У першай з надрукаваных гісторый (пра грашовы ўклад у спадніцы) насцярожыла слова ліштва. Гэта ж, здавалася, нешта драўлянае, тое, чым упрыгожваюць вокны?
Слоўнік падказаў: не толькі. Бо ліштва — гэта яшчэ і плінтус, і металічная накладная пласцінка са шчылінай для ключа на дзвярах ды шуфлядах, і... модная цяпер падгорнутая або нашытая палоска для аддзелкі-падрубкі — мо на той жа спадніцы.
Так што спадарыні Кандрашонак асобны дзякуй за старое новае слова. А ўсім іншым чытачам — добрага здароўя, утульных і цёплых рэчаў і гэткіх жа вечароў — з разумнымі кнігамі і, магчыма, з газетай «Звязда», падпісацца на якую варта хоць бы для таго, каб не забыць сваю родную мову.
...Як той казаў, чорт сем пар лапцяў стаптаў, пакуль гэту пару сабраў. Муж, Мікола, быў дбайным гаспадаром, шчодрым чалавекам і пчаляром, якіх пашукаць, а вось жонка яго, Дуся, і з маладосці добрай жміндай лічылася, а пад старасць дык зусім звар'яцела. Родны сын сабе дом будаваў — ні рубля не пазычыла: схлусіла, што няма. Справа ледзь да разводу тады не дайшла... Дзеці ўмяшаліся: упрасілі бацьку, каб дараваў, каб не шукаў больш матулін тайнік. Некалі сама, можа, скажа...
А не — дык халера з ім: хай большай бяды не будзе!
Мікола з гэтым згадзіўся, хоць і крыўдаваў.
...У той дзень ён у садзе поркаўся, апалае лісце зграбаў. Дуся ў госці збіралася — у адведкі да пляменніцы. Яна з тыдзень як з радзільні вярнулася, а ў вёсцы за правіла было хадзіць да парадзіх з падарункамі. Прыносілі хто што мог: грошы, гасцінцы — усё, апроч спіртнога. Ім сама парадзіха магла частаваць. А магла і абысціся, бо мужчыны ў адведкі ніколі не хадзілі, а сярод жанчын выпівох не было. Яны, сабраўшыся разам, і без таго няблага сядзелі — размаўлялі, спявалі...
Вось і цяпер з садка Мікола бачыў, як у хату да іх па Дусю зайшла прыбраная сваячка.
Пакіраваў за ёю і сам: хацеў перакінуцца словам ды перадаць парадзісе слоічак мёду.
Дуся без ахвоты (бо па ёй мёд лепш бы прадаць), але ўзяла яго, паставіла ў сумку, дастала з шафы парадныя чаравікі...
— Ну ты і прыбралася! — засмяяўся муж. — Кофта новая, хустка новая, а спадніца старая. Ты ў ёй нават сабакам збрыдзела — другую пяцігодку носіш... Можна падумаць, што лепшай няма... Скінь! Не ў грады ж ідзеш.
Дуся завагалася: спачатку памацала-пашукала, як тая спадніца расшпільваецца, потым — куды б яе палажыць... Павесіла на кручок і чамусьці пад ватнік, потым панесла ў кладоўку. «З чаго б гэта столькі мітусні?» — падумаў Мікола і, як толькі жанчыны з двара, падаўся ў кладоўку. Узяў там адзежыну, паглядзеў: спадніца як спадніца — у складкі, аблезлая... Хацеў пакласці дзе ўзяў, але ж тут вокам зачапіўся за падол: у ліштве ён неяк тапырыўся.
Прыйшлося памацаць, з чаго б гэта, і адчуць, што нешта ж там шапаціць: як быццам папера?
Узяў нажніцы, падпароў трохі нітак і аслупянеў: там па ўсёй ліштве былі зашытыя грошы, купюры — па пяцьдзясят савецкіх рублёў, па сто... «Гэта ж дадумацца!» — не верыў вачам Мікола. А далей...
Дастаў ён усё да апошняй паперкі, злічыў, знайшоў для грошай новую хованку і рушыў у сад. Падпаліў там апалае лісце, на край вогнішча паклаў спадніцу, каб згарэў падол. А тое, што засталося (пядзя-другая да паясніцы), кінуў пад плот каля ганка.
Факт, што Дуся, вярнуўшыся з адведак, адзежыну сваю тут жа згледзела і як не самлела:
— Асталоп! Прыдурак! Ты нашто маю спадніцу спаліў? — на ўсю вёску загаласіла яна.
— Ды халера з ёй, са спадніцай! — паспрабаваў адбіцца Мікола. — Тут магла быць большая бяда: лісцё было ўгарэлася. Агонь аж на хату пайшоў. Я давай тушыць... Вось спадніца твая і падкруцілася... Халера з ёй! Старая ж была. Не шкадуй! Мы табе сем новых купім і...
Шмат чаго яшчэ абяцаў Мікола сваёй палавіне. І нават купіў — за драбнейшыя грошы. Буйнейшыя дзецям аддаў. Тыя ў хуткім часе па машыне купілі.
Карацей — і ў іх было радасці шмат, і ў бацькі...
Маці мо таксама здагадалася, за якія такія грошы. Але прызнацца, што гадамі хавала іх, так і не змагла.
Ніна Кандрашонак,
г. Петрыкаў.
...Не так даўно, у сярэдзіне верасня, аб'явіўся наш Іван Іванавіч, нагадаў, што зіма на парозе — самы час пад'ехаць на лецішча, праверыць газавы кацёл.
Іван Іванавіч робіць гэта кожную восень і ўжо даўно... Хоць пачатак нашай супрацы ледзьве не стаў канцом. Зрэшты, усё па парадку.
У той год мой муж, што называецца, уступіў у спадчыну — стаў уладальнікам вясковай хаты. Мы, жывучы і працуючы ў горадзе, вырашылі пакінуць яе, абсталяваць пад дачу. За лета правялі туды газ, за зіму планавалі зрабіць капітальны рамонт. Знаёмыя нават спецыяліста параілі. Маўляў, і малады, і ўмелы, і бярэ няшмат, і ўвесь дзень працуе...
А ў нас на «аб'екце» гэты рамонтнік, як выглядала, згаджаўся яшчэ і ад ночы нешта ўрваць, бо яно і сапраўды: які там восенню дзень? Плюс час на дарогу... «Справа пойдзе хутчэй, — пераконваў майстар, — калі тут буду жыць».
«А чаму б і не? — разважылі мы. — Хата, можна сказаць, жылая, ацяпленне працуе. Да таго ж Іван Іванавіч, майстар па абслугоўванні катла, параіў нам тэрмастат паставіць, каб паменшыць расходы газу...»
Карацей, пачыналася ўсё як належыць: Андрэй працаваў і наглядаў за домам, тэрмастат эканоміў грошы — значыць, воз крануўся... Праўда, ад'ехаў зусім няшмат, бо неяк з самай раніцы Андрэй пазваніў, каб паведаміць, што ў хаце холадна (на дварэ — каля нуля), што тэрмастат той валяецца на падлозе, а кацёл праз кожную хвіліну ўключаецца і тут жа выключаецца.
Як магла, я супакоіла маладога майстра і па тэлефоне ўсё расказала старому — Івану Іванавічу.
— Ды не хвалюйцеся, усё будзе добра, — запэўніў ён. — Я зараз жа пад'еду да вас у вёску і тут жа пазваню.
Час ішоў надзвычай марудна, і я не вытрымала — набрала нумар Андрэя.
— Дзед тут, — патлумачыў хлопец. — Кацёл разабраў, паломку пакуль не знайшоў...
Гэта была першая трывожная навіна. Другая збянтэжыла яшчэ больш.
— Дзед нічога не зрабіў, — далажыў мне майстар, — і збіраецца ад'язджаць. Кажа, што кацёл не працуе, таму што няма зазямлення. Я хацеў даказаць яму, што прычына не ў тым: зрабіў часовае — кацёл усё роўна не ўключаецца...
Па маіх жаночых звілінах табуном панесліся думкі на тэму, што рабіць. Андрэй тым часам выдаў чужую — «выратавальную»:
— Дзед прапануе зліць ваду і чакаць вясны. Выходзіць, я застаюся без працы, а вы без рамонту?
Яшчэ раз, як толькі магла, я стала супакойваць сябе і майстра, хоць ён, падобна, адступаць не збіраўся: назаўтра ж далажыў, што зрабіў-такі нармальнае зазямленне.
Гэту навіну я тут жа данесла Івану Іванавічу, але цяпер з выездам на месца ён не паспяшаўся: сказаў, што іншых заказаў шмат... Да таго ж мы, маўляў, павінны стварыць яму ўмовы: паставіць тую ж пушку-абагравальнік, бо ў катле электроніка...
Я зноў пазваніла Андрэю... Андрэй — на раніцу мне, каб паведаміць, што знайшоў абагравальнік і ў кацельнай цёпла.
Такім чынам, Іван Іванавіч паехаў на аб'ект і там, на месцы («Ды прыдушыць яго мала!» — сказаў мне потым Андрэй на адрас дзеда), прымусіў... раскапаць траншэю, каб паглядзець зазямленне. З ім, як і варта было чакаць, быў поўны парадак, а вось з катлом... Чаму ён не працуе, Іван Іванавіч па-ранейшаму не ведаў... Разоў колькі ён паўтараў, што трэба зліваць ваду і чакаць вясны, парываўся ўсё кінуць і з'ехаць з «аб'екта». Але Андрэй яго проста не адпускаў: гразіўся нават, што замкне ў кацельнай...
А ў рэшце абодва майстры стаміліся сварыцца і пайшлі ў кухню, каб разам папіць гарбаты. Андрэй на правах гаспадара паставіў на пліту чайнік, уключыў канфорку — агню пад ёй не было.
...Трохі пазней спецыялісты прызналі, што ў нас зламаўся лічыльнік — спынілася падача газу. Так што справа была зусім не ў катле.
Іншымі словамі, усё геніяльнае проста: сякеру знайшлі пад лаўкай. І як жа шкада, што нашы майстры — і стары, і малады — спалілі столькі нерваў і сабе, і нам, бо зазірнуць туды проста не здагадаліся.
Наталля Шастакова,
г. Гомель.
Рубрыку вядзе Валянціна ДОЎНАР
Прэв’ю: pixabay.com
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
