Пандэмія COVID-19, якая ахапіла свет і закранула ўсе сферы грамадскага жыцця і эканамічнай дзейнасці, стварыла глабальныя выклікі і запатрабавала адэкватнай калектыўнай рэакцыі міжнароднай супольнасці ў сферы забеспячэння санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту. Для краін, якія ўваходзяць у Садружнасць Незалежных Дзяржаў, няпростая эпідэміялагічная сітуацыя паказала неабходнасць аператыўнага прыняцця рашэнняў з мэтай мінімізацыі наступстваў пандэміі.
Распаўсюджванне каранавіруса ўнесла свае карэктывы ў працу інстытутаў СНД. У сувязі з гэтым на Узбекістан як на дзяржаву-старшыню была ўскладзена адказнасць забяспечыць міжнародную каардынацыю барацьбы з эпідэміялагічнымі пагрозамі. Краіна паспяхова справілася з пастаўленымі задачамі.
У перыяд старшынства Узбекістана ў СНД у 2020 годзе дзейнасць краіны была накіравана на развіццё і ўмацаванне шматбаковага супрацоўніцтва ва ўсіх сферах актыўнасці Садружнасці. У гэты перыяд Ташкент ажыццяўляў узаемадзеянне ў галіне аховы здароўя з ААН, Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя, Шанхайскай арганізацыяй супрацоўніцтва, Саветам супрацоўніцтва цюркамоўных дзяржаў і іншымі міжнароднымі арганізацыямі.
У сярэдзіне мінулага года ўзбекскі бок узначаліў спецыяльнае пасяджэнне Савета па супрацоўніцтву ў галіне аховы здароўя СНД, прысвечанае барацьбе з распаўсюджваннем новай каранавіруснай інфекцыі. Па прапанове ўзбекскай і Расійскай бакоў было прынята сумесная заява краін Садружнасці адносна мер па барацьбе з распаўсюджваннем каранавіруснай інфекцыі COVID-19.
У заяве краіны адзначаюць сур’ёзную пагрозу пандэміі новай каранавіруснай інфекцыі для ўсяго чалавецтва, яе выклік глабальнага аховы здароўя, а таксама сусветнай эканамічнай, фінансавай і гандлёвай сістэм.
У ліпені 2020 года быў прыняты сярэднетэрміновы план сумесных дзеянняў дзяржаў — удзельніц Садружнасці па супрацьдзеянні распаўсюджвання інфекцыйных хвароб. Пасля вылучаная на снежаньскім саміце краін СНД ініцыятыва Прэзідэнта Рэспублікі Узбекістан Шаўката Мірзіёева ўтрымлівала прапановы па фарміраванні эфектыўнай сістэмы маніторынгу і ранняга рэагавання на надзвычайныя сітуацыі, якія павінны былі скласці аснову для пагаднення ў рамках СНД. Яны сталі лагічным працягам намаганняў Узбекістана па развіцці ўзаемадзеяння краін СНД у галіне аховы здароўя і падтрымання санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту насельніцтва.
Дакумент накіраваны, па-першае, на наладжванне і ўдасканаленне сістэмнага ўзаемадзеяння ў частцы гатоўнасці і дзеянняў у адказ краін Садружнасці на надзвычайныя сітуацыі ў галіне аховы здароўя. Па-другое, на фарміраванне і развіццё міжнароднага супрацоўніцтва ў галіне санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту насельніцтва. Па-трэцяе, на ацэнку дынамікі эпідэміялагічнай абстаноўкі па інфекцыйных хваробах па асобных краінах і ў цэлым на прасторы Садружнасці.
Сістэмы аховы здароўя дзяржаў — удзельніц СНД і ўсяго свету сутыкнуліся з неабходнасцю ўдасканалення механізмаў падтрымання здароўя насельніцтва і новых падыходаў у папулярызацыі здаровага ладу жыцця ва ўмовах пандэміі.
У сваім дакладзе на саміце СНД Прэзідэнт Узбекістана прапанаваў праводзіць штогод ва ўсіх краінах «Марафон здароўя СНД», мэтай якога з’яўляецца павелічэнне колькасці грамадзян з дзяржаў — удзельніц Садружнасці, якія займаюцца фізічнай культурай і спортам, якія вядуць здаровы лад жыцця, у тым ліку за кошт забеспячэння даступнасці адпаведнай інфраструктуры для моладзі і сацыяльна неабароненых груп насельніцтва.
На думку экспертаў Інстытута стратэгічных і міжрэгіянальных даследаванняў пры Прэзідэнце Рэспублікі Узбекістан (ІСМД), гэтая ініцыятыва цалкам узгадняецца з мэтамі Савета па фізічнай культуры і спорце дзяржаў — удзельніц СНД, пазначанымі ў адпаведным пагадненні аб супрацоўніцтве. Акрамя таго, яна будзе спрыяць больш актыўнай рэалізацыі праграм па фарміраванні здаровага ладу жыцця, пашырэнню аздараўленчай інфраструктуры і арганізацыі навукова-даследчых работ на прасторы СНД.
«Марафон здароўя СНД» прадугледжвае правядзенне на сістэматычнай аснове спартыўных турніраў Садружнасці (па веласпорце, футболе, бегу, валейболе, бадмінтоне, настольным тэнісе і інш.), тэматычных навукова-практычных мерапрыемстваў па абмене вопытам, тэлемостаў, сумесных медыяпраектаў, арганізацыю ў краінах СНД спаборніцтваў па нацыянальных відах спорту і інш., умацаванне міжнародных спартыўных сувязяў.
Прадстаўленае Узбекістанам бачанне спосабаў прафілактыкі і барацьбы з пандэміяй каранавіруса ў поўнай меры супадае з прынцыпамі і Палітыкай Рэспублікі Беларусь, якая прыняла старшынства ў Садружнасці па выніках саміту краін СНД, які прайшоў у Ташкенце.
У сваім выступе з гэтай нагоды Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў ходзе старшынявання для Мінска прыярытэтнымі напрамкамі стануць пытанні ўмацавання інтэграцыйных механізмаў на постсавецкай прасторы. Увага нашай краіны будзе сканцэнтравана на больш эфектыўным выкарыстанні шматбаковых інструментаў для паляпшэння якасці жыцця насельніцтва і яго здароўя, а таксама на вырашэнні праблем, выкліканых глабалізацыяй, у ліку якіх і пытанні барацьбы з інфекцыйнымі захворваннямі.
У рамках рэалізацыі прынцыпу пераемнасці Беларусь працягне каардынацыю дзеянняў па забеспячэнні эпідэміялагічнага дабрабыту насельніцтва дзяржаў — удзельніц СНД, рэалізацыю сумесных мер папярэджання і барацьбы з інфекцыйнымі захворваннямі.
Такія падыходы былі замацаваны ў канцэпцыі старшынства Беларусі ў СНД у 2021 годзе, якая накіравана на:
Трывалыя сяброўскія сувязі паміж народамі Беларусі і Узбекістана выявіліся ва ўзаемнай падтрымцы з пачаткам пандэміі. У красавіку 2020 года ў разгар першай хвалі пандэміі Узбекістан у якасці жэсту добрай волі накіраваў дапамогу Беларусі, садзейнічаў вяртанню на радзіму беларускіх грузаперавозчыкаў, у сувязі з абмежавальнымі мерамі заблакаваных у суседнім Афганістане.
Беларуска-ўзбекскае супрацоўніцтва служыць адным з яркіх прыкладаў плённага ўзаемадзеяння ў барацьбе з сусветным крызісам аховы здароўя і выклікамі, якія ўзнікаюць вакол пандэміі COVID-19. Нашы дзяржавы рабілі сумесныя намаганні для падтрымання дзелавой актыўнасці і захавання станоўчай дынамікі экспарту, умацавання дзелавых беларуска-ўзбекскіх кантактаў.
У выніку тавараабарот паміж краінамі ў студзені-лістападзе 2020 года склаў $225 млн (105,4 % да ўзроўню 2019 года). Пры гэтым, як адзначыў Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Беларусь у Рэспубліцы Узбекістан Леанід Марыніч, летась на ўзбекскім рынку з’явілася 87 новых пазіцый беларускіх тавараў на суму больш за $10 млн.
Экспертная супольнасць нашых краін адзіная ў меркаванні аб неабходнасці працягу сумеснага супрацоўніцтва дзяржаў — удзельніц СНД у сферы барацьбы з пандэміяй каранавіруса. Пра гэта, у прыватнасці, гаварылася на відэаканферэнцыі «Пасланне Прэзідэнта Шаўката Мірзіеева парламенту: праграма далейшай трансфармацыі Узбекістана», арганізаванай ІСМД 22 студзеня бягучага года.
На сустрэчы аналітыкі з краін Еўропы і Азіі звярнулі ўвагу на важнасць забеспячэння доступу насельніцтва рэгіёну да розных відаў вакцын. У рамках экспертнай дыскусіі было падкрэслена, што ўсе ініцыятывы, з якімі Узбекістан выступаў на пляцоўках СНД у 2020 годзе, у перыяд старшынства Беларусі будуць працягнутыя для ўмацавання дадзенага фармату міждзяржаўнай кааперацыі. Акрамя таго, яны атрымаюць увасабленне ў рамках працы ўзбекскага боку ў ЕАЭС (у якасці назіральніка) і Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва, у якой Узбекістан прыме старшынства сёлета.
Узбекістан і Казахстан як сустаршыні Беларусі акажуць усямерную падтрымку ва ўмацаванні аховы здароўя на прасторы Садружнасці, што будзе спрыяць рэалізацыі комплекснага падыходу да забеспячэння санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту насельніцтва краін СНД.
Алішэр Кадыраў, кіраўнік аддзела Інстытута стратэгічных і міжрэгіянальных даследаванняў пры Прэзідэнце Рэспублікі Узбекістан
Антон Дударонак, начальнік аддзела Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў
Амаль тысяча дзвесце чалавек сабраліся, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
