набылі карову, каня, завялі гаспадарку. Мы штодня ездзілі дапамагаць ім.

Цяпер гаспадарка ўжо ў Дабрамыслях: з каровай (без яе Барысенкі, можна сказаць, не жылі), з ладнай цялушкай, «свінствам». Яно было ў іх розных парод. Спыніліся на вялікай беларускай белай, бо парасяты ад гэтых свіней досыць хутка растуць (а тым больш на адгоне і сыроватцы)... Сала ды мяса хапае потым надоўга — і сабе, і дарослым дзецям, якія жывуць у Віцебску, але з радасцю прыязджаюць да бацькоў... Старэйшая ўнучка Арына (ёй 15)
дык проста вырасла на вясковым сырадоі: кароўку з поля заўсёды сустракала з кубачкам у руках...

Лішкі малака Барысенкі прадавалі і прадаюць аднавяскоўцам, у тым ліку — падапечным Наталлі Анатолеўны, якая працуе сацыяльным работнікам.

А наогул ва ўмелых руках спорыцца любая справа. Неяк, напрыклад, гаспадар на сваім участку знайшоў чацвярых маленькіх зайчанят. У няволі яны рэдка выжываюць, а на гэтым падворку гадаваліся як звычайныя трусы. За лета «пацяжэлі» амаль да трох кілаграмаў... Хоць птушак, як прызнаецца гаспадыня, яна любіць больш. І сапраўды, на двары — апроч курэй і качак — ходзяць індыкі, прычым незвычайныя: свацця з Беразіна ўпадабала кросаў-веліканаў БІГ-6, купіла птушанят і для Барысенкаў.

— Клопату з імі болей, — прызнаецца Наталля Анатолеўна. — Цеплалюбівая парода. Мы з полікарбанату ім крыты загон пабудавалі, зімой трымаем у самым цёплым куце хлява, дзе суха і няма скразнякоў... А карміць іх не так і складана. Раніцай і днём даём мешанкі з кашы, мясных, малочных, рыбных рэшткаў, вечарам — сухое зерне (для іх найбольш карысны авёс). Улетку — шмат рознай зеляніны і гародніны, час ад часу купляем спецыяльны камбікорм, дзе ўсё збалансавана... Чытала, што гэтыя кросы вырастаюць да 25 кілаграмаў. Не дужа верыла, але ўсе мае індыкі заважылі нават болей, а самы вялікі быў два пуды! Так што птушка выгадная. Да таго ж індычына смачнейшая за кураціну і больш карысная. Парачку мы пакінулі на развод.

Іншымі словамі, на цяжкасці Барысенкі не скардзяцца: зямлі ў іх цэлы гектар, сена з трох укосаў, гародніны рознай шмат.

...На развітанне я зрабіла некалькі фотаздымкаў. На адным — парачка індыкоў ганарліва пахаджвае сярод іншай птушкі, штосьці абмяркоўвае на сваёй буркатлівай мове. Прыгожа...

Таццяна Ігнаценка, г. п. Лёзна

Пошту чытала Валянціна ДОЎНАР

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».