...З Інэсай Караткевіч хочацца гаварыць пра мастацтва, паэзію, ці абмяркоўваць апошнія павевы пераменлівай моды. Вытанчаная, стыльная, прыгожая — сучасная дзелавая жанчына!
Але яе час, як і належыць, строга распісана, таму мы гаворым з ёй толькі аб Справе — аб самай маштабнай у краіне сетцы гандлёвых аб’ектаў. Інэса Караткевіч — намеснік старшыні праўлення «Белкаапсаюза», а ў гэтым аб’яднанні каля 300 прадпрыемстваў і цэхаў, дзе занята больш за 43 тысячы чалавек.
— Інэса Леанідаўна, складана трымаць у поле зроку такую велізарную структуру? Адкуль сілы?
— Самае галоўнае — адказна падыходзіць да даручанай справы, дзе б ты ні знаходзіўся. Я родам з Магілёва, мама была педагог з саракагадовым стажам. Я вучылася ў той жа школе, дзе мая мама была дырэктарам. Яна заўсёды ведала, на якім уроку ў мяне ўпала ручка, а на якім я загаварыла з суседкай па парце. Гэта дысцыплінуе. Мы з сястрой заўсёды ведалі, што да прыходу бацькоў з працы ў доме павінна быць чыста, урокі зробленыя і да вячэры пачышчаная бульба.
Пасля ВНУ я павінна была стаць інжынерам-тэхнолагам. Але на размеркаванні прапанавалі пайсці працаваць у аблвыканкам, ва ўпраўленне гандлю вядучым таваразнаўцам сектара харчовых тавараў. Пагадзілася — і прайшла добрую кіраўнічую школу. Атрымала другую вышэйшую адукацыю, а ў 2013 годзе ўжо ўзначаліла ўпраўленне гандлю аблвыканкама.
Калі ты жывеш у краіне і табе неабыякавы кожны чалавек і кожны куток тваёй радзімы, ты проста абавязаны зрабіць усё, каб твая праца была ствараннем. Тры гады таму старшыня «Белкаапсаюза» Валер Іваноў прапанаваў мне працу, якая мела на ўвазе пераезд у Мінск. Я не была да гэтага гатовая, рашэнне далося нялёгка. Да таго часу ў родным Магілёве ў мяне былі зладжаная каманда і адчувальныя напрацоўкі, якімі можна было нават ганарыцца.
Ні разу не пашкадавала, што прыйшла працаваць у такую унікальную структуру, як спажыўкааперацыя. Гэта шматгаліновая і шматфункцыянальная сістэма нарыхтоўкі, перапрацоўкі і продажаў. Сыравіну мы закупляем у насельніцтва, фермераў і сельгасвытворцаў. Доля харчовых тавараў беларускай вытворчасці ў нашай сетцы складае больш за 93 %. Многія віды прадуктаў спажыўкааперацыя наогул рэалізуе толькі свае, беларускія: гэта мяса, птушка, яйкі, масла, хлеб і хлебабулачныя вырабы. У апошні час пачалі вырабляць і прадаваць тавары пад уласнай гандлёвай маркай.
Сістэме спажыўкааперацыі 150 гадоў. У нас мноства канкурэнтаў, і сельскае насельніцтва, наш асноўны пакупнік — не такое ўжо плацежаздольнае. Недахоп абаротных сродкаў стрымлівае тэмпы развіцця. Але мы працуем, мы ўстойлівыя. І да нас ужо за вопытам прыязджаюць. Таму што мы захавалі нарыхтоўчыя канторы, даем людзям зарабіць на дзікаросах і лішках сваёй сельгаспрадукцыі.
Напрыклад, у Беларусі 700 нарыхтоўчых пунктаў, нашы арганізацыі закупляюць у насельніцтва і фермераў каля 30 відаў лішкаў прадуктаў і сыравіны, толькі за 10 месяцаў бягучага года насельніцтву было выплачана 176 мільёнаў рублёў за здадзеную сыравіну. У засекі спажыўкааперацыяй закладзена 5,5 тыс. тон агародніны і 4 тыс. тон бульбы. Працуе 300 мясцовых прадпрыемстваў, якія выпускаюць больш за 3 тыс. найменняў прадукцыі. У цэлым штогадовы аб’ём дзейнасці спажыўкааперацыі ацэньваецца ў паўтара мільярда долараў.
— Ведаеце, хочацца падзякаваць вам ад імя і маёй матулі. Тры разы ў тыдзень у іх вёску прыязджае аўталаўка. Там усё свежае. А яшчэ для вяскоўцаў, па маіх назіраннях, аўталаўка не толькі крама на колах, але і своеасаблівы клуб. Можна пагаварыць, абмеркаваць цэны і рэцэпты, падзяліцца навінамі і нават замовіць асартымент на наступны прывоз.
— Так, у нас самая вялікая колькасць гандлёвых кропак на вёсцы. Стараемся, каб ніводны населены пункт не застаўся без гандлёвых паслуг. Сёння ў нас 584 аўтамагазіны і 1200 аб’ектаў грамадскага харчавання, якія працуюць для вяскоўцаў. Амаль мільён сельскіх жыхароў абслугоўваецца толькі гандлёвай сеткай спажыўкааперацыі.
Мы абслугоўваем невялікія вёскі, часцяком аддаленыя, таму няпроста арганізаваць усё на добрым узроўні, але мы разглядаем сельскі гандаль як сваю перавагу. Над стратэгіяй развіцця працуе каманда спецыялістаў. З апошніх прарыўных рашэнняў магу назваць крокі па аптымізацыі складу падраздзяленняў, пераход на поўную аўтаматызацыю схем руху тавараў і фінансавых патокаў. На мадэрнізацыю і пераўзбраенне сваіх аб’ектаў толькі ў гэтым годзе мы накіравалі больш двух мільёнаў рублёў. Распрацаваны таварныя знакі «Белкаапсаюза» — «Еда без вреда», «Колосок» і «Родной источник», а ўпор у мясаперапрацоўцы робім на развіццё «крафтавага» асартыменту па нацыянальных рэцэптах.
Спажыўкааперацыя і раней не замыкалася толькі на ўнутраным рынку. Але сёння мы — сапраўды сур’ёзны экспарцёр. На ўвесь асартымент атрыманы сертыфікаты адпаведнасці і дэкларацыі Еўразійскага эканамічнага саюза. Сваю прадукцыю Белкаапсаюз пастаўляе ў 15 краін свету і ў 30 рэгіёнаў Расіі.
— Вы — лідэр, дзелавая жанчына. Але хочацца распытаць вас і пра тое, што за дужкамі працы: пра стаўленне да грошай, пра сяброў і сям’ю, пра кулінарыю і сэнс існага. Якую ролю усё гэта адыгрывае ў вашым жыцці?
— Да грошай з некаторых часоў стаўленне неадназначнае. У нас з мужам доўга хварэлі бацькі. Муж шмат працаваў, займаўся прыватным бізнэсам. Усё, што зарабляў, сыходзіла на падтрыманне здароўя і падаўжэнне жыцця блізкіх людзей. Бацьку пасля хіміятэрапіі трэба было асаблівае харчаванне. Гэта было ў пачатку 2000-х. Прыехалі мы з мужам на Камароўскі рынак за ікрой, пытаюся: «Якую будзем браць?» І разумею, што яго не хвалюе цана, ён аддаў бы ўсё, што заўгодна, толькі б дапамагло бацьку...
Менавіта тады я неяк востра адчула, што грошы (і нават іх колькасць) не самае галоўнае ў жыцці. Можа быць, таму прытрымліваюся прынцыпу, што жыць трэба тут і цяпер. На «чорны дзень» не назапашваю, ды і няма магчымасці. Усё як ва ўсіх — рэпетытары для дзяцей, крэдыты на буйныя пакупкі і г. д. для сябе даўно вырашыла: маё «заўтра» — гэта дабрабыт маіх дзяцей! Стараюся максімальна падтрымаць іх інтарэсы. Дзеці ведаюць, што трэба прыкласці шмат намаганняў, каб штосьці зарабіць, каб прыйшоў поспех.
Зрэшты, часта я з лёгкасцю растаюся з грашыма — люблю рабіць падарункі. Атрымліваю ад гэтага сапраўднае задавальненне. Страшна губляць блізкіх, сяброў. А грошы, выдаткаваныя на радасць для кагосьці, яны не сыходзяць, яны вяртаюцца сто разоў. Гэта шчасце, калі ты можаш дапамагчы сваім блізкім і родным ўвасобіць у жыццё іх планы і мары. Але самае галоўнае — каб ніхто-ніхто не хварэў. Больш за ўсё ў жыцці баюся хвароб блізкіх і расчаравання ў людзях. Гэта, мабыць, адно з нямногіх, што можа выбіць глебу з-пад ног, і ніякая логіка тут не дапамагае. Усё астатняе — вырашальна!
— А што для вас, такой даліканай і прыгожай, крыніца сілы?
— Для мяне вельмі важныя сям’я і традыцыі. Вось, скажам, кулічы на Вялікдзень, якія я пяку і для свайго стала, і для ўсіх сваіх хрэснікаў. Так было і ў маім дзяцінстве. Стараюся падобныя традыцыі захаваць.
Вольнага часу вельмі мала, таму ён неацэнны. Для мяне важна распарадзіцца ім так, каб было цёпла і душэўна ўсім членам маёй сям’і. З такіх вось імгненняў, дзеянняў, душэўных парываў і складваецца любоў, шчасце, моц сям’і. Мяне атачаюць людзі, у якіх я не перастаю нечаму новаму вучыцца, таму я ўсім вельмі ўдзячная — мужу, дзецям, сябрам і калегам.
Я ўмею сябраваць. Вельмі люблю гатаваць і частаваць. Прычым гэта могуць быць як бульбяная бабка або бліны з мачанкай, так і лазання, синнабоны або торт «Напалеон». Сябры гэта ведаюць і з задавальненнем прыходзяць да нас «на смачняшкі».
А яшчэ я шчыра радуюся чужым поспехам. І стараюся ніколі не адмаўляць у дапамозе, калі магу нешта зрабіць. Мне прыемна, што да гэтага часу мы па-сяброўску маем зносіны сем’ямі з сяброўкамі майго дзяцінства: нас чацвёра і за ўсе гэтыя гады мы не аддаліліся адно ад аднаго. Хоць і кажуць, што ў кожным узросце свае інтарэсы і прыхільнасці, але ў мяне ёсць добрыя сябры, за мяне значна старэйшыя — у нас блізкія каштоўнасці ў жыцці, аднолькавае стаўленне да сям’і. Стараюся не выпускаць магчымасці нечаму ў сяброў навучыцца, пашырыць гарызонт сваіх уяўленняў пра свет і жыццё. Мусіць. таму я люблю знаёміцца з новымі людзьмі — гэта заўсёды новы цікавы досвед.
З 2010 года займаюся аказаннем практычнай дапамогі Вясноўскаму дому-інтэрнату ў Глуску для дзяцей з псіхафізічнымі расстройствамі. Не перастала гэта рабіць і пасля пераезду ў Мінск. Сябрую вельмі блізка з некаторымі дзеткамі і маю зносіны з імі праз сацсеткі. Амаль два гады я ўзначальвала ў Магілёўскай вобласці Беларускі саюз жанчын: сышла са старшынства з улікам пераезду ў Мінск, але ў арганізацыі па-ранейшаму знаходжуся.
Няма такога чалавека, які б не памыляўся, і я не выключэнне. Але важна не баяцца прызнаваць памылкі і выпраўляць іх. Жыць у згодзе са сваім сумленнем — гэта вельмі важна.
Тамара ВЯЦКАЯ
Фота аўтара і асабісты архіў Інэсы КАРАТКЕВІЧ
Васілеўскія такія: на Зямлі і ў космасе ліхія!
Ідэнтычнасць праз спадчыну.
Беларусь — у тройцы лідараў па захваральнасці.
