Як пераканаліся нашы чытачы, «Слоўнік эпітэтаў беларускай мовы» не хлусіць: гісторыі бываюць абсурдныя, амурныя, анекдатычныя, банальныя, абуральныя, дзівосныя, ідыёцкія, камічныя, кранальныя, павучальныя, скандальныя, трагікамічныя... А ўжо колькі праўдзівых — за час існавання рубрыкі...
Для тых, хто забыўся, нагадаем, што ў апошнія гады яна стала конкурсам на найлепшую. Вынікі яго падводзяцца ў пачатку года. Журы — і вялікае чытацкае, і малое рэдакцыйнае — працуюць. Пішыце. І, калі ласка, з нумарам тэлефона для аператыўнай зваротнай сувязі!
Праўду кажуць: не ўсё тое збываецца, на што чалавек спадзяваецца. Вось і ў нашых работнікаў культуры накладка выйшла: надоечы, перад Купаллем, не знайшлося ахвотнага на ролю дзеда Яўсея...
Што рабіць? Прыйшлося выручаць самадзейных артыстаў.
...Тэкст ролі я атрымаў за суткі да прадстаўлення. Прачытаў, парадаваўся, што нічога складанага, апроч таго, што ў пачатку дзеда звалі Яўсеем, а бліжэй да канца — чамусьці Аўдзеем. Але ж размова не пра тое.
...Адкрыў мерапрыемства народны калектыў аднаго з Дамоў культуры — файна праспяваў купальскія песні! І потым мог бы застацца на месцы — паслухаць іншых. Аж не — дружна рушыў у аўтобус, каб там пасядзець, пачакаць астатніх (а хоць бы дзеда Яўсея... З Аўдзеем) ды паехаць дамоў.
У чаканні, праўда, час амаль не ідзе...
А на сцэне, між тым, усё было паводле сцэнарыя: моладзь шукала папараць-кветку і правярала на шчырасць каханне, дзед (той самы) дзяліўся сваёю бядой: маўляў, засунуў ён бутэлечку ў кубелец з зернем, а яна ўзяла ды разлілася... Баба здуру курэй накарміла...
Калі «дзед» нарэшце ўсё расказаў і зайшоў у аўтобус, іншыя артысты былі павесялелыя, бо, як выглядала, кульнулі пакрысе — адзначылі ўдалае выступленне... На «Яўсея», што быў раней пры пасадзе, зірнулі з насцярогай і хуценька прыбралі пляшку. Туды ж, у сумку, апусцілі акуратныя лустачкі пірага ды аддалі каманду ехаць, а то ж, маўляў, затрымаліся, час позні, а поспех можна і дома адзначыць.
...Як пачуў назаўтра «Яўсей», сарвалася гэтае «мерапрыемства»! І ўсё таму, што з бутэлечкай у сумцы зрабілася тое ж, што ў кубельцы з зернем — перакулілася, бедная!
А зрэшты, бедная мо была не яна, а гаспадыня, што абы-як паставіла? Альбо куры ці гусі...
Як ні круці, а трэ было глядзець купальскае прадстаўленне! Бо калі чалавек нешта бачыць, чуе альбо чытае, то міжволі набіраецца розуму.
Аляксандр Матошка,
Расонскі раён.
Прыкмета часу: з досыць шырокага кола нашых знаёмых будуюцца толькі трое: пляменнік узяў крэдыт на кватэру, сусед — узводзіць гараж на лецішчы, супрацоўнік дабудоўвае ў вёсцы лазню. А вось некалі...
Тады, у дзевяностых гадах мінулага стагоддзя, дачны бум быў у самым разгары: ледзь не кожны паважаючы сябе прафкам (і наш таксама) як кот з селядцом насіўся са спісамі ахвотных будавацца, ён жа вышукваў і ўсімі праўдамі-няпраўдамі «прабіваў» участкі зямлі.
Як правіла, гэта былі няўдобіцы — хмызнякі ды пагоркі, былыя пясчаныя кар'еры, на якіх нічога не расло, бо проста не магло — па вызначэнні...
Але ж нават яны — асабліва блізу горада і па ходу электрычкі — лічыліся шчасцем. Ну як жа — сам Колас пісаў, што зямля не зменіць і не здрадзіць!
І таму, каб займець яе і ўжо там свой кут, — людзі страсалі апошнія грошы, залазілі ў даўгі, ездзілі «чаўночыць», шукалі блату і даставалі будаўнічыя матэрыялы, з рук у рукі (па сваіх супрацоўніках бачыла) перадавалі нумары тэлефонаў... Круціліся, карацей, як вавёркі ў колах.
Цягнула туды і маю каляжанку Тоню. Ёй вельмі хацелася быць як усе, гэта значыць, мець лецішча. Дзеўка, відаць, спала і бачыла свой домік на беразе сажалкі пад старымі ліпамі, малявала яго, замаўляла праект...
Гэта з аднаго боку, а з іншага — мама аднекуль з-пад Жытоміра — памагчы дачцэ не магла, мужа ў свае 35 Антаніна не мела, грошай свабодных — таксама...
Выйсцем было адно — шукаць мужчыну.
З імі (супрацоўнікі ведалі) Тоні шчасціла, а часцей не шчасціла, бо нават каханкі каля яе чамусьці не трымаліся...Казалі, праўда: пасля аднаго пад ліпамі застаўся падмурак намаляванага доміка, пасля другога — спісаны будаўнічы вагончык.
Зрэшты, я, відаць, не ўспомніла б іх (як і саму Антаніну), бо лёс нас звёў і развёў — я памяняла работу, але ж...
Неяк, гадоў праз пяць, муж сказаў, што Дзяніс, яго армейскі сябра, надумаў паставіць дачу, хоча параіцца і папрасіць грошай. Справа, значыць, сур'ёзная, вечарам павінен зайсці.
...Справа гаспадыні тады — сабраць на стол (госць прыйшоў з каньяком) ды прывеціць. А далей...
Мужчыны размаўлялі і выпівалі, я займалася дзецьмі і гаспадаркай, але ж па абрыўках фраз разумела, што за будоўлю (да таго ж — не маючы грошай) Дзяніс не браўся б, аднак... Ну дужа ж прывабнае месца: у трыццаці кіламетрах ад Мінска і ў трох — ад прыпынку электрычкі... Да таго ж сам участак проста на дзіва — восем сотак (нашым ды іншым давалі тады па пяць), на беразе сажалкі (?), пад старымі ліпамі (?!).
Пасля гэтых слоў мне ўжо хацелася «ўклініцца» ў мужчынскую размову, спытаць у госця, ці ведае ён, як завуць суседку? Але ж той расказваў сам: што таварыства ўжо не новае, што электрычнасць і вада падведзены, што ўрадлівай глебы людзі навазілі, сады пасадзілі і домікі паставілі... Што пустуюць хіба лічаныя ўчасткі: у яго суседкі, напрыклад, толькі вагончык стаіць!..
Зрэдку, але ж часам здаралася — я варажыла знаёмым па руцэ, казала пра лініі сэрца, розуму, лёсу...
Вось і тут падышла да Дзяніса, папрасіла паказаць далоні. Сказала, што той участак зямлі не яго, што за будоўлю яму лепш не брацца.
— Гэта чаму ж?! — абурыўся госць.
Давялося растлумачыць, што, мяркуючы па руцэ (ды і не толькі...), чалавек ён досыць рамантычны і ўлюблівы, што чарговае каханне (а Тоня — я ведала — свой шанц не ўпусціць) можа напаткаць яго якраз на дачы і што тады пад пагрозай апынецца не толькі яго будоўля, але і сям'я...
— Ды кінь ты!.. Не дуры галаву! — зашумелі на мяне працверазеўшыя мужчыны. — Хірамантка знайшлася! Ідзі адсюль!
Я пайшла, сказаўшы, што мая справа — папярэдзіць чалавека, а яго — думаць ды вырашаць.
...Як там ні было, але грошай Дзянісу мы пазычылі, і дачу пад ліпамі ён паставіў.
А вось адносіны з суседкай, казаў, не склаліся, бо (даслоўна) «ліпла, — як тая смала, а я ўжо быў папярэджаны».
...Народ сказаў: папярэджаны — значыць узброены.
Таццяна Гайко,
г. Мінск.
Гэтую гісторыю мне расказаў мой муж — відаць, пад вельмі добры настрой, бо звычайна з яго слова не выцягнуць.
Дык вось. У нашым двары два шматкватэрныя дамы, і ў адным з іх жыве Міхась — аптыміст, весялун... Каля яго пад'езда ўсе мужчыны збіраюцца (нават цяпер, калі Міша на пенсіі), а ўжо некалі раней... І пажартаваць з ім можна было, і новых анекдотаў наслухацца, і нарагатацца, а часам дык яшчэ і песню падхапіць: Міхась зацягваў...
Так было і ў тую нядзельку: мужчыны з абодвух дамоў акружылі Мішаву лавачку, завялі гамонку пра грошы. Коля і кажа:
— Праблема з імі...
— Праблема без іх! — папраўляе Міхась.
— Як быццам ты ведаеш? — сумняваюцца мужчыны. — Дальнабойшчыкі ж добра зарабляюць! І жонка твая пры грашах...
— Ага. Якраз яна і вінаватая: ад'язджала ў санаторый, — сказала, каб я долараў купіў... Ну схадзіў я па іх, ну прынёс, а далей што рабіць — куды іх схаваць?.. Бо я ж такі — дзверы гады ў рады замыкаю. Забываюся... А нехта ж можа зайсці...
— Грошы ў банку лепш трымаць, — слушна заўважыў Пятро.
— Во... А гэта ідэя! — узрадаваўся Міхась. — Давай яшчэ па адной і па дамах, бо заўтра ж на работу.
...Раніцай ён ледзь яе не праспаў! Потым цэлы дзень займаўся рамонтам сваёй машыны. І толькі бліжэй да вечара стаў успамінаць учарашнюю размову пра грошы і думаць, куды ж ён іх паклаў?
...Дома пачаўся вобыск. У ходзе яго былі ператрэсены ўсе рэчы ў шафах і шафках, увесь посуд на паліцах і ў тумбачках, агледжаны ўсе куты і закуточкі (нават трубы ў прыбіральні)... Грошай нідзе не было.
Мішу зрабілася млосна, і ён падаўся на вуліцу: сеў на лавачку, закурыў. Амаль тут жа побач з'явіліся ўчарашнія сабутэльнікі, спыталі:
— Ты чаму не ў гуморы?
— Я ў трансе! — адказаў ім Міхась. — Не ведаю, што і рабіць — хоць вяроўку намыльвай...
— Чаму?!
— Ды заўтра жонка дамоў вяртаецца, а я не помню, дзе грошы дзеў.
— Дык мы ж казалі, што ў банк іх трэба, што тады працэнты...
— У банк? — ажывіўся Міхась, падхапіўся з месца і куляй памчаў дамоў.
Там, спехам агледзеўшы ўсе магчымыя пустыя слоікі ў кухонных ды іншых шафках, ён нарэшце дайшоў да поўных, што стаялі ў халадзільніку і...
На ніжняй паліцы, у самым кутку, за каструлямі ўбачыў сімпатычны паўлітровічак з нечым незразумелым. Дрыжачаю рукою выцягнуў («Няўжо мая згуба знайшлася?»), зняў накрыўку, пералічыў. Грошы былі на месцы.
І таму гаспадар зноў паклаў іх у банку і паставіў у халадзільнік, бо — цікавая ж схованка: злодзей наўрад ці знойдзе!.. А жонка — няхай прыязджае і няхай пашукае лепшую.
Таццяна Новік,
г. Клецк.
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.
Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.