Вы тут

Дарога дарог. Пра тое, што абавязкова трэба зрабіць 8 Сакавіка


Згадвалі ўчора з калегам мінулыя гады. Раптам успомнілі, што ў пачатку сакавіка далёкага ўжо 1995 года забілі Улада Лісцьева. І — вось яны, дзівосныя здольнасці чалавечай памяці — пацягнулася ад гэтай малазначнай сёння згадкі іншая, больш важная, тое, што стала значным і вельмі патрэбным разуменнем на ўсё астатняе жыццё.


culture.ru

Як цяпер памятаю той сакавіцкі дзень дваццаць шэсць гадоў таму. У дзяржынскай кватэры дзядзькі быў уключаны тэлевізар, але экран быў чорны, толькі белымі літарамі было напісана, што Лісцьеў забіты. Гэта было змрочным фонам да іншай трывогі, якая на той момант хвалявала значна больш. Кожныя пяць хвілін я тэлефанавала на аўтастанцыю з адным пытаннем: «Ці будзе аўтобус на Якуты?», і мне цярпліва адказвалі: «Пакуль не ведаем». Даўно мінуў час адпраўлення таго аўтобуса, але на нашай узгорыстай мясцовасці быў у той дзень такі жудасны галалёд, што на аўтастанцыі ніяк не маглі вырашыць, ці пускаць транспарт з людзьмі па спрэс незаасфальтаванай дарозе ў самы далёкі ў раёне рэйс. Я ўжо дваццаць разоў пашкадавала, што выправілася ў тую пятніцу дамоў, ды яшчэ такая хворая — тэмпература была пад трыццаць дзевяць. Але ж менавіта гэта і падштурхнула ехаць: да мамы, якая вылечыць і пашкадуе. І вось «завісла» ў Дзяржынску, паміж мінскім студэнцкім інтэрнатам і роднай хатай (добра, што каля самай аўтастанцыі жыў стрыечны дзядзька). А на вуліцы ўжо пачынала цямнець, і хіліла легчы пад цёплую коўдру, і вусцішна свяціліся белыя літары на чорным экране маўклівага тэлевізара, які чамусьці ніхто не дадумаўся выключыць ці хоць бы пераключыць на іншую праграму...

Нарэшце на мой чарговы званок цётка з аўтастанцыі стомлена сказала: «Праз дзесяць хвілін адпраўленне», і я стрымгалоў, забыўшыся, што ледзьве стаю на нагах, кінулася на той вакзал, убілася разам з натоўпам у цесны душны аўтобус, выдыхнула з палёгкай — ён прыходзіў амаль што пад родную хату, праз нейкую гадзіну буду дома. Але ў той дзень нічога не было проста. Праехаўшы больш чым паўдарогі, кіроўца заявіў, што ні ў Якуты, ні ў мае родныя Кавальцы ён не паедзе — там вельмі крутыя пад'ёмы і спускі, а на дарозе літаральна шкло, і ён не збіраецца рызыкаваць ні нашымі жыццямі, ні тым больш сваім, якое ў яго адно. Так што паедзе напрасткі ў Скірмантава, і гэта будзе канцавым прыпынкам... Такую перспектыву нешматлікія ўжо пасажыры ўспрынялі даволі спакойна: хтосьці менавіта ў гэту вялікую вёску і ехаў, у астатніх былі сваякі ці знаёмыя, у якіх можна было спыніцца. У мяне таксама з гэтым праблем не было — у брата ў тым Скірмантаве вялікая хата, толькі што без папярэджання з'яўлюся, бо хто ж у 1995-м пра якія мабільнікі чуў?

Але, выйшаўшы з аўтобуса на плошчы, я пакіравала не ў бок братавага жытла, а ў напрамку роднай вёскі. Так шчымліва-нецярпліва захацелася да мамы, менавіта сёння, менавіта цяпер. І я пайшла — адна, упоцемку, па суцэльным галалёдзе, пад мокрым снегам, хворая, сем кіламетраў. (Ад аднаго толькі ці то ўспаміну, ці то ўяўлення сёння становіцца ніякавата.) І дайшла, і пастукалася ў замкнёныя ўжо дзверы, і мама войкнула, убачыўшы мяне на ганку. А потым яна паслала мне пасцель, пагрэла, трымаючы на выцягнутых руках каля грубкі, коўдру, заварыла ў каструлі наламанага паблізу хаты малінніку. Мітусілася, нешта прыгаворвала, падыходзіла, мацала лоб, гладзіла па галаве. А пасля я соладка і моцна заснула і ранкам прачнулася зусім здаровая, нібы не было ні немачы, ні трывожнага чакання, ні рызыкоўнага шляху. А мама казала: «Гэта ж трэба — па ночы, хворая ішла», а сама радасна і, мне здалося, з нейкай ціхай гордасцю ўсміхалася...

Я ўдзячная лёсу, што гэтая слізкая дарога праз цемру здарылася ў маім жыцці менавіта ў дваццаць гадоў. Якраз у тым самым узросце, калі пачынаеш расстаўляць свае ўласныя жыццёвыя прыярытэты. У тым самым узросце, калі ты становішся або не становішся дарослым. Бо, як для мяне, вызначэнне кагосьці з псіхолагаў пра тое, што чалавек незалежна ад узросту не можа лічыцца па-сапраўднаму дарослым, пакуль не перастане думаць: як у такіх нягеглых бацькоў з'явіўся такі геній, як я? — самае правільнае. Тая дарога мне растлумачыла адно: ёсць на гэтай зямлі чалавек, якому нічога не трэба даказваць, які любіць цябе безумоўна і назаўсёды, да якога будзе цягнуць з усіх вандровак і далёкіх шляхоў. І галоўнае — якое гэта шчасце, што такая магчымасць — вярнуцца і падставіць галаву пад цёплыя маміны далоні — проста ёсць. Гэткае пачуццё абароненасці назаўсёды... І так было яшчэ шмат шчаслівых гадоў: дарога да мамы — нават калі даводзілася ўставаць у чатыры гадзіны на самую першую электрычку, нават калі ламалася машына і даводзілася ехаць аўтастопам — заўсёды была самым радасным шляхам. А ў пачатку сакавіка яна здаралася абавязкова, бо яшчэ з дзяцінства гэта ж маміна свята, праўда?

Мне шкада тых, хто думае і жыве інакш. Хто сварыцца з самым родным чалавекам, спрабуючы давесці, што ён лепшы і разумнейшы. Хто, замест таго каб радавацца, што можна проста прыехаць да мамы, высвятляе з ёй адносіны, нярэдка з-за пустых, надуманых непаразуменняў крыўдзіцца сам, крыўдзіць яе. Хто такі заняты, што не едзе, не звоніць, пастаянна адкладваючы «заўтра — абавязкова», знаходзячы сабе апраўданне, чаму тое «заўтра» не прыйшло і праз тыдзень. Яны не здагадваюцца, не разумеюць, што ўсё гэта — сказанае і не сказанае, зробленае і не зробленае — адкладваецца ў памяці і ў сумленні. І калі ўжо ніхто не назаве іх «дачушка» або «сынок» — усё гэта выбухне такім страшным безвыходным адчаем, ад якога не будзе ні суцяшэння, ні паратунку.

Я гэта дзеля чаго, уласна, пішу. 8 Сакавіка — яно ж з дзяцінства маміна свята, праўда? Не забудзьце павіншаваць матулю, пакуль у вас ёсць шчаслівая магчымасць гэта зрабіць.

У мяне, на жаль, такой магчымасці ўжо няма. Але засталася слізкая сакавіцкая дарога, па якой я праз цемру прыйшла пад цёплыя маміны далоні.

Алена ЛЯЎКОВІЧ

Выбар рэдакцыі

Грамадства

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

Форма сацыяльнай актыўнасці падлеткаў.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».