Уладзіміру Ягоўдзіку споўнілася 65 гадоў

Таленавітаму празаіку, драматургу, публіцысту, лаўрэату Літаратурнай прэміі імя Янкі Маўра (1994), прэміі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі (1993), Нацыянальнай літаратурнай прэміі Рэспублікі Беларусь (2019) Уладзіміру Ягоўдзіку споўнілася 65 гадоў.

Родам пісьменнік з вёскі Кастровічы Слонімскага раёна. У 1978 годзе скончыў філфак Белдзяржуніверсітэта. Працаваў у розных рэспубліканскіх выданнях, быў рэдактарам газеты «Дзеці і мы», часопісаў «Бярозка» і «Лесавік».

У 1984 годзе з друку выйшаў першы зборнік прозы Уладзіміра Ягоўдзіка «Стронга». Калі паспрабаваць вылучыць нейкую адну, галоўную, рысу першай кнігі пісьменніка, то гэта, як пісала ў той час Таіса Грамадчанка, будзе шчырасць: пачуцця, якім быў сагрэты кожны радок, яго думкі. А яшчэ — праўдзівасць, пошукавая адметнасць. Героі «Стронгі» — яго равеснікі. У кожнага з іх па-рознаму складваўся лёс, але ўсе сваімі ўчынкамі і ўзаемаадносінамі сцвярджалі дабрыню і чалавечнасць, маральную чысціню і няпросты характар.

Праз тры гады «Стронга» выходзіць у Маскве на рускай мове ў перакладзе Валянціны Шчадрыной з прадмовай Уладзіміра Калесніка. «Галоўнае для пісьменніка — тэма чалавека, пошукі сэнсу і сутнасці жыцця ў нашым складаным свеце», — пісаў у прадмове Уладзімір Калеснік. Пісаў і зычыў маладому празаіку быць і заставацца сабой. І ён застаецца сабой і цяпер.

Услед за «Стронгай» выходзяць дзясяткі новых твораў Уладзіміра Ягоўдзіка. Гэта кнігі аповесцей, апавяданняў, дзіцячых казак, нарысаў, рэцэнзій, партрэтаў пісьменнікаў і мастакоў, кнігі аб прыродзе, зборнікі гістарычных твораў і дзіцячых п’ес… І ўсё, як сказаў некалі Янка Брыль, «мне прыемна засведчыць, з цікавасцю перачытваецца, хораша гаворачы гэтым пра сваю таленавітасць».

Нам сёння не хапае твораў для падлеткаў. Было б дарэчы, калі б настаўнікі і вучні пазнаёміліся з аповесцю Уладзіміра Ягоўдзіка «Вочы Начніцы». Першае выданне пабачыла свет у бібліятэчцы часопіса «Маладосць» у 1989 годзе з прадмовай Уладзіміра Конана. Такіх аповесцей з тонкім лірызмам і светлай музыкай слова не хапае сёння нашым школам.

З 2012 года Уладзімір Ягоўдзік піша кнігі аб прыродзе, нашай гісторыі, прыгожа перадае легенды і паданні. Усе творы ствараюцца найперш для школьнікаў і настаўнікаў. У 2012 годзе выходзіць кніга «Сіні калодзеж», у якую ўвайшлі 100 легенд і паданняў, у 2013 годзе — аб прыродзе «Год-карагод», потым — кніга апавяданняў і мініяцюр «Лясныя таямніцы», прысвечаная рэкам, азёрам і крыніцам, кніга казак «Медзяны дзядок», куды пісьменнік уключыў аповесць-казку «Янка і Ружа», беларускія народныя казкі і казкі народаў свету ў яго пераказах і інш.

Пісьменнік добра ведае дзіцячую псіхалогію, умее размаўляць з маленькімі чытачамі пра самае вялікае, непаўторнае, агульначалавечае. Хлопчыкі і дзяўчынкі любяць яго творчасць, а ён любіць сустракацца з імі.

Вельмі карыснай для школьнікаў атрымалася кніга «Шлях Рагвалода», прысвечаная беларускай гісторыі. У выданне ўвайшоў і пераказ славутай «Аповесці мінулых гадоў». Здзівіў літаратар і кнігай «Быў знак на небе» — аб прыродзе Беларусі ў з’явах і падзеях. Аўтар сабраў самыя цікавыя звесткі пра беларускую прыроду за тысячу гадоў, занатаваныя ў летапісах і на старонках друкаваных выданняў, пачынаючы з 1002 года, калі «ў той год з неба плылі зоркі і было шмат дажджоў».

Нядаўна ў выдавецтве «Народная асвета» пабачыла свет новая кніга пісьменніка «Вочы Зямлі: Вандроўкі па роднай Беларусі». Прыгожае і захапляльнае выданне прысвечана багаццю нашай прыроды. Многія з радасцю прачытаюць артыкулы пра аблокі над азёрамі, пра зачараваную Свіслач і палескую Амазонію, пра Нарачанскія казкі і мядзведжыя нетры, пра беларускія лясы, крыніцы і розных звяроў. Паводле Уладзіміра Ягоўдзіка, ён спалучыў звесткі пра беларускія лясы, азёры, рэкі, крыніцы з народнымі паданнямі і легендамі. «Таму, спадзяюся, — адзначае пісьменнік, — што гэтае выданне стане верным сябрам тым, хто хоча пашырыць і ўзбагаціць свае веды па геаграфіі, біялогіі і гісторыі роднага краю».

Уладзімір Ягоўдзік — таленавіты і дасведчаны літаратар. Некалькі гадоў таму стварыў серыю «Скарбы Беларусі» і выдаў шмат цудоўных кніжак для юных і дарослых чытачоў. Ужо пабачылі свет выданні, прысвечаныя нацыянальным паркам «Прыпяцкі», «Браслаўскія азёры», Бярэзінскаму біясфернаму запаведніку, азёрам Беларусі, матылькам, ваўкам, камяням, дзятлам, зубрам і г. д.

А яшчэ Уладзімір Ягоўдзік — цікавы драматург, які стварае п’есы для юных гледачоў. Брэсцкі тэатр лялек у 1983 годзе паставіў яго першую п’есу-казку «Залатое зярнятка». Праз два гады сцэнічнае жыццё зноў жа ў Брэсце атрымала казка «Сонейка, свяці!». Лёс «Сонейка…» быў даволі шчаслівы. Па гэтай п’есе артысты Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы запісалі радыёспектакль на Беларускім радыё. А ў Гродзенскім абласным драматычным тэатры быў пастаўлены мюзікл. Дарэчы, гэтую п’есу «Ваап-информ» выдаў у Маскве ў 1987 годзе ў перакладзе на рускую мову, а Міністэрства культуры Украіны — паўкраінску. На далёкай Камчатцы (Расія) мясцовы абласны тэатр лялек ажыццявіў пастаноўку п’есы «Пякла баба калачы», якую драматург пісаў у суаўтарстве з А. Пыжыкам.

Шчаслівай на сцэнічнае жыццё была і п’еса «Усміхніся, прынцэса!». У 1991 годзе рэжысёр Мікалай Варвашэвіч паставіў яе на сцэне Слонімскага беларускага драматычнага тэатра пад назвай «Прынцэса і салдат». Беларускае радыё падрыхтавала па гэтай п’есе радыёспектакль.

Сёння Уладзімір Ягоўдзік працуе над новай кнігай. Так што чакаем актуальных і цікавых твораў.

Сяргей ЧЫГРЫН

Фота даслана аўтарам