«Рух адвечны, дзея, магія шляхоў...»

Лірычнай падборкай Віктара Гардзея «На перасячэнні зорных пуцявін» пачынаецца сакавіцкае «Полымя». Аўтар застаецца верным сабе і сваёй паэтычнай манеры: за перапляценнямі «зямных» рэалій айчыннага ментальнага поля (дуб, валун, лес, балота, «жыта з бульбай», «чабор, верасы», «над сцішанай вёскай, над жытам // буслы наразаюць кругі», «і жарства, і пясок, // вербаў схілены кроны») расчытваецца магутнае парыванне чалавечага духу ў нязведанае, туды, куды няма адзінай для ўсіх дарогі:

На перасячэнні

Зорных пуцявін

Крыж у спалучэнні

Казак і былін.

Ёсць яшчэ надзея,

Вера і любоў,

Рух адвечны, дзея,

Магія шляхоў…

Імпануе аўтарскі спосаб рыфмавання, які робіць вершы В. Гардзея пазнавальнымі сярод іншых, хай і напісаных на падобную тэматыку:

І ніякай бяды.

Свет ажыў бы, калі б

Ручаі пацяклі

Векавымі шляхамі,

Па дарогах вады —

Так было і тады,

Як ішлі леднікі.

Несучы за плячамі

Плоймы снегу мяхамі.

Што растаў за вякі

І паплыў ручаямі.

Да паэзіі Віктара Гардзея хочацца вяртацца, няспешна перачытваць — і штораз адкрываюцца новыя, нечаканыя сэнсы і філасофскія глыбіні…

Цалкам у звыклым рэчышчы традыцыйных тэм і сродкаў іх выяўлення бачыцца паэзія Галіны Загурскай: аўтарка прамаўляе добра вядомыя ўсім ісціны, зарыфмаваўшы іх (і рыфмы часта — дзеяслоўныя), дае бліжняму парады на ўсе выпадкі жыцця:

Чытай Псалтыр: сябе ачысці:

І гнеў, і лютасць прагані — 

адчыніш да нябёсаў выйсце,

Грааля ўбачыш там агні.

Яны твой шлях зямны асвецяць,

Навучаць бліжняга любіць

І прыгажосць у гэтым свеце.

Інакш нашто табе ў ім быць?

Акрамя таго, падаецца спрэчным сцвярджэнне, што любіць бліжняга можна навучыцца. Любоў да бліжняга — гэта, хутчэй, тое, што ўкладаецца ў чалавека яшчэ з немаўлячага ўзросту і не залежыць ад ступені яго адукаванасці і навучанасці.

Ёсць у падборцы некалькі вершаў, дзе пачатак абяцае нейкае адкрыццё, нечаканасць, напрыклад:

Ружавеў-мяняўся

Над зямлёй шацёр

І затым распаўся

Мірыядам зор.

Але ў завяршэнні твора мы бачым усё тыя ж прапісныя ісціны:

І яны нам сведчаць:

Ў свеце вечнасць ёсць.

Мы ў жыцці — на вечы:

Кожны — толькі госць.

Думаецца, што паэтэсе, не абмежаванай у магчымасці бачыць і чуць сэрцам, не стае смеласці адпусціць сваю фантазію за далягляд: не туды, дзе яна шмат разоў бывала і ўсё ведае, а ў нязведанае…

«Удыхнуць — і не задыхнуцца» спрабуе ў творчасці маладая паэтэса Al. Runweard (Алёна Болсун), што зразумела з яе падборкі з аднайменнай назвай. І вершы пераконваюць: поспех магчымы, толькі калі свядома ідзеш на рызыку, не трымаючыся за звыклыя сэнсы і вобразы:

…А ты маўчыш…

Мой голас хутка ціхне,

Разбіўшыся аб холад цішыні.

Я крок зраблю. Насустрач.

Толькі лішні…

І я на дне — шукаю вышыні. 

Інтрыгоўны пачатак мае аповесць Юры Несцярэнкі «А дзе Джагер?». Чытач знаёміцца з героямі расповеду, сярод якіх — Мік Д., Эмір К., Томі Э., Роберт П. Звяртаюць на сябе ўвагу імёны, якія так і просяцца, каб іх расшыфравалі… Завяршэнне аповесці, як і пачатак, — фантасмагарычна-містычнае. Але сюжэт твора рэалістычны, спецыфічныя аўтарскія хады напачатку і ў канцы спатрэбіліся, толькі каб «зацэментаваць» галоўную частку. Жорсткая рэальнасць шоу-бізнесу — вось пра што распавядае пісьменнік. Да яго слоў асаблівы давер, таму што ён сам з’яўляецца музыкантам і ведае тое, аб чым гаворыць, на ўласным досведзе. Дарэчы, аповесць Юры Несцярэнкі можна назваць працягам адной з папярэдніх яго кніг — «Звычайны шоу-бізнес».

Акрамя адметнага сюжэта, ёсць і іншая сэнсавая лінія, што працінае твор ад пачатку да завяршэння, — чысты якасны гук. Гэтая субстанцыя прысутнічае ў аповесці як эквівалент шчырасці і сапраўднасці. Як квітэсэнцыя духоўнай чысціні, што дапамагае зразумець складаную сітуацыю.

Не расчаруюць чытача і іншыя празаічныя творы ў нумары — два апавяданні Кірыла Стаселькі — «Малус» і «Фракцыі. Адна з лекцый гісторыі Палія» — і апавяданне «Аўхім» Зміцера Крэса.

У рубрыцы «Галасы свету» — завяршэнне рамана Тадэвуша Даленгі-Мастовіча «Кар’ера Нікадыма Дызмы», які перастварыў з польскай мовы Алесь Емяльянаў-Шыловіч.

Тадора ШПІЛЬКА