Аляксандр Лукашэнка: Эканамічная бяспека - гэта галоўная задача

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка наведаў сёння Нацыянальную акадэмію навук, паведамляе БЕЛТА.

Кіраўнік дзяржавы азнаёміўся ​​з выставай навуковых і навукова-тэхнічных дасягненняў і сустрэўся з беларускімі навукоўцамі - прадстаўнікамі НАН, вышэйшых навучальных устаноў, галін народнай гаспадаркі.

НАН Беларусі з'яўляецца актыўным удзельнікам Дзяржаўнай праграмы інавацыйнага развіцця, па якой выконвае 17 праектаў, супрацоўнічае ў навуковай і навукова-тэхнічнай сферах з партнёрамі з 100 дзяржаў свету. З арганізацыямі з больш чым 60 краін выконваюцца экспартныя кантракты. З 2016 года па першае паўгоддзе гэтага года агульны аб'ём экспарту тавараў і паслуг НАН, уключаючы гранты, склаў $226,1 млн.

Па распрацоўках вучоных НАН у Беларусі выпускаецца 242 найменні імпартазамяшчальнай прадукцыі. За 2018-2019 гады яе выраблена на суму $943,6 млн, на тым ліку на экспарт - $ 29,7 млн, што ў паўтара разы больш, чым запланавана.

«Развіццё навукі вызначае будучыню»

«Я памятаю гэты маленькі перыяд, калі мне давялося займацца навуковай дзейнасцю, і да гэтага часу схіляюся перад навукоўцамі, якія пражылі сваё жыццё ў навуцы. Гэта вялікія людзі, таму што складанейшай і цяжэйшай працы няма, — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы. — Накіроўваючыся да вас, я разумеў, што навукоўцы ў нас (як бы банальна гэта ні гучала) — гэта не проста разумнейшыя людзі, якія глядзяць на ўсе падзеі, што адбываюцца з вышыні сваіх глыбінных ведаў. Гэта людзі, якія валодаюць жыццёвай мудрасцю, якія шчыра любяць радзіму, таму што жывуць у служэнні навуцы і народу».

Аляксандр Лукашэнка заявіў, што ў краіне ні адно важнае рашэнне не прымаецца без удзелу прадстаўнікоў навуковай сферы. «Менавіта таму я рэгулярна сустракаюся з навуковай супольнасцю і заўсёды раюся з навукоўцамі. Усе мы ведаем, што развіццё навукі вызначае будучыню. Прычым будучыня не толькі асобнай дзяржавы, але і ўсяго чалавецтва», — звярнуў увагу Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы дадаў, што пра гэта не стамляўся гаварыць і знакаміты беларус — лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы Жарэс Алфёраў, дзякуючы адкрыццяў якога планета ступіла ў лічбавую эру. «Мы з гэтым чалавекам вельмі шмат размаўлялі, часта спрачаліся. Але мяне заўсёды захапляла, што ён — сусветнае свяціла — усё жыццё заставаўся найвялікшым патрыётам нашай Беларусі і сваю любоў да яе даказваў і словам, і справай, не дазваляючы нікому нават намёку благога ў наш бок. Але ж былі і іншыя прыклады, — заўважыў Аляксандр Лукашэнка. — На світанку нашай незалежнасці сустракаліся людзі, якія спрабавалі перацягнуць навукоўцаў на слізкую дарогу брудных палітычных гульняў. Я вельмі цаню, што вы выстаялі ў той складаны пераломны момант, засталіся верныя свайму сумленню і пакліканню».

Па словах кіраўніка дзяржавы, і сёння беларускія навукоўцы трымаюць ўдар, не паддаюцца на правакацыі палітыканаў, захоўваюць закладзеныя больш за 90 гадоў таму традыцыі і перадаюць іх моладзі.

«Акадэмія навук БССР з навуковымі інстытутамі, школамі і кірункамі стваралася пад канкрэтныя задачы і галіны велізарнай імперыі — Савецкага Саюза. Мінск нярэдка станавіўся піянерам для ажыццяўлення многіх прагрэсіўных ідэй. Але старэйшае пакаленне можа распавесці, якім выпрабаваннем пасля доўгіх гадоў росквіту сталі 90-я. Тут нямала тых, хто перажыў гэты складаны час. Распад саюза прынёс імгненны разрыў навуковых і народна-гаспадарчых сувязяў, што паставіла многія НДІ на мяжу выжывання», - сказаў Прэзідэнт.

У тыя часы, адзначыў Аляксандр Лукашэнка, не было грошай на новае абсталяванне, не было чым плаціць зарплату навукоўцам. Тады колькасць ўсіх навукова-тэхнічных работнікаў у краіне скарацілася ў тры разы. Многія навукоўцы мянялі прафесію ці з’язджалі за мяжу, некаторыя стаялі на рынках. «Я добра памятаю, як казалі пра тое, ці патрэбна невялікі незалежнай краіне свая Акадэмія навук. Ці, можа, прасцей усё разбурыць дашчэнту, распрадаць напрацоўкі, будынкі, фонды — прэтэндэнтаў было шмат. А затым, калі разбагацеем, купляць патрэбныя тэхналогіі і тавары за межамі краіны», - успомніў кіраўнік дзяржавы.

Па словах кіраўніка дзяржавы, тыя падзеі, калі многія казалі аб непатрэбнасці развіцця беларускай навукі, сталі для яго сур’ёзным выклікам. Аднак у краіне ўсё ж вырашылі адрадзіць навуковую галіну, у далейшым прыйшлі яшчэ да аднаго высновы — неабходна ствараць сувязь паміж вытворчасцю і навукай.

«У нас створаны Вышэйшая атэстацыйная камісія, Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналогіях. Дзякуючы дзяржаўнай падтрымцы удалося не толькі захаваць дзеяздольны ядро ​​даследчых калектываў і найважнейшыя навуковыя школы, але і пачаць пісаць найноўшую гісторыю беларускай навукі», — адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Ён дадаў, што сёння даследаванні і распрацоўкі ў краіне выконваюць 460 арганізацый, у іх працуюць 28 тыс. чалавек. Толькі Нацыянальная акадэмія навук узаемадзейнічае з навукоўцамі з 93 дзяржаў, на яе базе дзейнічаюць 42 міжнародныя даследчыя цэнтры. «Гэта была вельмi жорсткая лінія з майго боку і маё патрабаванне да кіраўніцтва Акадэміі навук. Вы, напэўна, заўважылі: любая мая паездка за межы краіны — побач са мной вучоны, — дадаў Прэзідэнт. — Такім чынам, навука зарабляла для краіны, для вытворчасці, і зараблялі самі вучоныя. Гэты шлях будзе адным з прыярытэтаў у будучай пяцігодцы».

Ён заявіў, што ў краіне ні адно важнае рашэнне не прымаецца без удзелу прадстаўнікоў навуковай сферы. «Менавіта таму я як Прэзідэнт рэгулярна сустракаюся з навуковым супольнасцю і заўсёды з вамі раюся. Усе мы ведаем, што развіццё навукі вызначае будучыню. Прычым будучыня не толькі асобнай дзяржавы, але і ўсяго чалавецтва», — звярнуў увагу кіраўнік дзяржавы.

«Жыццё не ролік з інтэрнэту, назад не адкруціць»

За апошнія некалькі тыдняў усе ясна ўбачылі, што ў асяроддзі моладзі ёсць тыя, хто знаходзіцца ў невуцтве з нагоды нядаўняга мінулага, заявіў кіраўнік дзяржавы заявіў сёння.

«Так, яны не могуць ведаць усіх нягод ліхіх 90-х. Хоць пра гэта маглі б ім расказаць бацькі, ды і мы таксама. Сумна, што нашых дзяцей цягнуць на вуліцы. Яны наіўна вераць, што дзеля светлай будучыні дапушчальна і нават неабходна разбурыць сучаснасць. Што можна падзяліць людзей на правільных і няправільных, загубіць эканоміку, ва ўгоду чужым інтарэсам адрачыся ад усяго добрага, што было зроблена за гады незалежнасці», - сказаў Прэзідэнт.

«Але ж вы разумееце, што жыццё не ролік з інтэрнэту. Назад не адкруціць», — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.

Ён адзначыў, што дастаткова паглядзець на краіны, якія прайшлі праз горан каляровых рэвалюцый і засталіся ў стане тлеючых канфліктаў ці, што яшчэ страшней, грамадзянскай вайны. «Працверажэнне надыходзіць заўсёды. Галоўнае, каб не было позна», — заўважыў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт разлічвае, што прапановы навукоўцаў будуць пакладзены ў аснову пяцігадовай праграмы развіцця Беларусі

 Аляксандр Лукашэнка разлічвае, што прапановы навукоўцаў стануць падмуркам чарговай пяцігадовай праграмы развіцця краіны.

«Мая сустрэча менавіта ў гэты перыяд з вамі перш за ўсё тлумачыцца тым, што мы напярэдадні вельмі важнага мерапрыемства (Усебеларускага народнага сходу. — Заўвага БЕЛТА), якое вызначыць лёс краіны на бліжэйшую пяцігодку. Я вельмі хачу, каб вы не проста падключыліся да распрацоўкі новай пяцігадовай праграмы і прагнозу развіцця нашай дзяржавы. Я хацеў бы, каб прапановы нашых навукоўцаў сталі падмуркам гэтай праграмы. каб яна была рэальнай і выканальнай. Гэта галоўнае, чаму ў гэты перыяд я ў сценах нашай Акадэміі навук», - сказаў кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт таксама адзначыў, што ў навуковым асяроддзі заўсёды было шмат іншадумцаў, і ён сам гэта вітаў. «Але, тым не менш, абсалютна перакананы, маю адпаведныя факты, што большасць нашых навукоўцаў — гэта разумныя, таленавітыя, здольныя людзі. Здольныя ацаніць сітуацыю і зрабіць правільныя высновы. Але гэтага мала. Здольныя паўплываць на іншых. Я перакананы, што такіх у нас большасць», - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Эканамічная бяспека - гэта галоўная задача

Удзельнікі сустрэчы пацікавіліся, якія важныя задачы стаяць перад дзяржаўнай эканомікай у будучыні. «Эканамічная бяспека — гэта галоўная задача эканомікі», — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.

«Я думаю, усім зразумелыя асноўныя кірункі развіцця нашай эканомікі, не хачу ўдавацца ў гэтую дыскусію, яна будзе насіць хутчэй практычны характар, чым тэарэтычны. Хоць да месца сёння гаварыць аб эканамічнай тэорыі. Але гэтае пытанне я хацеў бы перавесці ў плоскасць рэформаў, — прадоўжыў Прэзідэнт. — Чаму рэформаў? Таму што ўсе альтэрнатыўшчыкі зусім нядаўна крычалі — рэформы, рэформы... Праўда, адзін палітолаг напісаў: усе крычаць пра рэформы, а якія рэформы? Ніхто не можа напісаць, якія. Скажу вам, што пры цяперашняй уладзе, вядома ж, мы будзем ісці сваім шляхам, як ішлі чвэрць стагоддзя, і рэфармаваць нашу эканоміку».

«Успомніце, што было чвэрць стагоддзя таму, і што мы маем цяпер, — заўважыў кіраўнік дзяржавы. — Я тады яшчэ прапаноўваў — давайце не будзем нічога ламаць, бо мы стаім на плячах гігантаў. І трэба развіваць тое, што ёсць. У нас ёсць МАЗ, БЕЛАЗ, сельская гаспадарка».

Прэзідэнт яшчэ раз нагадаў пра тую складаную сітуацыю, якую перажывала краіна адразу пасля распаду Савецкага Саюза, а таксама ў іншыя перыяды развіцця краіны. «Таму я па-філасофску гляджу на сённяшнія падзеі, бачачы знутры тое, што адбываецца. Няма ніякай катастрофы», — упэўнены ён.

«Нічога не трэба ламаць, а трэба развіваць існае, — перакананы Аляксандр Лукашэнка. — Мы правільны абралі курс, і ў нас ёсць школы развіцця — у сельскай гаспадарцы, у машынабудаванні. Давайце тут будзем развівацца». Пры гэтым ён заўважыў, што крытычна ставіцца да тых крыкунам, якія паўтараюць аб прыватызацыі буйных беларускіх машынабудаўнічых прадпрыемстваў.

У ходзе размовы з навукоўцамі кіраўнік дзяржавы пазітыўна ацаніў намаганні беларускіх распрацоўшчыкаў ў плане развіцця электратэхнікі, за якой будучыня на планеце.

«Давайце абапірацца, адштурхоўвацца ад таго, што ў нас ёсць, і ісці наперад», — рэзюмаваў Аляксандр Лукашэнка.

Лукашэнка звяртае ўвагу навукоўцаў на важнасць забеспячэння гуманітарнай бяспекі дзяржавы

«Не ўсё ў нашым жыцці вымяраецца грашыма. Хачу звярнуць вашу ўвагу на тое, што сярод навуковых прыярытэтаў выдзелена забеспячэнне бяспекі дзяржавы, у тым ліку гуманітарнай», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён падкрэсліў: прадстаўнікі навуковай сферы — мозг нацыі. «Памятаеце, што навукоўцы-гуманітарыі сваімі даследаваннямі і напрацоўкамі павінны кансалідаваць беларускае грамадства. Кожны з нас павінен усведамляць, якой працай беларускі народ атрымаў сваю дзяржаўнасць і права самому вырашаць лёс. Нельга гэта страціць, — заявіў Аляксандр Лукашэнка. — Хто мы? Адкуль? куды ідзем? Адказы на гэтыя пытанні нашы дзеці павінны атрымліваць не толькі ад дзядоў — ад нас павінны атрымліваць, ад старэйшых, нашых навукоўцаў, выкладчыкаў, настаўнікаў. Праблем там вышэй за дах».

Прэзідэнт звярнуў увагу: грамадазнаўчыя дысцыпліны павінны выключыць нават гіпатэтычную магчымасць падвойных стандартаў пры ацэнцы гістарычных падзей, паставіць трывалы заслон падтасоўцы або скажэння тых фактаў, на якіх грунтуюцца традыцыйныя каштоўнасці.

«Ніхто, акрамя нас, не зацікаўлены ў тым, каб мы былі моцнай суверэннай і незалежнай краінай. Краінай, дзе паважаюць мінулае, цэняць сучаснасць і ўпэўненыя ў будучыні, таму што абапіраюцца на патрыятызм і айчынныя навуковыя школы», — рэзюмаваў ён.

Прэзідэнт азнаёміўся з выставай НАН

У ліку прадстаўленых распрацовак былі цвёрдацельныя лазеры з дыёдны напампоўкай. Як патлумачылі спецыялісты, прыкладны кошт такіх двух лазераў - кошт аднаго трактара. 

Кіраўнік дзяржавы на віртуальнай экспазіцыі азнаёміўся як з паспяхова выкарыстоўваемымі распрацоўкамі беларускіх навукоўцаў, так і з навінкамі, якія хутка прыйдуць на вытворчасць. Выстава ўключае наступныя раздзелы: аграрны сектар, аддзялення біялагічных, гуманітарных навук і мастацтваў, медыцынскіх навук, фізікі, матэматыкі і інфарматыкі, фізіка-тэхнічных навук, хіміі і навук аб Зямлі.

Усяго прадстаўлена інфармацыя пра больш чым 600 экспанатаў арганізацый НАН Беларусі на рускай і англійскай мовах. Выстава забяспечаная модулем анлайн-перакладу на больш чым 100 моў.

Аляксандр Лукашэнка падрабязна цікавіўся працай беларускіх вучоных па ўсіх напрамках. Да прыкладу, прадстаўнікі НАН распавялі пра выкарыстанне на практыцы распрацовак у касмічнай галіне, мірнай атамнай энергетыцы, а таксама лазерных, святлодыёдных тэхналогій (у тым ліку ў АПК, у прыватнасці ў цяплічнай гаспадарцы). Не выключана, што ў бліжэйшыя гады дзякуючы беларускім спецыялістам у сферы ЖКГ будуць выкарыстоўвацца электрамабілі, напрыклад, снегаачышчальнікі.

Вялікая ўвага вучоныя надзяляюць і пытанням экалогіі. Цалкам магчыма, што хутка ў крамах з'явіцца біяраскладальная папера з асаблівай насычэннем для захоўвання прадуктаў. Канцэпцыя разумнага горада таксама ў поле зроку беларускіх вучоных.

Прэзідэнт пацікавіўся работай цэнтра клетачных тэхналогій на базе Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН. Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што было б цікава падрабязней азнаёміцца ​​з яго дзейнасцю. Як праінфармавалі кіраўніка дзяржавы, створана 15 прадуктаў на аснове ствалавых клетак для лячэння розных захворванняў. Акрамя таго, распрацавана сістэма генетычнага тэставання, якая дазваляе ажыццяўляць спартыўную прафілізацыя, выяўляць неспрыяльныя варыянты генаў для карэкціроўкі іх эфектаў.

Цікавыя даследаванні беларускіх навукоўцаў па супрацьстаянні COVID-19, як навуковыя падыходы, так і распрацоўкі перспектыўных медыцынскіх прэпаратаў. Прадстаўнікі Інстытута фізіялогіі НАН распавялі пра кардыятрэк, які перадае перасоўванне чалавека ў прасторы. Да прыкладу, калі пажылому чалавеку стала дрэнна на дачы, яшчэ да прыезду медыкаў можна накіраваць ім дадзеныя аб стане хворага.

У час наведвання Прэзідэнтам пастаянна дзеючай віртуальнай выставы НАН гаворка ішла ў тым ліку пра сумесныя распрацоўках па праграмах Саюзнай дзяржавы.

Будзе дапоўнена