Навукоўцы патлумачылі, як старажытнаегіпецкія льняныя тканіны захоўваліся тысячы гадоў

Вывучэнне структуры асобных ільняных валокнаў у старажытнаегіпецкіх тканінах паказала, што гэты матэрыял захаваўся на працягу больш чым чатырох тысяч гадоў дзякуючы незвычайным асаблівасцям. Вынікі даследавання апублікаваў навуковы часопіс Nature Plants, перадае ТАСС.

«Мы вывучылі структурныя і механічныя характарыстыкі тканін і льняных саванаў старажытнаегіпецкіх мумій часоў Сярэдняга Царства і параўналі іх з тым, як зроблены сучасныя ільняныя тканіны. Высокая трываласць і мяккасць старажытных тканін апынуліся звязаныя з метадамі апрацоўкі асобных ільняных валокнаў» — пішуць даследнікі.

Па сучасных уяўленнях, першыя тканіны былі зробленыя з Дзікага лёну і з’явіліся каля 30 тыс. гадоў таму. Лён пачалі культываваць значна пазней, каля 8 тыс. гадоў таму. Асабліва актыўна яго вырошчвалі жыхары Старажытнага Егіпта, якія выкарыстоўвалі льняныя тканіны ў якасці асновы для саванаў, а таксама ў грамадскім і культурным жыцці.

Многія ўзоры егіпецкіх ільняных тканін дажылі да нашых дзён практычна ў ідэальным стане. Таму тэхніка іх вырабу і фізічныя ўласцівасці льнянога валакна цікавяць не толькі гісторыкаў і археолагаў, але і хімікаў, фізікаў і інжынераў.

Даследчыкі пад кіраўніцтвам Алена Борма з Універсітэта Брэтань-Поўдзень (Францыя) правяла адно з першых падобных даследаванняў з ужываннем сканавальнага электроннага і мульціфатоннага мікраскопаў, а таксама рэнтгенаўскага тамографа.

Здымкі, атрыманыя пры дапамозе гэтых прыбораў, паказалі на некалькі цікавых асаблівасцяў старажытнаегіпецкіх тканін. У прыватнасці, навукоўцы выявілі, што старажытныя ільняныя валокны практычна не саступалі іх сучасным аналагам па шчыльнасці і колькасці спіральных віткоў, нягледзячы на тое, што яны вырабляліся ўручную.

У дадатак да гэтага фізікі высветлілі, што егіпецкі тэкстыль складаўся з вельмі аднародных асобных ільняных валокнаў, што надавала тканінам дадатковую гнуткасць і трываласць у параўнанні з іх сучаснымі тканінамі. Як мяркуюць Борма і яго калегі, гэта звязана з асаблівай тэхнікай вымочвання лёну на апошніх стадыях яго апрацоўкі, пра якія пісаў яшчэ Пліній-Старэйшы.

Па сведчаннях гісторыка, старажытныя егіпцяне змяшчалі сцеблы лёну ў чаны з вадой або прыціскалі камянямі іх у берагоў ракі, дзе яны вымочваліся на працягу пяці-сямі дзён, калі гэтаму спрыяла надвор’е. Пасля таго, як сцеблы высушваліся, рабочыя змяшчалі іх у вільготнае памяшканне і пасля адбівалі іх пры дапамозе камянёў, што ператварала лён у набор тонкіх валокнаў.

Зараз сабраны лён проста пакідаюць на некалькі тыдняў на полі. За гэты час надвор’е можа моцна памяняцца, з-за чаго валакна становяцца вельмі неаднародным па памерах і ўласцівасцям, што негатыўна адбіваецца на якасці сучасных ільняных нітак і тканак. У дадатак, навукоўцы выявілі, што старажытныя тканіны моцна пераўзыходзяць іх ва ўзроўні сітаватасці валокнаў, што робіць старажытнаегіпецкія тэкстылі асабліва лёгкімі і пры гэтым трывалымі.

Як мяркуюць даследчыкі, гэтая іх асаблівасць звязаная з тым, як рос лён ва ўмовах засушлівага клімату Старажытнага Егіпта. Як спадзяюцца Борма і яго калегі, многія з адкрытых імі асаблівасцяў старажытных тэкстыляў можна будзе ўвасобіць і пры вытворчасці сучасных ільняных тканін, што прыкметна палепшыць іх якасць і даўгавечнасць.

Прэв’ю: pixabay.com