Аляксандр Бабіч — на Уздзеншчыне асоба вядомая. Ва ўсякім разе, на тэрыторыі Слабадскога сельскага Савета яго ведае кожны. Участковага рэдка калі можна застаць у яго кабінеце. Кожны дзень ён аб'язджае замацаваныя за ім вёскі, сустракаецца з насельніцтвам, цікавіцца надзённымі праблемамі — капітан міліцыі заўсёды ў курсе, чым жывуць людзі, што іх хвалюе.
Не стаў мяняць звыклага ўкладу ўчастковы інспектар міліцыі грамадскай бяспекі аддзела прафілактыкі і правапарадку Уздзенскага РАУС і тады, калі да яго дзеля падрыхтоўкі публікацыі прыехалі карэспандэнты «Звязды». Аляксандр Бабіч прапанаваў сесці ў аўтамабіль і разам з ім праінспектаваць тэрыторыю сельскага Савета, за бяспеку і правапарадак у якім міліцыянер нясе адказнасць. А гэта ні многа, ні мала, а 50 вёсак!
Першы наш прыпынак адбыўся ў вёсцы Даўгінава. Тут жыве мужчына, які стаіць на прафілактычным уліку ў міліцыі. Праўда, ужо прайшло некалькі месяцаў, як Сяргей Казючыц закадзіраваўся. І ўсё дзякуючы ўчастковаму: менавіта апошні настаяў на тым, каб мужчына кінуў піць.
Каля хаты — парадак. Цвітуць ружы, напоўнены ўраджаем грады. Акуратна і ў хаце — нават не скажаш, што яшчэ нядаўна тут гаспадарыў п'яніца. Калі мы прыехалі, Сяргея дома не было: мужчына працуе ў суседняй вёсцы на пілараме (каб не ўчастковы, напэўна, і дагэтуль сядзеў бы без работы). Нас сустрэла Марыя Мікалаеўна, яго маці, якой неўзабаве споўніцца 85 гадоў. Па яе вачах і ўсмешцы адразу стала зразумела: чалавеку ў пагонах тут рады.
— Я не ведаю, як мне яго аддзячыць, — кажа пра ўчастковага пенсіянерка. — Калі мой сын закадзіраваўся, я ўбачыла белы свет. Дагэтуль жа знаходзілася ў дрэнным становішчы: сыны паміж сабой не ладзілі, малодшы выпіваў, скандаліў, нават біўся. І толькі Уладзіміравіч змог з ім справіцца. Дай Бог яму здароўя! Цяпер сын не п'е, працуе, мяне даглядае (Марыя Мікалаеўна рухаецца з дапамогай хадункоў: нядаўна яна зламала нагу. — удакл. аўт.).
Раптам пенсіянерка скардзіцца на высокі ціск. Участковы цікавіцца, ці выклікала яна сёння ўрача. Пачуўшы адмоўны адказ, абяцае патэфанаваць фельчару і папрасіць, каб той прыехаў да Марыі Мікалаеўны.
— Не трэба яго турбаваць: у яго, як і ў вас, работы хапае, — кажа жанчына. Пра клопат інспектара яна ведае не па чутках: яе бацька-франтавік пасля вайны працаваў участковым. У міліцыі адслужыў 31 год. «Найбольш складаны час быў пасля вайны, — удакладняе Марыя Казючыц. — Я помню, як ён хадзіў з аўтаматам, бо паўсюль былі бандыты».
Для чалавека, які перажыў акупацыю, гэта вельмі важны перыяд ва ўласнай біяграфіі. Марыя Мікалаеўна расказала, як аднойчы немцы хацелі спаліць Даўгінава. Не выйшла. Толькі людзі ў вёсцы былі незлапамятныя. Аднойчы, калі чырвонаармейцы былі ўжо блізка, у хату да Марыі Казючыц пастукаў немец: падчас адступлення, відаць, адбіўся ад сваіх. Яго накармілі, напаілі, далі памыцца, пераадзецца, але неўзабаве ў вёску прыйшлі нашы. Чырвонаармейцы знайшлі ў яго ў кішэні фотаздымкі. «Тата і мама», — растлумачыў па-нямецку салдат. З іншай кішэні дасталі знак карніка. «І ў мяне калісьці былі тата і мама», — сказаў адзін з нашых салдат. Немца расстралялі за вёскай.
Падзякаваўшы Марыі Мікалаеўне за ўспаміны, мы рушылі далей. Ужо ў машыне Аляксандр Бабіч расказаў, што ён некалькі разоў мог адправіць яе сына ў лячэбна-працоўны прафілакторый: на тое былі ўсе падставы. «Але я добра разумеў, што ў такім выпадку бабуля засталася б нікому не патрэбная, — перакананы капітан міліцыі. — Калі яна зламала нагу, нягледзячы на чатырох дзяцей, даглядаў яе чамусьці сын-п'яніца. Добра, што Сяргей прыслухаўся, закадзіраваўся, і ў гэтую сям'ю я цяпер езджу, выключна каб парадавацца».
Аўтамабіль спыніўся каля Лашанскага сельскага Дома культуры. Акурат яго загадчыца Галіна Пінчук і культарганізатар Наталля Трухан стваралі вырабы з саломы — жанчыны рыхтаваліся да раённых «Дажынак».
— Уладзіміравіч — у нас часты госць: калі нам патрэбна дапамога ўчастковага, ён ніколі не адмаўляе, — гаворыць Галіна Пінчук. — Умее пагаварыць з людзьмі, выслухаць іх. Кожны ў вёсцы ведае нумар тэлефона ўчастковага. Калі трэба тэрмінова вырашыць пытанне, да яго можна патэлефанаваць нават ноччу.
— У нас якраз нядаўна была сітуацыя, — дапаўняе калегу Наталля Трухан. — Гарадскія дзеці пабілі вокны ў старым будынку сельскага Савета. Іншы адразу склаў бы пратакол. Наш участковы перш высветліў, хто гэта зрабіў, звязаўся з бацькамі дзяцей. Тыя ў кароткі тэрмін усё адрамантавалі. І сітуацыя выправілася, і біяграфіі ў дзяцей не сапсаваліся. І так ва ўсіх пытаннях: перш чым прымаць канкрэтныя рашэнні, ён разбярэцца ў кожнай сітуацыі. Адным словам, свой хлопец, чалавек з народа.
І гэта сапраўды так. Аляксандр Бабіч жыў у суседняй вёсцы Гарадок, хадзіў там у школу. Таму ён як ніхто ведае, як уладкаваны вясковы чалавек, чым ён жыве, якія ў яго клопаты. Невыпадкова не толькі за прафесійныя, а і за чалавечыя якасці ўчастковы заслужыў у аднасяльчан аўтарытэт. Дзеці ўвогуле ад яго ў захапленні: участковы і фуражку дасць ім прымераць, і ў службовым аўтамабілі сфатаграфавацца.
— У мяне сын непаўналетні днямі кажа: «Мама, бачыў сёння, па вёсцы Бабіч ездзіць, значыць, дамоў прыйду не пазней за адзінаццатую вечара», — расказвае Наталля Трухан.
— А калі хтосьці будзе п'яны валяцца, перш чым скласці пратакол, Аляксандр Уладзіміравіч завязе яго дадому ці ў бальніцу, каб чалавек, не дай Бог, не дайшоў, — заўважае загадчыца Дома культуры.
Аб афіцэрскіх пагонах Аляксандр Бабіч марыў з дзяцінства. У міліцыю прыйшоў пасля службы ў войску. Спачатку быў кіроўцам у дзяжурнай часці. А пасля заканчэння Магілёўскага інстытута МУС стаў участковым інспектарам. Пра такіх кажуць: дзе нарадзіўся, там і спатрэбіўся. Кажуць таксама інакш — чалавек на сваім месцы.
— З людзьмі трэба быць простым, размаўляць на іх мове, — перакананы Аляксандр Бабіч. — У нас у раёне пражывае розны кантынгент, і з кожным трэба знайсці агульную мову. Напрыклад, гарадскія людзі часта бачаць сітуацыю інакш, чым вяскоўцы. У мяне пазіцыя — у канфліктнай сітуацыі прымірыць людзей, бо калі яны пачынаюць пісаць адзін на аднаго заявы, жыць па-добрасуседску ўжо ніколі не будуць.
Спыняемся ў вёсцы Баравыя. Пажылы мужчына пераходзіць дарогу ва неўстаноўленым месцы — па ўсім відаць, п'яніца. Участковы падыходзіць да яго, вітаецца. Гэтым разам Аляксандр Коршук надзіва цвярозы. Міліцыянер праводзіць з ім прафілактычную гутарку, і мы рушым далей.
Праз некалькі метраў робім прыпынак каля хаты яшчэ аднаго аматара моцных напояў. Яго жонка акурат на падворку — мые дыванкі. Участковы пытаецца ў жанчыны, як справы, ці не крыўдзіць яе муж. Яна сціпла кідае некалькі нейтральных фраз: хутчэй за ўсё, саромеецца журналістаў. Неўзабаве выходзіць з хаты і гаспадар. Вядома, «пад мухай».
— Калі пойдзеш на работу, Генадзь? — пытаецца ў яго Аляксандр Бабіч.
— А навошта мне працаваць? — не разумее той. — Зямля дапамагае. У мяне ж гаспадарка, агарод — пражывём як-небудзь.
Як потым высветлілася, гаспадарка тая — дзве свінні ды качкі. Але за імі, як і за агародам, даглядае не ён, а жонка. Марына Салавей — маці пяцярых дзяцей. Усё жыццё адпрацавала на мясцовым цялятніку. Дзеці ўжо выраслі, але яна працуе і цяпер — на хлеб з малаком зарабіць жа нехта павінен.
— Можа, кадзіравацца будзем? — каторы раз пытаецца ў яе мужа ўчастковы.
— Я, напэўна, па ўзросце не падыходжу, — як можа, выкручваецца Генадзь.
Пакуль едзем у іншую вёску, участковы расказвае пра лёс гэтай беднай жанчыны. Мала, што ў яе амаль усё жыццё выпівае муж, з алкаголем пасябраваў яшчэ і адзін з сыноў. Выпівалі разам з бацькам, а потым скандалілі — не раз Марына разам з малодшымі дзецьмі вымушана была начаваць на ферме. Аляксандру Бабічу ўдалося адправіць бацьку з сынам на лячэнне ў ЛПП. Сын са спіртным завязаў, на гаспадара пакуль не могуць знайсці ўправу.
— Я абсалютна не цярплю п'яніц, — прызнаецца ўчастковы. — Асабліва ў сем'ях, дзе выхоўваюць дзяцей. Часта бывае, што бацькі здымаюцца з прафілактычнага ўліку, а іх дзеці туды становяцца — а ўсё таму, што раслі на дрэнным прыкладзе.
Па дарозе заехалі на ААТ «Асілак», які, дарэчы, да 2003 года быў калгасам «Звязда». Сельскагаспадарчае прадпрыемства спецыялізуецца на жывёлагадоўлі, вырошчвае збожжавыя. У аграрыяў цяпер — гарачая пара. Не ўбаку ад уборачнай кампаніі застаюцца і супрацоўнікі міліцыі: у іх на кантролі — спраўнасць тэхнікі. Дбаюць людзі ў пагонах і аб тым, каб не дапусціць крадзяжоў. На папярэджанне падобных сітуацый працуе і Аляксандр Бабіч. Некалькі разоў на тыдзень ён наведвае тры прадпрыемствы сельскагаспадарчага профілю, якія замацаваны за яго ўчасткам.
— Калі людзі рэгулярна бачаць чалавека ў пагонах, наўрад ці хтосьці з іх пойдзе на злачынства, — упэўнены дырэктар ААТ «Асілак» Валерый Майсюк. — Увогуле ўзаемадзеянне з міліцыяй дае свой плён. Гэта дысцыплінуе, заўсёды трымае ў тонусе.
Дарэчы, нават мясцовыя п'яніцы, калі бачаць у краме свайго ўчастковага, адразу ж перадумваюць набываць алкаголь. Магчыма, яны прыйдуць па віно пазней, калі Уладзіміравіч паедзе. Пры ім жа яны прыстойныя, добрасумленныя людзі, якія прыйшлі ў краму выключна па хлеб або цукар.
— Мы ўсе нашага ўчастковага паважаем, — прызнаецца прадавец магазіна ў вёсцы Глінкі Наталля Адамовіч. — І не таму, што ён свой, мясцовы. Ён умее выслухаць, да кожнага знойдзе падыход. Калі праязджае каля магазіна, ніколі не абміне — заўжды зойдзе: спытае, як справы, што чуваць, якая патрэбна дапамога. Яго можна патурбаваць па любым пытанні і днём, і ноччу.
Карыстаючыся выпадкам, Наталля Адамовіч расказала супрацоўніку міліцыі, што яе суседзі пасялілі ў сваёй хаце цыганоў, якія то агуркі-памідоры з чужога агарода выберуць, то па хатах, у якіх, праўда, ужо ніхто не жыве, ходзяць.
— Зразумеў. Сёння ж прыеду, разбяромся, — паабяцаў Аляксандр Бабіч.
І я ўпэўнена, сваё слова стрымае. Інакш не давяралі б яму так людзі, не звярталіся б з любой нагоды. Адчуваецца, што ўчастковага тут не проста паважаюць, а любяць — а тое, пагадзіцеся, неабходна яшчэ заслужыць.
Вераніка КАНЮТА
Фота Аліны МАЗАВЕЦ
Уздзенскі раён
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
