Шчыры дзякуй усім, хто заўважыў «знікненне» «проваду», хто абурыўся ды спытаў, ці не парваўся ён? Хачу суцешыць: пакуль што не, але… Усё залежыць ад вас. Пішыце. Конкурс на найлепшую, вясёлую і праўдзівую гісторыю працягваецца.
Неяк гарачым летнім днём я хацеў купіць бутэльку вады, заскочыў у невялічкую крамку і ўзрадаваўся: чаргі там не было — прадавачка, хлапчук гадкоў дзесяці і ўсё. «Значыць, не затрымаюся», — падумаў я і, на жаль, памыліўся, бо той юнец выцягнуў з кішэні ў чатыры столкі складзены спіс і па складах стаў чытаць:
— Са... Са... Сасіскі! Кра... Кра...
— «Кракаўскія»? — дапамагла яму прадавачка.
— Так. Але тут напісана і «ма... ма... малочныя», — лыпаў вачыма разгублены пакупнік.
— Дай мне свой спіс, — не вытрымала жанчына.
— Сасіскі «Кракаўскія» або «Малочныя», — зачытала ўслых. — Якія даваць?
— Ага, — забіраючы свой спіс назад, прамовіў хлопчык. — Я бабуліна «або» прапусціў, а яно тут важнае. Давайце «Кракаўскія»...
Прадавачка ўзялася іх узважваць ды пакаваць, пакупнік тым часам агучваў свой спіс далей:
— Ма... Ма... Два...
— Малако? Два пакеты? — зноў пайшла на выручку прадавачка.
— Можа, марозіва? — здагадаўся я.
— Гэта — абавязкова, — згадзіўся са мной юны пакупнік, але тут нешта іншае, карацейшае — на літару «мэ».
— Дык масла ж! — прачытала жанчына, зноў забраўшы цыдулку.
...З горам папалам і хвілін за дзесяць-пятнаццаць яны ўдваіх прайшліся па ўсіх пунктах спіса і нарэшце затармазілі на марозіве, бо менавіта з ім узнікла праблема: таго самага таннага, прапісанага бабуляй, у крамцы чамусьці не было.
— Давайце шакаладнае! — загадаў хлапчук.
— А не задорага будзе? — паспрабаваў умяшацца я.
— Задорага, — згадзіўся малы. — Бабулі не спадабаецца. Але ж хай ведае і хай іншым разам лепей піша, што ёй трэба купіць, друкаванымі літарамі, а то накрэмзала тут... Дарослым не прачытаць.
З гэтымі словамі малы паклаў да пакупак спіс і чэк (трэба разумець, для справаздачы?) і хуткім крокам рушыў да дзвярэй — не тое каб парадаваць бабулю (выканаў жа яе заданне!), не тое каб з'есці тое марозіва.
...Што казаць, многаму мы вучым сваіх дзяцей (а каму пашчасціць, яшчэ і ўнукаў!), многаму яны вучаць нас.
Яўген Шастакоў,
г. Гомель.
У дзіцячым садку, у які мы вадзілі нашага ўнука Вову, на памяць і бацькам і дзецям вырашылі зрабіць відэафільм. Для гэтага запрасілі аператара з адмысловай камерай і запісалі шэраг «інтэрв'ю»: выхавальніца па чарзе распытвала ў малых, дзе і з кім хто жыве, як завуць бацькоў, кім яны працуюць...
— У цябе ёсць дзед? — апроч іншага, спыталі, напрыклад, у нашага Вовы.
— Ёсць, — адказаў той.
— А як яго завуць?
— Іван.
— Бабуля таксама ёсць? — удакладніла выхавальніца.
— Ёсць...
— Яны часта да вас прыходзяць?
— Прыходзяць...
— А што прыносяць?
— Хрэн...
Мы і сапраўды (справа жыццёвая, як казаў знаходлівы Карлсан) якраз напярэдадні занеслі дачцэ слоік з гэтай прыправай, але ж...
І падчас запісу таго «інтэрв'ю», і падчас «прэм'еры» фільма, і потым, падчас кожнага прагляду, гледачы заходзяцца ад рогату.
А ў мяне за вочы яшчэ, відаць, і мянушка «Дзед з хрэнам».
Іван П.,
г. Шчучын.
Не ведаю, як іншыя, а вось пажарнікі любяць сваю работу хваліць. Маўляў, і зарплата ў іх што трэба, і калектыў, і графік зручны... Адзінае — як пажар, дык хоць ты звальняйся!
Студэнты прыкладна гэтак жа ставяцца да экзаменаў, бо яно і зразумела: нешта ведаюць лепш, нешта — горш, а недзе і наогул плаваюць, як тая сякера. Адкуль заўсёдная мара — на экзамене, на заліку выцягнуць лёгкі білет альбо нечым спадабацца выкладчыку.
Не апошнюю ролю тут можа сыграць знешнасць: прычоска, адзенне, макіяж.
...У нас, напрыклад, псіхалогію выкладаў малады мужчына, які вельмі сачыў за сабой. Таму на экзамен па яго прадмеце мы, дзяўчаты (хлопцам куды прасцей), рыхтаваліся загадзя: рабілі прычоскі і манікюры, прыбіраліся ў адмысловыя аблягаючыя сукенкі-дэкальтэ, фарбавалі вусны і вейкі...
Паднядзелішся вось так да адказу, сядзеш перад выкладчыкам, а той ужо ўсё заўважыў і ацаніў — падрыхтаваўся ўважліва слухаць, падбадзёрыў усмешкай... І ўсё: Астапа панесла, як той казаў: залік амаль што ў кішэні!
Наступны экзамен па заалогіі. Прымае яго, мякка кажучы, вельмі пажылы выкладчык. І таму ніякіх прычосак-макіяжаў: валасы заплятаюцца ў косы ці закручваюцца ў гулі, пазногці акуратненька стрыгуцца, сукенкі выбіраюцца, а то і пазычаюцца, калі сваёй няма) строгія, аднатонныя, пажадана — з белымі каўнярамі...
Такая вось «сама сціпласць» прыйдзе на экзамен, сядзе перад выкладчыкам і як залапоча... Вядома ж, пра тое, што добра ведае... Што горш — там ужо цішэй. А выкладчык — той і слепаваты ўжо, і глухаваты — не перапытвае, не перабівае. Ён слухае, любуецца, бярэ залікоўку...
У студэнткі ў гэты час шпаргалка з рукава... І на падлогу. Але ж яе можна хуценька падняць, сказаць, хаваючы ў сумачку: «Ой, гэта ж рэцэпт... Мой... Бабуля прасіла ў аптэку зайсці, а я так хвалявалася перад вашым экзаменам, так старанна вучыла...» І ўсё: «выдатна» вам забяспечана!
Праз два дні экзамен па анатоміі. Прымае дзеўка-векавуха, якая ведае ўсё і таго ж патрабуе ад іншых. Так што «нумар» з рэцэптам з ёй не пройдзе ніяк. І за адзеннем яна бачыць хіба шкілет. Значыць, застаецца адно: вучыцца, вучыцца і яшчэ раз вучыцца.
...Іншымі словамі, прынцыпы здачы экзаменаў («тушэння пажараў») вам зразумелы: грызці граніт навукі і шукаць падыход да выкладчыка, а «па дарозе» пастарацца не ўпасці ў бруд самому.
Як некалі пісаў паэт, «Мы все учились панемногу...»
Той, у каго студэнцкія гады ўжо за плячыма, прачытаўшы гэтую нататку, можа, успомніць сябе, той, хто толькі паступіў, можа, узброіцца нейкімі ведамі. Яны — паверце — ніколі не лішнія!
Зоя Максімава,
г. Віцебск.
«Звязда» досыць часта піша пра наша Палессе, і яно, вядома ж, таго заслугоўвае: блаславёны край, цудоўныя людзі!
Да катастрофы на Чарнобыльскай АЭС мне пашчасціла жыць і працаваць у Хойніцкім раёне, на радзіме Івана Мележа. Што здзіўляла, бязбожныя былі часы, але там неяк трымалася традыцыя адзначаць рэлігійныя праваслаўныя святы, прычым у кожнай вёсцы свае...
Ажаніўшыся з паляшучкай і на першым часе пасяліўшыся ў цешчы, я даведаўся, што да наплыву гасцей там рыхтуюцца загадзя.
Помню і тое, як яны з'язджаліся. Да сёння ў вушах паважнае мужчынскае: «Ну, здароў быў, сват!» ды эмацыянальнае, часта жаночае: «Ой жа, кумка мая! Колькі ж я цябе не бачыла?!»
Пасля вітанняў радня садзілася за стол, знаёмілася са мной (а я тым часам — з ёю) — частавалася, гаманіла, потым нехта спяшаўся дамоў, каб дагледзець скаціну, нехта гасціў сабе далей. Мужчыны выходзілі на двор пакурыць, жанчыны заставаліся ў зале. І я, разам з жонкай наводзячы парадак на сталах, міжволі слухаў...
— Ой, бабачкі, гэты Алесь Валяваты ну такі ліхач! — расказвала неяк цётка Клаўдзя з суседняй вёскі. — Я з ім ніколі больш не паеду!.. Той раз во — толькі ў кузаў, а ён як папрэ... Я адной рукою за яйцы, а другой — за тэ...
— Гэта за што? — рагочуць жанчыны.
— Ну як яго? Ну за борт, — успамінае нарэшце Клаўдзя.
Слухачкі аж заходзяцца ад рогату, паўтараюць Клаўдзіна «другой рукою за тэ...» ды канцамі хустак выціраюць слёзы.
Клаўдзя лыпае вачыма і нічога не разумее: ну сабрала яна кошык курыных яек, ну склала ў кош... Ну падвёз яе той Алесь на сваёй грузавой — у кузаве, бо ў кабіне месца не было. Ну пёр як на пажар...
— Добра, што яйкі я сенам пераклала... Цэлымі давезла, — завяршала расповед свой Клаўдзя, і толькі тут, зразумеўшы яго двухсэнсоўнасць, сама ж расплывалася ў белазубай усмешцы...
А потым, нарагатаўшыся, жанкі адпачывалі і заводзілі ўжо сумнае: «Шумяць вербы каля грэблі, што я пасадзіла...»
Мележ, казалі, вельмі любіў гэту песню, і, калі прыязджаў, на сустрэчу заўсёды запрашалі самадзейных артыстаў з Глінішчанскага сельскага клуба.
Хор спяваў, народны пісьменнік са слязамі на вачах слухаў, а «сведкі» потым адзін аднаму казалі: «Глядзіце, Іван наш плача».
Было з чаго...
Валерый Гаўрыш,
г. Чавусы.
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.