Генпракуратура распачала крымінальную справу па факце генацыду насельніцтва Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны

Генеральная пракуратура распачала крымінальную справу па факце генацыду насельніцтва Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны і ў пасляваенны перыяд, заявіў журналістам генеральны пракурор Андрэй Швед, перадае БелТА.

«Агульнавядома, што Беларусь у мінулым годзе сутыкнулася з спробай захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам. У адносінах да нашай дзяржавы да цяперашняга часу праводзіцца агрэсіўная палітыка, якая характарызуецца спробамі дэстабілізацыі правапарадку з ужываннем метадаў радыкалізму і розных формаў экстрэмізму.

У ходзе расследавання шэрагу крымiнальных спраў ўстаноўлена, што арганізацыя і фінансаванне названых замахаў на суверэнітэт і тэрытарыяльную цэласнасць Беларусі ажыццяўляецца некаторымі заходнееўрапейскімі дзяржавамі, якія маюць дачыненне ў тым ліку да масавага знішчэння беларусаў і прадстаўнікоў іншых нацыянальнасцяў у перыяд Вялікай Айчыннай вайны і паваенны час. Пры тым гэтымі ж дзяржавамі разгорнута інфармацыйная вайна, накіраваная і на скажэнне гістарычных падзей, — сказаў Андрэй Швед. — У мэтах сацыяльнай і гістарычнай справядлівасці, ліквідацыі белых плям гісторыі, умацавання канстытуцыйнага ладу і нацыянальнай бяспекі мною ўзбуджаная крымінальная права па факту генацыду насельніцтва Беларусі».

Паводле яго слоў, у аснову прынятага рашэння пакладзены звесткі аб гібелі мільёнаў беларусаў і іншых асоб з прычыны зверстваў нямецкіх акупантаў і іх памагатых. «Акрамя таго, грамадскасць недастаткова дасведчаная аб шэрагу фактаў генацыду, учыненых нацыяналістычнымі бандфармаваннямі саўдзельнікаў фашыстаў. Гэта ў сваю чаргу стварае глебу для іх гераізацыі і спроб разбурыць каштоўнасці, на якіх будуецца беларуская дзяржаўнасць. Беспакаранасць спараджае новыя злачынствы. Узбуджэнне крымінальнай справы па фактах злачынстваў у дачыненні да мірнага насельніцтва Беларусі — важны этап у супрацьдзеянні рэабілітацыі нацызму. Пры гэтым Канвенцыя ААН па папярэджанні злачынстваў генацыду і пакаранняў за яго ўстанавіла, што асобы, абвінавачаныя ў здзяйсненні генацыду, павінны быць судзімыя кампетэнтным судом дзяржавы, на тэрыторыі якога было здзейснена дадзенае дзеянне. Генацыд — не мае тэрміну даўніны», — адзначыў генпракурор.

Пачаты Генпракуратурай крымінальны працэс па расследаванні фактаў генацыду дазволіць высветліць канкрэтных асоб з ліку нямецкіх захопнікаў і іх памагатых, якім удалося пазбегнуць адказнасці за забойства мірных жыхароў, здзекі і катаванні ў канцлагерах і гета, масавы крадзеж грамадзянскага насельніцтва ў нямецкае рабства.

«Вінаватыя ў генацыдзе, якія цяпер жывуць, павінны панесці заслужанае пакаранне. Імёны і памерлых ваенных злачынцаў павінны быць агучаны. У межах крымінальнай справы пракуратура рэалізуе паўнамоцтвы, прадугледжаныя пагадненнямі аб аказанні міжнародна-прававой дапамогі, у тым ліку па вышуку, допыту і магчымай выдачы абвінавачаных» , - падкрэсліў Андрэй Швед.

Следчую групу чакае вялікая праца з архіўнымі дакументамі, тысячамі крымінальных спраў у дачыненні да нацысцкіх злачынцаў. Будзе праведзена мноства экспертных даследаванняў, звязаных з выяўленнем масавых пахаванняў, працягнутыя мерапрыемствы па знаходжанні жывых сведак генацыду, абароне іх правоў і законных інтарэсаў, увекавечанні памяці загінуўшых.

«Ужо сёння ў Генеральную пракуратуру паступаюць звароты грамадзян, чые родныя сталі ахвярамі нацыстаў і іх памагатых з просьбай расследаваць факты забойстваў і зверскіх адносінаў да беларусаў.

У сувязі з гэтым я звяртаюся да ўсіх грамадзян Беларусі і іншых краін з просьбай накіроўваць нам звесткі, матэрыялы, заявы пра факты генацыду іх родных і блізкіх у названы перыяд часу. Гэта неабходна ў мэтах ўстанаўлення аб’ектыўнай праўды па справе аб роўным прызнанні нашчадкаў загінулых пацярпелымі для рэалізацыі іх правоў і законных гарантый. Таксама інфармуем, што падчас расследаванняў плануецца правядзенне пошукавых мерапрыемстваў, у тым ліку раскопак у месцах масавага знішчэння насельніцтва. Уяўляецца неабходным прыцягнуць да супрацоўніцтва са следчай групай розныя ведамствы і грамадскія арганізацыі, а таксама патрыятычны маладзёжны і валанцёрскі рух», — дадаў пракурор.

Звесткі з крымінальнай справы дазволяць паставіць перад міжнароднымі арганізацыямі пытанне аб прызнанні Беларусі пацярпелай ад генацыду, спыніць спробы абясцэніць гістарычныя факты. Вынікі расследавання будуць пакладзены ў аснову ідэалагічнай вучэбна-выхаваўчай і інфармацыйнай работы. Для таго каб праз разуменне гісторыі зберагчы пераемнасць паміж пакаленнямі і памяць народа, вывучэнне генацыду беларускага народа варта ўпісаць ва ўсе абавязковыя адукацыйныя праграмы.

Генпракуратура Беларусі звернецца ў Нюрнберг пры расследаванні справы аб генацыдзе насельніцтва ў гады ВАВ

«Сутнасць гэтага расследавання і прадмет, вядома, у першую чаргу маюць на ўвазе неабходнасць звароту ў кампетэнтныя органы шэрагу дзяржаў з просьбай аб аказанні прававой дапамогі. Аб’ектыўна мы разлічваем на аператыўную і паўсядзённае дапамогу ведамстваў і архіваў Расіі, дзе, па нашых звестках, сабрана і маецца досыць шмат дакументаў пра генацыд беларусаў і іншых асоб, якія пражывалі на тэрыторыі БССР у перыяд Вялікай Айчыннай вайны.

Вядома, мы звернемся па дапамогу да ведамстваў і ўстаноў ФРГ, у прыватнасці там ёсць універсітэты, якія ў свой час займаліся расследаваннем фактаў генацыду на тэрыторыі БССР », - сказаў Андрэй Швед.

Генпракурор дадаў: «Адпаведна, мы звернемся з запытам у Нюрнберг з просьбай атрымаць доступ да матэрыялаў Нюрнбергскага працэсу, для таго каб вылучыць тыя звесткі і доказы, якія звязаны з Беларуссю. Вядома, ёсць неабходнасць накіраваць даручэнні аб аказанні дапамогі ў такія краіны, як Літва, Польшча і шэраг іншых дзяржаў »

Генпракуратура будзе ставіць пытанне аб выдачы ваенных злачынцаў для адкрытага суда ў Беларусі

«Мы будзем і ўжо пачалі вывучаць вопыт дзейнасці міжнародных трыбуналаў і інстытутаў у сувязі з падрыхтоўкай матэрыялаў у міжнародныя арганізацыі аб прызнанні генацыду беларусаў і іншых асоб на тэрыторыі Беларусі ў перыяд Вялікай Айчыннай вайны і паваенны час. Гэта адзін з напрамкаў, па якіх будзе працаваць следчая група, — сказаў Андрэй Швед. — У далейшым з улікам міжнароднай практыкі і міжнароднага права мы, вядома, будзем прызнаваць усіх, хто на гэта будзе мець права, пацярпелымі па крымінальнай справе. Адпаведна патрабаваць абароны іх правоў і законных інтарэсаў, магчыма, і кампенсацыі».

Асобны кірунак — гэта, вядома, складанне спісаў усіх памерлых і злачынцаў, якія цяпер жывуць. «У адносінах да апошніх мы будзем збіраць матэрыялы з просьбай аб правядзенні працэсуальных дзеянняў у дачыненні да гэтых асоб на тэрыторыі тых дзяржаў, дзе яны пражываюць, і ставіць пытанне аб іх выдачы для адкрытага суда на тэрыторыі Беларусі. Альбо рыхтаваць матэрыялы для прыцягнення гэтых асоб у міжнародных інстанцыях, трыбуналах, якія расследавалі, разглядалі раней крымінальныя справы ў дачыненні да ваенных злачынцаў», — адзначыў генпракурор.

У Беларусі ў паслявыбарчы перыяд асуджана больш за 70 нэанацыстаў

«Мы ў рамках выканання даручэнняў кіраўніка дзяржавы па стабілізацыі грамадскай бяспекі паставілі пытанне: што легла ў аснову дзеянняў тых, хто здзяйсняе радыкальныя, экстрэмісцкія, ды і ўжо тэрарыстычныя дзеянні на тэрыторыі Беларусі. Тады з’явіліся першыя звесткі ў рамках расследавання крымінальных спраў аб тым, што фінансаванне дзейнасці такіх асоб ажыццяўляецца з-за мяжы. Сёння гэтая інфармацыя пацвярджаецца па многіх крымiнальных справах», — сказаў Андрэй Швед.

Генпракурор звярнуў увагу, што стаўка рабілася ў тым ліку на неанацысцкія плыні і групы.

«Факты кажуць, што калі ў мінулыя гады ў нас былі адзінкавыя выпадкі прыцягнення асоб за неанацызм, яго прапаганду, то ў мінулым годзе 88 адміністрацыйных матэрыялаў было складзена ў сувязі з неанацысцкімі ўчынкамі і дзеяннямі. Гэта ў 12-14 разоў больш за ўсе папярэднія гады. Далей супаставілі склад тых асоб, якія здзяйсняюць радыкальныя дзеянні. З ліку ўжо асуджаных 72 — гэта адкрытыя неанацысты, — адзначыў ён. — Дзейнасць гэтая была накіравана і на гераізацыю нацыстаў, якія здзяйснялі тут свае злачынствы.

У прыватнасці, ужо прадстаўлены факты, што на працягу многіх гадоў на тэрыторыі Брэсцкай і Гродзенскай абласцей праз дзейнасць асоб, якія фінансаваліся з Польшчы, праводзіліся мерапрыемствы па рэабілітацыі палякаў, якія здзяйснялі зверскія дзеянні на тэрыторыі Беларусі пад сцягамі так званай Арміі Краёвай».

Андрэй Швед падкрэсліў, што крымінальная справа аб генацыдзе дазволіць падняць ўвесь пласт гістарычнай праўды і ў далейшым спыніць на корані падобныя акты і спробы.

Фота: БелТА.