«У жонак саперніц не бывае»
Даўно гэта было, а помніцца — нібы ўчора.
...У свае студэнцкія гады я вельмі любіла прыязджаць у Кіеў. Там, у гэтым цудоўным горадзе, жыў родны брат майго таты. Можа, таму што сам тата загінуў на фронце, можа, таму што сваіх дзяцей у дзядзькі не было, мае прыезды заўсёды шчыра віталіся. Разам з раднёй мы гулялі па горадзе, хадзілі ў тэатры, музеі, паркі, знаёміліся з людзьмі. У дзядзькі, напрыклад, быў закадычны сябра Сцяпан. Яны часта сустракаліся, разам адзначалі святы, за сталом вельмі хораша спявалі, а ў «працэсе», добра падвыпіўшы, дзядзька Сцяпан нязменна прызнаваўся жонцы ў каханні: казаў, які ж гэта цуд, што яны сустрэліся, і як жа яму пашчасціла! Гэтыя маналогі заўжды былі доўгія, палымяныя, прыгожыя словы «перасыпаліся» ўспамінамі, з якіх няцяжка было зразумець, што яны з цёткай Верай хірургі, што за вайну зрабілі безліч аперацый, прычым, здаралася, пад бамбёжкамі, што прыцярпеліся нават да таго, што «пад нажом» нехта паміраў, што ніколі не высыпаліся, што жонка — быў такі грэх — рыдала ў яго на плячы і казала, што ўсё, болей не можа, што лягчэй памерці, чым вытрымаць... А ён тады, як мог, суцяшаў, казаў, што такая ў іх работа — людзей ратаваць, жыць і трымаць сябе ў руках — пры любых абставінах. Потым, калі скончыўся кашмар вайны, яны вярнуліся ў Кіеў, жылі спачатку ў зямлянцы, трохі пазней атрымалі кватэру, у іх нарадзіўся сынок.
...У той прыезд да сваяка мяне разбудзілі мужчынскія галасы: дзядзька Сцяпан, як я зразумела, прасіў майго дзядзьку, каб той пазычыў яму грошай на... тэлевізар. Але ж ён — я дакладна ведала — у іх з цёткай Верай быў... «Можа, згарэў?» — падумала. І ўсё роўна не магла ўцяміць, як гэта ў двух хірургах бракуе грошай? На машыну, — яшчэ зразумела б... За снеданнем я стала распытваць радню і пачула, што неяк, вярнуўшыся з работы, цётка Вера не ўбачыла дома ні мужа, ні дываноў на сценах і падлозе, ні тэлевізара... Суседзі падказалі, што бачылі машыну, у якую Сцяпан усё гэта згружаў, а нейкая маладзіца яшчэ і падганяла... Трэба разумець, звяла чалавека.
Аднак сыну пра гэта Вера не сказала: тата ў камандзіроўцы, маўляў, хутка вернецца, прычым з падарункамі... Яна тады ж абышла суседзяў: напрамілы бог прасіла, каб малому — ні слова. «А сама ж ты як будзеш?» — пыталі ў Веры спагадлівыя жанчыны. «Ды па правілах ваеннага часу — жыць трэба пры любых абставінах».
І зажыла...
А праз нейкі час позна ўвечары ў іх кватэру нехта пазваніў. Гаспадыня адчыніла дзверы: за парогам стаяў Сцяпан.
— Я дамоў прыйшоў. Пусціш? — спытаў у жонкі.
Тая соладка пазяхнула, бо па-ранейшаму ніколі не высыпалася, і адказала:
— Суп на пліце. Пагрэй сам.
На гэтым, яшчэ раз пазяхнуўшы, пайшла ў спальню.
...Сцяпан потым казаў сябру, што ад сустрэчы з жонкай чакаў чаго заўгодна, — толькі не вось гэтага!
І пазней спрабаваў прасіць прабачэння. Толькі Вера, зноў жа, слухаць не стала. Сказала: «Помніш, на фронце мы так чакалі міру, нармальнага жыцця, сына... У нас ён ёсць. Значыць, будзем гадаваць. Ты толькі помні, што ў сапраўдных жонак саперніц не бывае».
Зоя Наваенка, г. п. Падсвілле, Глыбоцкі раён
«Во-о-ось дзе шчасце рыбака!»
...Нібы церам наша хата:
Чыстата...
Аж зіхаціць,
Заўтра — гадавое свята:
У Тройцу грэх не адпачыць!
...Брат не схільны
ў нас лайдачыць:
— Можаш крышку падсабіць?
Шчупака ў канаве бачыў,
Мне самому — не злавіць...
Як мага разводзіць рукі:
— Вось такенны там шчупак!
Кош бяры, без гэтай штукі
Нам не выцягнуць ніяк.
Я ж тады — яшчэ малая,
Вёснаў шэсць было ці пяць,
Танканогая, худая,
А рыбалку — не праспаць:
Не было мілейшай справы...
(І ў ваколіцах — ракі:
За гародам, у канаве,
Ў нас «хадзілі» шчупакі).
Часта ладзячы аблавы,
Мы ўжо зналі, што рабіць:
Мне — ваду
аж да заставы
Ў нашым рове замуціць.
А у ёй — гіблота п'явак,
Жук ды жаба рэй вядуць,
А шчупак?.. А цьма казявак?..
Яны ж пяты адгрызуць!
І нікому ні паўслова,
Што ад страху ўсё дрыжыць.
Я ваду «ўзбіваць» гатова,
Брат —
канаву замасціць.
Паміж намі —
метраў з дзесяць,
Ён насустрач мне ідзе,
Мы па дне нагамі месім —
Гонім рыбіну ў вадзе.
Зараз, зараз будзе цуда!
Я на месцы тупачу
Ля чарговае запруды
Страшна так, што верашчу!
Брат камандуе:
— На выхад!
Мігам!.. Куляю сюды:
Шчупаку няма чым дыхаць —
Зяпа сунецца з вады!
...Во-о-ось той момант
на рыбалцы!
Во-о-ось дзе шчасце рыбака!
Моцна кош сціскаюць пальцы,
Каб «падрэзаць» шчупака.
Ён жа —
выскачыць ірвецца
І звіваецца вужом!..
Так ад шчасця сэрца б'ецца,
Што й не страшна мне ўжо.
Дзе там п'яўкі ды казяўкі?!
З братам ловім уюноў...
І вясёлыя, з рыбалкі
Мы вяртаемся дамоў.
Валянціна Козыр, г. Мінск.
За што купіў...
Гэтая гісторыя адбылася даўно, тады, калі старшыні калгасаў яшчэ размаўлялі па-беларуску.
Значыць, адзін з іх, Анатоль Пятровіч, правёў ранішнюю нараду са спецыялістамі, размеркаваў людзей і тэхніку, усіх «распусціў», папрасіў застацца хіба новага агранома (ён з тыдзень як прыехаў). Папытаўся:
— Як з жыллём? Уладкаваўся?
— Дзякуй. Усё нармальна, — сказаў той і ўжо хацеў сысці, як пачуў новае пытанне:
— А што на сёння плануеш? Калі нічога пільнага, можа, аб'едзем вытворчыя ўчасткі? Паглядзім на палі, разам прыкінем, што дзе пасеяць...
— Згода, Анатоль Пятровіч. Я толькі на склад зазірну (там распарадзіцца трэба) і адразу назад.
— Ну тады чакаю каля машыны і едзем.
...Трэба сказаць, што паездзіць з гэтым старшынёй для многіх было за шчасце, бо гаспадаркай ён кіраваў з розумам, добра ведаў і людзей, і землі свае, ніколі не жульнічаў (іншым таксама не дазваляў), любіў некаму дапамагчы ды нешта параіць, мог пажартаваць...
Вось і з новым аграномам яны добра папрацавалі, шмат што вырашылі.
— Усё запомніў? — спытаў Анатоль Пятровіч у агранома. — А то, можа, запісаў бы, каб чаго не забыцца, не вытрасці з галавы, бо на трэці ўчастак мы напрасткі паедзем. Дарога там — яма на яміне, але ж кіламетры з тры зрэжам: за вёскай выскачым на шашу...
А тым часам вось яна, тая самая вёска, вось і той шлях.
— Як справа? — пытае ў агранома Анатоль Пятровіч.
— Нармальна, — адказвае аграном.
Машына толькі на дарогу і...
Тут жа, рэзка, улева, бо справа на ўсіх парах на іх імчаў грузавік: яны цудам не сутыкнуліся!
— Ты ж казаў, што справа ўсё нармальна, што перашкод няма?! — ледзь спыніўшы машыну, стаў сварыцца старшыня.
— А я не зразумеў: думаў, вы пра справы на ўчастку... Дык я ўчора з яго начальнікам гаварыў. Той сказаў, што ўсё нармальна.
...«За што купіў, за тое прадаю» — праўдзівая прымаўка, але ж у тым выпадку, калі бакі ведаюць, што яны прадаюць і што купляюць.
Мікалай Багданаў, Мёрскі раён
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.