Вы тут

Маміны вазонікі, або Апошнія з пакалення фетышыстаў


З усіх пакаёвых кветак (а іх у мяне ў хаце шмат, нядаўна палічыла — аж дваццаць адзін вазон у пакоі ды на кухні стаіць) асабліва клапачуся пра дзве. Не, нават не клапачуся — дрыжу над імі, каб не прапалі. Усе астатнія — фіялкі, юкі, амаранты, прыгожыя, падораныя на святы або купленыя пад ахвоту, таксама няблага сябе пачуваюць, ім дастаткова і святла, і вады, і падкормкі, але гэта проста кветкі, па якіх асабліва гараваць не буду, калі што і здарыцца. Гэтыя ж — непародзістыя, з вясковых падаконняў — не проста ўпрыгажэнне інтэр’еру. «Маміны вазонікі» — так я іх пяшчотна называю.


Pixabay.com

Бальзамінка з круглымі акуратнымі лісцікамі і дробнымі ярка-чырвонымі кветкамі з’явілася на падаконні ў нашай вясковай хаце амаль сорак гадоў таму. У маёй вёсцы гэтых у прынцыпе даволі распаўсюджаных сялянскіх кветак чамусьці ні ў кога не было, суседкі прыходзілі падзівіцца ды папрасіць флянцік, а мама пяшчотна гладзіла кветку па лісціках і казала: «Гэта паненачка, мамін вазонік». «Паненачка» ў гліняным гаршчку была адной з нямногіх рэчаў, што матуля забрала са сваёй роднай хаты, якую пасля смерці бабулі хутка прадалі. Яшчэ ў маміным «пасагу» былі некалькі карункавых, звязаных шыдэлкам падзорнікаў, карціна з ірванай дзіркай у ніжняй частцы палатна — намаляваны мастаком-самавукам букет ружаў, ды высокі грувасткі ложак з бліскучымі більчынамі.

Усе гэтыя рэчы яна вельмі берагла, але за доўгія гады ложак разабралі і вынеслі ў хлеў, карціна закурэла і лягла недзе ў кухні на шафе, а падзорнікі (дакладней, іх ацалелыя часткі) ператварыліся ў прыгожую сурвэтку і пераехалі на мой гарадскі камод. І толькі «паненачка» — «мамін вазонік», ніколі не пакідала падаконне. Мама яе штогод перасаджвала з адгадаваных флянцаў, песціла і даглядала. Калі пачала перабірацца на зіму да мяне ў горад, пазводзіла ўсе вазоны, а «паненачку» вазіла з сабой. Вяртаючыся ўвесну ў вёску — забірала з сабой і кветку, зноў перасаджвала яе, даглядала, везла з сабой у горад на зіму — і так з году ў год. Мяне, калі шчыра, нават крыху раздражняў гэткі яе піетэт. Я тады не разумела, што праз трыццаць з лішнім гадоў пасля смерці бабулі для яе гэта была ці не адзіная магчымасць назваць штосьці словам «мамін» не ў далёкім мінулым часе, а ў цяперашнім.

Цыбатую герань з каралавымі кветкамі мама ўзяла ў кагосьці ў вёсцы і вырасціла ў сваё перадапошняе лета. «Глянь, які мушкацік прыгожы табе гадую!» — аб’явіла ўрачыста. «Мушкацік», пакуль ехаць у Мінск, вымахаў больш за метр у вышыню і зусім адмаўляўся трымаць раўнавагу на акне — давялося падпіраць і падвязваць. Я яго адразу не палюбіла, думала: вось паедзе мама ў вёску, а я яго ціхенька звяду, потым скажу, што прапаў сам. Матуля ж, нібы чытаючы мае намеры, задумліва так сказала (чаму — дагэтуль не магу зразумець): «Вазона не зводзь. Можа, у ім мая душа»... Вярнуўшыся ўвосень у горад, яна амаль адразу паехала ў бальніцу, з якой ужо не выйшла. Пакінула мне мой, уласны, «мамін вазонік»... Цяпер і я, як яна калісьці, даглядаю, перасаджваю, хвалююся, каб не прапаў. Здаецца, такім чынам падтрымліваю нашу нябачную сувязь, якая перарвецца, калі кветка загіне.

Магчыма, у наш шалёны лічбавы час усё згаданае выглядае вельмі надумана і сентыментальна. Гэта яшчэ пакаленне «сорак плюс» можа гадзінамі разлядаць пажаўцелыя фотаздымкі ў старых альбомах. Ці нібы з пісанай торбай насіцца з бабулінай шчарбатай лыжкай, якой тая ў мінулым стагоддзі размешвала цеста на самыя смачныя бліны, што даводзілася каштаваць у жыцці. Або з бацькавымі акулярамі з прымацаванай дроцікам дужкай, у якіх ён — такі задумлівы і сур’ёзны — карпеў над рабочымі справаздачамі, а потым здымаў іх і ператвараўся ўмомант у вясёлага добрага тату, з якім так здорава было глядзець хакей: «СССР — Чэхаславакія». Ці з дзедавым кашом, сплеценым паўвека таму, — ён ужо і з дзіркамі, а выкінуць шкада, бо рыштунак памятае рукі чалавека, які памёр, калі табе было чатыры гады, і ты толькі і памятаеш, што яго зялёную ў сінюю клетку кашулю. Або з мамінай кветкай — нямоднай, зусім не пародзістай і нават не вельмі прыгожай... На мінулыя выхадныя я «ратавала» маслёнку — невялікую, з карункавым канцікам, з блакітнага шкла. Пляменніцы, чысцячы шафку на кухні, яе там адкапалі і зрабілі з яе кармушку для бадзяжнага ката. Дзяўчаты глядзелі на мяне бы на дурніцу, а я спрабавала ім тлумачыць, што ў гэту маслёнку мая бабуля, а іх прабабуля, калісьці даўно — у пачатку 1980-х, складвала лыжкай толькі што збітае масла, пасыпала яго буйной соллю, ставіла ў кладоўку, накрыўшы марлечкай... Бабулі няма шмат гадоў, яе рэчаў амаль не засталося, а тут такое ад яе прывітанне. Мае дзяўчаты паглядзелі яшчэ, і адна з іх вынесла вердыкт: «Цётка, ты — фетышыстка!»

Я за такое неразуменне не пакрыўдзілася, хутчэй іх, маладых, пашкадавала. А тую маслёнку забрала ў Мінск і паставіла на стале ў кухні. Прыяцелька днямі заходзіла, зайдросна пытала, дзе такую «вінтажную місачку» знайшла. «Бабулін падарунак», — адказала... А маміны вазонікі хутка час перасаджваць. Бо як жа без іх? Такія вось мы, фетышысты, дзівакі...

Алена ЛЯЎКОВІЧ

 

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».