Погляд на каштоўнасці

Нельга прыдумаць больш класічнай тэмы для жывапісу, чым краявіды роднай краіны. І вельмі цяжка ўвасобіць гэтую тэму небанальна. Але выяўленчае мастацтва — якраз тая прастора, дзе канцэпцыя і тэхніка выканання могуць быць аддзеленыя, успрымацца асобна. І недастаткова цікавая канцэпцыя не забівае прыгожа напісанай карціны, а нязвыклыя метады перадачы вобразаў, якія часам не супадаюць з агульнапрынятымі ўяўленнямі пра эстэтыку, не перашкаджаюць ацаніць канцэптуальнае рашэнне. 

Работы Аляксандра Лакоткі, доктара гістарычных навук і архітэктара, адносяцца хутчэй да першага выпадку. Яго выстаўка «Вобразы мілыя роднага краю…» адкрыта для наведвання ў Нацыянальным гістарычным музеі да 4 красавіка. «Вывучаючы гісторыка-культурную спадчыну, Аляксандр Лакотка шмат гадоў падарожнічаў па Беларусі і выканаў не адну серыю акварэльных і графічных работ краявідаў рэгіёнаў, запаведных мясцін, прыгожых відарысаў. Любімыя тэмы мастака — прырода, палі і лугі, лясы і далягляды, тыповыя беларускія вёскі: Залессе і Зарэчча, Забалацце і Балотчыцы, Селішча, Нізок, хутары і мястэчкі (Дзятлава і Рубяжэвічы, Гервяты і Варняны, Солы і Свір), помнікі беларускага дойлідства.

Творы вылучаюцца светлым каларытам, маляўнічасцю фарбаў, паэтыкай і лірызмам, працягваюць традыцыі беларускага жывапісу, малюнка, графікі.

Светлыя нябёсы, буйныя вятры, малады летні дождж ствараюць аўру гэтых карцін. Пагоркі і лагчыны, блакітныя вочы азёр, шум бярозавага гаю, вясковыя дарогі, стрэхі прашчураў, царкоўныя вежы — вось той апавядальны, эпічны змест гэтых твораў», — адзначаецца ў анонсе выстаўкі.

Аўтар увасабляе беларускія пейзажы і помнікі архітэктуры, сюжэты простыя, але ўпрыгожаныя адметным стылем творцы. Яго акварэлі адрозніваюцца яркімі, насычанымі, месцамі ледзь не неонавымі колерамі, шырокім, мяккім мазком. Калі выстройваць асацыяцыі, то падобным чынам магло б выглядаць зіхаценне каштоўных камянёў у якой-небудзь дзіцячай мультыплікацыі. Тое, што чалавек, які прысвяціў сваю прафесійную дзейнасць даследаванню, рэстаўрацыі і ахове архітэктурных помнікаў Беларусі, пераносіць іх на карціны з такой колеравай гамай, нават нядзіўна. Дарэчы, старажытныя цэрквы розных гарадоў і мястэчак Беларусі мастак піша асобна ад гарадскога пейзажу, надаючы ім даволі абстрактны фон.

Ёсць у шэрагу работ і беларускія вёскі, аднак яны атрымаліся надта падобнымі паміж сабой. Усе карціны маюць шмат фарбаў, контуры звычайна размытыя, але межы колеру абазначаны дакладна, без дадатковых адценняў і пераходаў. Дынаміку карцінам надае неба, па якім «рухаецца» колер. Творчая прызма Аляксандра Лакоткі стварае лёгкі рознакаляровы туман, праз які наведвальнік глядзіць на пейзажы і архітэктурныя помнікі. Гэта можна лічыць літаральным увасабленнем рамантычнага погляду на свет.

Некалькі работ, на якіх краявід напісаны на беразе вадаёму з адбіткам, пераходзяць у своеасаблівую канцэптуальную абстракцыю, гэта незвычайная прызма для звыклых беларускіх пейзажаў. На некалькіх творах з’яўляецца дакладны яскравы контур, ад гэтага яны па-свойму ажываюць. Колеравая поліфанія адлюстроўвае эмацыянальны настрой карцін.

Акрамя акварэлей, на выстаўцы прадстаўлена некалькі графічных работ Аляксандра Лакоткі. Гэтыя творы цалкам адрозніваюцца ад акварэльных пейзажаў, хаця і пабудаваны збольшага на тых жа сюжэтах. Графіка мастака вельмі дэтальная, з яскравымі, вострымі контурамі, ідэальна роўнай штрыхоўкай. Тут ён выбірае не цэлыя пейзажы і будынкі, а толькі элементы, набліжаецца да аб’ектаў увасаблення так, каб разгледзець кожную дошку на падстрэшшы і кожнае семечка ў сланечніку. Таксама на графічных творах з’яўляецца і паўтараецца матыў птушак, што адлятаюць у вырай. Цікава тое, што на акварэльных работах часцей за ўсё лета, а на графічных — восень, голыя дрэвы. Дзякуючы гэтаму графіка атрымліваецца вострай і насычанай па форме, а акварэлі — мяккімі, лагоднымі і расслабленымі.

Ганна ІВАНОВА