У мінулую суботу, 11 верасня, у Нясвіжы зноў прайшоў «Гранд Кірмаш» у палацы Радзівілаў. Падзея ўжо трэці раз прапануе ў цэнтральным двары замка рэканструкцыю кірмашу XVIII стагоддзя. А там, як у старажытнасці: бойкі гандаль, вясёлыя гульні і забаўкі, ад сучаснасці дадаліся толькі майстар-класы па навучанні ўдзельнікаў традыцыйным рамёствам.
Як расказалі арганізатары, кірмашы былі праявай традыцыйнай культуры на беларускіх землях з эпохі ранняга феадалізму і нават з’яўляліся візітнай карткай гарадоў. Доўжыліся яны звычайна ад аднаго дня да некалькіх тыдняў. Прычым, на іх не толькі прадавалі і куплялі патрэбныя (ды і часам не зусім) рэчы і тавары, але і заключалі выгадныя кантракты на дастаўку грузаў, арэнду фальваркаў, лясных угоддзяў, мануфактур і гэтак далей.
Дарэчы, у беларускай мове слова «кірмаш» азначае не толькі рынак, але і свята, бо кірмашы ў асноўным праводзіліся падчас храмавых святаў. Вось менавіта тут ладзіліся пастаноўкі «кірмашовага» тэатра, выставы, латарэі, аўкцыёны, гульні і шмат чаго іншага. Адсюль можна зрабіць выснову, што кірмашы былі не толькі эканамічнымі, але і культурнымі падзеямі ў сваім рэгіёне.
Вось такую падзею вырашылі адрадзіць у Нясвіжы, дзе традыцыя правядзення кірмашоў зарадзілася ў канцы XVI стагоддзя. Самыя значныя падзеі горада, у тым ліку і кірмашы, праходзілі звычайна на Рынкавай плошчы каля Ратушы. Вядома таксама, што каралеўскім прывілеем 1586 года ў горадзе былі ўсталяваныя два кірмашы: на Каляды (з 7 па 19 студзеня) і перад Калядамі. Пазней з’явіўся Міхайлаўскі кірмаш, якая пачынаўся 29 верасня і доўжылася два тыдні, а з 1681 года — чатыры. На такія падзеі прыязджалі гандляры з Мінска, Мазыра, Бярэсця, Пінска, а таксама з Масквы, Кіева, Валыні, Варшавы і іншых гарадоў.
У XVIII стагоддзі Нясвіж адносіўся да ліку гарадоў, у якіх праводзіліся самыя знакавыя кірмашы. Мясцовыя жыхары гандлявалі мёдам, салам, смалой, воскам. Прыезджыя гандляры прывозілі футравыя вырабы з Расіі, бурштын з Прыбалтыкі, аліўкавы алей і віно з Блізкага Усходу, прыправы і грэцкія арэхі з Азіі, соль з Францыі.
— У цяперашні час у Беларусі ўмацоўваецца тэндэнцыя глыбей асэнсаваць гістарычнае мінулае, звярнуцца да нацыянальных вытокаў. Таму адраджэнне падобных праектаў — гістарычна абгрунтавана, — лічыць дырэктар Нацыянальнага гісторыка-культурнага музея-запаведніка «Нясвіж» Дзмітрый ЯШЧАНКА. Сваёй мэтай мы ставім адраджэнне кірмашу ў Нясвіжы як культурна-гістарычнага свята. Акрамя таго, стварэнне такога праекта менавіта тут з’яўляецца лагічным працягам таго інтарэсу, які выклікае аб’ект Сусветнай спадчыны і гісторыя княжага роду, непасрэдна звязаная з гісторыяй горада.
Трэба сказаць, што падчас сучаснага «Гранд Кірмашу» перад гледачамі з поспехам прайшлі выступленні ўдзельнікаў танцавальнага калектыву «Ля ампір», клуба рэканструктараў «Шатландская пяхота», музычных калектываў «Арацэя» і «Хмельны Вір». Пераможцам гістарычных конкурсаў і іх актыўным удзельнікам былі ўручаны памятныя сувеніры ад Нацыянальнага гісторыка-культурнага музея-запаведніка «Нясвіж». Яркім завяршэннем кірмашовага дня стаў канцэрт «Музычныя ГРАНД вечары» ў Тэатральнай зале Палаца.
Дзмітрый Яшчанка адзначыў, што новая старая нясвіжская традыцыя прыйшлася даспадобы і мясцовым жыхарам, і гасцям горада, таму «Гранд Кірмаш» у палацы Радзівілаў стане штогадовым вераснёўскім святам.
Вольга АЛЯКСАНДРАВА
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
