Вы тут

А я кахаю жанатага... Як устанавіць бацькоўства дзіцяці?


«Добры дзень, «Алеся»!

Кіно і жыццё часам цесна пераплятаюцца. Я закахалася ў жанатага мужчыну. І далей усё па вядомым кіношным сцэнарыі: нарадзіла дзіцё, ад якога мой мужчына адмовіўся яшчэ да родаў. У самым жахлівым сне не магла ўявіць, што апынуся ў такой сітуацыі, але менавіта так і здарылася — усё як у кіно...


Фота: pixabay.com

З самага юнацтва я была вельмі катэгарычна настроена: не мець нічога агульнага з несвабодным мужчынам. І гэтага прынцыпу старанна прытрымлівалася. Калі ведала, што ў хлопца ёсць не тое каб сям’я, а проста адносіны, лішняга позірку сабе не дазваляла, тэлефона не давала, ад сустрэч адмаўлялася.

Але калі са мной пазнаёміўся бацька майго будучага дзіцяці, у мяне не паўстала нават думкі пра тое, што ён можа быць несвабодны. Разумны, выхаваны, інтэлігентны — выказаць здагадку, што такі мужчына можа весці двайное жыццё, жыць на дзве сям’і, я не магла. Так, ён не заўсёды адразу адказваў на мае званкі і паведамленні. Але я ведала, што ў яго напружаны графік працы, які не дазваляў яму быць на сувязі са мной 24/7. Часам ён прападаў на нейкі час, казаў, што з’язджае ў камандзіроўку.

Пэўна, калі б я хоць крышачку была дасведчанай і не такой закаханай, магчыма, я заўважыла б нейкія трывожныя нюансы. Але зразумейце, ён акружыў мяне такой увагай, такім клопатам, так хораша дагаджаў, што мая галава проста адключылася.

Калі я пра ўсё даведалася — пра жонку, дзяцей, — было ўжо позна. Я кахала яго ўсім сэрцам і гатова была паверыць у што заўгодна. Ён казаў, што з жонкай толькі з-за дзяцей і нічога агульнага ў іх ужо даўно няма... Ведаеце, калі я зацяжарыла (гэта адбылося выпадкова), я нават узрадавалася, бо палічыла, што, можа, наша дзіцё падпіхне майго мужчыну пайсці ад жонкі да мяне.

Як жа я памылялася! Даведаўшыся пра цяжарнасць, ён страшна раззлаваўся. Доўга крычаў на мяне, а потым паставіў ультыматум: ці аборт, ці нашы адносіны скончацца! І потым ён у жыцці пра мяне і пра дзіцё не ўспомніць, а мне ніхто не паверыць, што дзіцё ад яго. Толькі ў гэты момант я канчаткова зразумела, што ён ніколі не пойдзе з сям’і. Ён вельмі баяўся, што пра мяне даведаецца яго жонка. 

Тым не менш дзіцё я вырашыла пакінуць. Мне не так мала гадоў, я даўно гатова да сям’і і дзяцей, а пасля таго, што здарылася, не ўпэўнена, што ў найбліжэйшай будучыні змагу зноў даверыцца мужчыну. Так, не буду хаваць, нейкая частка мяне да апошняга спадзявалася, што, убачыўшы дзіцё, яго бацька перадумае... 

Гэтага не адбылося. Больш за тое, адносіны паміж намі дашчэнту сапсаваліся, ён абазваў мяне ўсімі магчымымі абразлівымі словамі і сказаў самае крыўднае: маўляў, ён не выключае, што ў мяне былі іншыя мужчыны, і хто ведае, хто ў выніку шчаслівы бацька майго сына...

Пэўна што, асабіста я змагла б перажыць сваю крыўду. Але ж пытанне датычыцца не толькі мяне. Я хачу, каб маё дзіцё ведала, што ў яго ёсць рэальны бацька, а не казачны «палярнік». Хачу, каб, калі са мной нешта здарыцца, сын не застаўся сіратой у дзіцячым доме. Урэшце, я хачу, каб бацька дапамагаў сыну матэрыяльна. Так, цяпер я спраўляюся сама, але ў жыцці здараецца ўсялякае. Увогуле, я мела намер усталяваць бацькоўства і прашу расказаць, як мне гэта зрабіць.

Алеся Ж., г. Мінск».


Адказвае Таццяна СЯМЕШКА, адвакат Мінскай абласной калегіі адвакатаў, кіруючы партнёр адвакацкага бюро «Ваш прыватны адвакат»

Існуе судовы і пазасудовы парадак вырашэння той няпростай жыццёвай сітуацыі, у якой апынулася чытачка.

Пазасудовы парадак уяўляе сабою адміністрацыйную працэдуру, у межах якой бацька і маці падаюць сумесную заяву аб рэгістрацыі ўстанаўлення бацькоўства ў орган, што рэгіструе акты грамадзянскага стану. Можа быць, што дадзены спосаб устанаўлення бацькоўства можа быць рэалізаваны толькі пры наяўнасці згоды на гэта абаіх бацькоў. У разглядаемай сітуацыі гэты варыянт немагчымы. Таму бацькоўства можа быць пастаўлена толькі ў судовым парадку шляхам падачы адпаведнай іскавой заявы ў суд.

• У ч. 3 арт. 57 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям’і вызначана кола асоб, якія маюць права звярнуцца ў суд для вырашэння пытання пра ўстанаўленне бацькоўства. Імі з’яўляюцца: адзін з бацькоў дзіцяці, апякун, апякун дзіцяці, а таксама само дзіцё па дасягненні ім паўналецця.

Важна ведаць, што на патрабаванні пра ўсталяванне бацькоўства не распаўсюджваецца іскавая даўнасць; то-бок зацікаўленая асоба мае права звярнуцца ў суд з іскам незалежна ад часу, што прайшоў з моманту, калі ў яе з’явіліся падставы для падобнага звароту.

Паводле палажэння Грамадзянскага працэсуальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (далей — ГПК Рэспублікі Беларусь), з іскавай заявай пра ўстанаўленне бацькоўства паводле свайго меркавання можна звярнуцца або ў суд па месцы свайго жыхарства, або ў суд па месцы жыхарства меркаванага бацькі дзіцяці. 

У іску трэба прывесці доказ, што пацвярджае бацькоўства адказніка. У дадзенай частцы варта адзначыць, што ў сілу ч. 4 арт. 57 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям’і (далей — КоШС) пры ўстанаўленні бацькоўства суд прымае да ўвагі: 1) доказы, што з верагоднасцю пацвярджаюць паходжанне дзіцяці ад меркаванага бацькі, ці 2) прызнанне меркаваным бацькам дзіцяці. 

Пры гэтым доказы, што з верагоднасцю пацвярджаюць паходжанне дзіцяці ад адказніка, могуць быць заключэнні судова-медыцынскай і генна-дактыласкапічнай экспертыз (п. 6 пастановы Пленума Вярхоўнага Суда Рэспублікі Беларусь ад 20.12.1991 года № 12 «Аб практыцы ўжывання судамі Рэспублікі Беларусь заканадаўствы пры разглядзе спраў аб устанаўленні бацькоўства і пра спагнанне аліментаў на дзяцей»). То-бок, грунтуючыся на прыведзенай норме, дадзеныя доказы з’яўляюцца для суда найбольш важкімі. У той жа час з п. 16 указанай пастановы прадугледжваецца таксама, што заключэнні экспертыз з’яўляюцца адным са сродкаў доказаў, таму яны павінны быць ацэнены судом разам з іншымі доказамі па справе ў іх сукупнасці.

Неабходна адзначыць, што сапраўды на практыцы судовыя справы дадзенай катэгорыі ў большасці выпадкаў спалучаны з правядзеннем экспертызы. І ўжо ў іску жанчына мае права заявіць аб патрэбе правядзення па справе экспертызы. 

Аднак экспертыза вырабляецца на платнай аснове. Таму спачатку пры звароце ў суд ісцец можа мінімізаваць судовыя выдаткі, звязаныя з патрэбай аплаты кошту экспертызы. Калі аплаціць ажыццяўленне экспертызы цяжка, трэба прадставіць суду максімум іншых доказаў, што пацвярджаюць бацькоўства адказніка. Пры гэтым за ісцом, роўна як і за адказнікам, захоўваецца права ў паслядоўнасці ў ходзе разгляду справы суда заступнічаць аб прызначэнні і правядзенні экспертызы, а таксама заяўляць сваю думку пра тое, на каго з бакоў варта ўскласці выдаткі па аплаце экспертызы (на адзін бок у поўным аб’ёме ці на абедзве ў роўных дзелях). 

• Патрабаванне аб правядзенні экспертызы можна заявіць у любы момант разгляду справы судом. Варта памятаць, што гэтым правам валодае як ісцец, гэтак жа і адказнік.

Асаблівай увагі ў гэтай сувязі заслугоўвае ч. 6 арт. 221 ГПК Рэспублікі Беларусь, у якой гаворыцца, што «калі бок ухіляецца ад удзелу ў правядзенні экспертызы ці робіць перашкоды яе правядзенні, а па акалічнасцях справы без удзелу гэтага боку экспертызу правесці немагчыма, то суд, у залежнасці ад таго, які бок ухіляецца ад экспертызы, а таксама якое для яго яна мае значэнне, мае права прызнаць факт, для высвятлення якога экспертыза была прызначана, усталяваным ці аспрэчаным». Далей не выключана магчымасць прыняцця рашэння па справе зусім без правядзення экспертызы.

Як ужо адзначалася вышэй, прызнанне меркаваным бацькам дзіцяці таксама прымаецца да ўвагі судом. Падобнае прызнанне можа быць выяўлена як у перыяд цяжарнасці маці, гэтак і пасля нараджэння дзіцяці. Паводле з п. 12 пастановы, да доказаў прызнання адказнікам бацькоўства могуць адносіцца любыя фактычныя даныя, прызнаныя судом сапраўднымі (фатаграфіі; анкеты; заявы ў розныя інстанцыі; ліставанне ў сацыяльных сетках ці з дапамогай электроннай пошты, лістоў, тэлеграм, СМС-паведамлення і г. д.), іншыя яго дзеянні, якія сведчаць пра тое, што ён прызнаваў сябе бацькам дзіцяці, а таксама паказанні сведкаў. 

Не трэба таксама выключаць імавернасць таго, што адказнік прызнае сваё бацькоўства наўпрост на судовым пасяджанні, г. зн. прызнае паданы на яго іск.

Дадатковае неабходна адзначыць, што ў адпаведнасці з дзейным заканадаўствам, пры ўстанаўленні бацькоўства суд можа таксама прыняць да ўвагі сумеснае жыццё і вядзенне агульнай гаспадаркі маці і меркаваным бацькам дзіцяці да нараджэння дзіцяці, якое, згодна п. 10 вышэйпазначай пастановы, можа пацвярджацца доказамі пра жыццё ў адным жылым памяшканні, сумесным харчаванні, адным бюджэце, набыцці агульнай маёмасці, узаемным клопаце і г. д. Прычым пры рашэнні пытання, ці мела месца сумеснае жыццё і вядзенне агульнай гаспадаркі, у кожным асобным выпадку суд робіць выснову з пэўных акалічнасцяў справы і аб’ектыўных умоў жыцця бакоў. Напрыклад, сумесным можа быць прызнанае жыццё ў розных жылых памяшканнях, калі адказнік сістэматычна прыходзіў да ісціцы, браў удзел у выдатках па вядзенні агульнай гаспадаркі. Спыненне сумеснага жыцця і вядзення агульнай гаспадаркі да народзінаў дзіцяці само па сабе не можа служыць падставай для адмовы ў задавальненні іску пра ўстанаўленне бацькоўства, з выключэннем выпадкаў, калі яны былі спынены да пачатку цяжарнасці.

Апроч таго, суд таксама прымае да ўвагі сумеснае выхаванне ці ўтрыманне дзіцяці маці і меркаваным бацькам дзіцяці. Аднак з ліста чытачкі не бачна, што паказаныя акалічнасці мелі месца ў дадзеным выпадку. У сувязі з чым мы не будзем спыняцца на іх дэталёва.

Такім чынам, у сітуацыі, што склалася Алесі Ж. варта абдумаць кожнае з вышэй пералічаных за акалічнасці, што маюць значэнне для суда пры прыняцці рашэння аб ўстанаўленні бацькоўства, і вызначыцца — якія з іх мелі месца ў яе выпадку. Потым я рэкамендую падрыхтаваць даказальную базу з улікам усёй пададзенай вышэй інфармацыі, каб быць максімальна гатовай да хуткай судовай цяжбы. Выказаць сваю пазіцыю па справе ў іскавой заяве і звяртацца з дадзенай іскавой заявай у суд.

Друкуецца ў чаоспісе «Алеся»

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».