Віктар Гардзей. Колы часу

РАВЕСНІКУ

 

Шчыміць душа, і мроіцца радзей,

Што будзе ўсё, як і раней, папросту.

Абноўку ўжо не тулім да грудзей,

Ніхто, аднак, не стане маладзей —

Свайму ў журбе парадуемся ўзросту.

 

Хай мудрасць абмінула, пры якой

Карысны злыдню нават чорны блёкат.

Расплюшчыш вочы з першаю расой:

Каля цябе і боль, і неспакой —

Начлежнікі твае — паснулі ўпокат.

 

Калі ўжо не насмешка, то папрок,

Заплечны шэпт і — хлюпікаў навала.

Равеснік мой шаноўны, мой гадок,

Сягоння пад гару я не хадок,

Хаця дарог крутых і нам ставала.

 

Кліч вышыні, нябачнай у смузе,

Абрынецца, дык грукат ад камення.

Пакутамі сумленне загрызе,

І думы не пакінуць — балазе,

Шчыміць душа і просіць разумення.

 

 

 

КАНТАТА ДАЖДЖУ

 

I

Там, як ёсць, залацістыя ранні,

І на бродзе там трубяць ласі.

Скуль бяруцца пустыя жаданні:

— Пашукай, прывязі, прынясі?

Даспадобы, ці не, дамаседу,

Не зважай на адчай і нуду.

Як паеду — куды гэта еду?

І не ўцямлю — куды я іду?

 

II

Не патрапіць, аднак, да султана,

Не пацешыць візітам раджу,

Ды з любоўю якой нечуванай

Буду слухаць кантату дажджу!

Будзе ўсё, нібы ў казцы дзіцячай,

Я і тут сам сабе чарадзей.

А як здзеецца штосьці іначай,

Трубаў гук будзе чуцца радзей.

 

III

Вось дык рогі! Дажыўся ж да згубы

Сябра мне — лось, відочна, стары.

Супакой, а зіхоткія трубы

Адсырэюць у дождж на бары.

Заціхае абвальна кантата,

Ды нічога цяпер не забудзь.

Мой мабільнік пішчыць зухавата:

— Прывязу, прынясу — дома будзь!

 

 

АЗЯРО НАЛІЎНОЕ

 

Цяпер гэта спляжаны груд.

Раслі тут і боб, і жытное.

А побач вучонасці цуд:

Было азяро наліўное.

 

Падчысцілі скрэперам дно,

І дамба акрэсліла «чашу».

У чашу нальюць не віно —

Спампуюць Цну бедную нашу.

 

То дождж беспрабудны, то суш:

Балота наспех асушалі.

Казалі, прыроду не руш —

Ніяк не ўтаймуюцца шалі.

 

Прыйшоў іншы час — пачалі

Выдаткі зрахоўваць па «компу».

«На вецер кідаем рублі!»

Адключаць электрыкі помпу.

 

Скацілася вільгаць наўгрунь,

Зарос нават след ручаёвы.

Лавіўся на вуду акунь,

Цяпер той акунь — выкапнёвы.

 

Туман каб у жніўні грыбны!

Ды жнівень амаль без туману.

То спёка, то слота з вясны,

Туман — як павязка на рану.

 

Кіруюць буслы ў чарадзе

З-пад Ганцавіч ці з-пад Лагойска.

Ляжыць па нізках дзе-нідзе

Туман, як разбітае войска.

 

 

ЗОЛАТА МАМОНЫ

 

Сёння, як і летась, восень рыхтык тая:

Сонечна, асмужна — восень залатая!

Сівер дзьмухнуў стылы — лісцікі падгроб

На прагал, на трыбу, дый на расцяроб.

Ззяюць не дукаты, свецяць не апалы:

З ветрам варухнуўся, бліснуў ліст апалы.

Клёну клёны мовяць на сваім «арго»:

— Меней, меней чырвані, толькі і ўсяго.

З неба бог багацця — сам спадар Мамона

Па кутах рассоўгаў золата сезона.

Верасень спраўляе векавечны баль,

Бабінага лета — радасць, смутак, жаль.

У пачуццях шчырых залацеюць межы

Ад майго дзядзінца і да Белавежы.

Сівер дзьме адчайна, дык наскрозь прасвішча

Беразняк празрысты з майскім такавішчам.

Там глушэц-старацель у чырвоны зеў

Не адзін каменьчык заглынуць паспеў.

Цёпла, ціха, пуста — вось такія справы.

Каляровай гамы любы зроку сплавы.

Гэты гай наводдаль як манетны двор:

Медзякі чаканіць клеркам насупор.

Гвалт усчнуць вароны, дык няма ім зладу.

Лёгкі і ажурны шорах лістападу.

Блізка вожык пыхкаў — жоўценькі клубок.

Абкалоўся лісцем. Ну, бяжы, браток!

Праўда ж, баль журлівы, без кляцьбы і злобы?

Золата Мамоны — найвышэйшай пробы.

 

 

ВЕЧНЫ РУХ

 

Ёсць дарога, дык і рух няспынна

З колаў часу ацякае ўзбоч.

Поўдзень. Вечар. А яшчэ павінна

Валадарыць у абсягах ноч.

 

Здоўжыцца блукаць у снах бядовых.

Стогн, ускрык — трызненням наўздагон.

Ну, блукай сабе, а ранак новы

Прапішчыць заранкай ля акон.

 

Не хаос у цемрадзі панаднай,

Мудры рух і там, сярод імгі.

Кружацца планеты і дакладна

На свае вяртаюцца кругі.

 

На зямлі тут і шляхі ў разлогах

Па пяску, па снезе, па гразі.

Але ёсць уласная дарога —

Едзь, ідзі, на чэраве паўзі!

 

Ноч міне, і статкамі з папасу

Дзень рыкае, а пастух ахрып.

Вечны рух сцякае з колаў часу,

Можа, чулі гэтых колаў скрып?