Энергетычны крызіс у Еўропе набірае абароты

Заўжды актуальная тэма энергетычнай бяспекі цяпер яшчэ больш абвастрылася. Прычына вельмі простая — халады. І тут словамі і лозунгамі ўжо не абысціся, паколькі яны банальна не сагрэюць. Між тым энергетычны крызіс у Еўропе працягвае набіраць абароты. Паводле меркавання экспертаў, Стары Свет чакае суровая зіма і жорсткае змаганне за рэсурсы, піша Baltnews. Адпаведна, краіны забудуць пра дэклараваную салідарнасць членаў супольнасці.

Напярэдадні пасол Германіі ў Расіі Геза Андрэас фон Гайр заявіў, што праблема росту цэн на газ носіць агульнаеўрапейскі маштаб. «Над гэтым усе працуюць сумеснымі намаганнямі», — адзначыў дыпламат. Аднак сітуацыя можа аказацца яшчэ горшай. Як пішуць аналітыкі амерыканскага выдання Bloomberg, Еўропу ўжо ў найбліжэйшыя месяцы чакае сур'ёзная барацьба за блакітнае паліва на фоне росту яго кошту. Як адзначаюць эксперты, ад еўрапейскай салідарнасці можа практычна нічога не застацца з прычыны будучай барацьбы за рэсурсы.

Па даных агенцтва, сховішчы газу еўрапейскіх краін запоўненыя на 20 працэнтаў менш за норму. Зараз гэты паказчык складае 71 %. Пры гэтым аналітыкі перакананы, што з надыходам маразоў улады еўрапейскіх дзяржаў забароняць экспарт газу. Напрыклад, так можа паступіць Сербія, зыходзячы з заяў прэзідэнта краіны Аляксандра Вучыча. Гэтае пытанне таксама абмяркоўваецца і ў Нарвегіі, якая экспартуе энергарэсурсы. Аднак самая складаная сітуацыя, паводле Bloomberg, чакаецца ў Германіі, якая на 90 працэнтаў залежыць ад імпарту газу.

У Расіі ў сваю чаргу распавялі, ад чаго будзе залежаць экспарт газу ў Еўропу ў будучым 2022 годзе. Як паведаміла намеснік старшыні праўлення «Газпрама», гендырэктар «Газпрам экспарту» Алена Бурмістрава, аб'ём экспарту будзе залежаць, галоўным чынам, ад умоў надвор'я і кан'юнктуры рынку звадкаванага прыроднага газу (ЗПГ). Аднак у кампаніі ўстрымліваюцца ад канкрэтных прагнозаў па сёлетніх продажах блакітнага паліва на сваёй электроннай платформе.

Нядзіўна, што ўсё часцей можна пачуць меркаванні аб добрай альтэрнатыве, якая не залежыць ад кліматычных «ралі». У прыватнасці, спецыялісты французскага аператара перадачы электраэнергіі (RTE) лічаць эканамічна мэтазгодным будаўніцтва новых АЭС пры стратэгіі дасягнення вугляроднай нейтральнасці. Пра гэта гаворыцца ў апублікаванай справаздачы «Будучыня электраэнергіі — 2050», дзе разглядаюцца розныя сцэнарыі дасягнення вугляроднай нейтральнасці, паведаміла ТАСС. «Будаўніцтва новых ядзерных рэактараў актуальнае з эканамічнага пункту гледжання», — адзначаюць аўтары даклада. У той жа час яны падкрэсліваюць, што дасягненне вугляроднай нейтральнасці ў 2050 годзе немагчыма без значнага развіцця аднаўляльных крыніц энергіі. Аднак, як адзначаюць аўтары даклада, сцэнарыі, якія ўключаюць выкарыстанне новых АЭС, выглядаюць больш канкурэнтаздольнымі, нават нягледзячы на тое, што збудаванне буйных ветраных электрастанцый можа быць таннейшым. Гэта, па іх словах, звязана з неабходнасцю інвестыцый пры выкарыстанні такіх электрастанцый, у тым ліку для вырашэння праблемы захоўвання энергіі.

Раней кіраўнік Мінфіна Францыі Бруна Ле Мэр адзначаў, што калі ЕС хоча забяспечыць вытворчасць большага аб'ёму электрычнасці без дадатковых выкідаў вуглякіслага газу, то атамная энергетыка з'яўляецца моцным адказам на гэтую сітуацыю. На яго думку, краіны ЕС павінны прызнаць гэты кірунак зялёным з прычыны адсутнасці выкідаў парніковых газаў. Гэта дазволіць укладваць сродкі з праграм ЕС у будаўніцтва новых і мадэрнізацыю старых АЭС у еўрапейскіх дзяржавах.

Раней у межах паездкі ў Астравецкі раён пасля наведвання БелАЭС у гутарцы з журналістамі Дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі Рэспублікі Беларусь Аляксандр ВАЛЬФОВІЧ адзначыў, што на фоне энергетычнага крызісу, які разгортваецца ў Еўропе, росту цэн на энерганосьбіты мы зноў пераконваемся ў мудрасці прынятага кіраўніком дзяржавы рашэння аб будаўніцтве станцыі. «Беларусь ужо ніколі не пойдзе па свеце з працягнутай рукой па крыніцы энергіі. З запускам АЭС краіна забяспечыла сябе надзейнай, эфектыўнай, экалагічнай крыніцай энергіі на дзесяцігоддзі наперад, — падкрэсліў Дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі. — Беларуская атамная электрастанцыя стала адным з элементаў устойлівага стварэння, які здольны надаць якасна новы імпульс развіццю краіны і забяспечыць дадатковыя гарантыі ўмацаванню дзяржаўнай незалежнасці, энергетычнай і эканамічнай самастойнасці Беларусі».

Цяпер у свеце эксплуатуецца каля 450 атамных рэактараў, працягваецца будаўніцтва яшчэ больш як 50. Ніводная з развітых краін не адмовілася ад выкарыстання атамнай энергетыкі, што тлумачыцца адноснай таннасцю выпрацоўкі такой электраэнергіі і высокай прадукцыйнасцю атамных установак. Па выніках паездкі дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі чарговы раз пацвердзіў, што сістэма забеспячэння бяспекі БелАЭС адпавядае самым высокім міжнародным стандартам. «Бяспека Беларускай АЭС — безумоўны прыярытэт для нашай краіны», — заявіў Аляксандр Вальфовіч.

Тым часам стала вядома, што місія МАГАТЭ па эксплуатацыйнай бяспецы (Pre-OSART) пачала працаваць на пляцоўцы БелАЭС, паведамілі БелТА ў аддзеле інфармацыі і грамадскіх сувязяў станцыі. З мэтай ацэнкі выканання беларускім бокам раней выдадзеных МАГАТЭ рэкамендацый і прапаноў па пытаннях эксплуатацыйнай бяспекі экспертная група вывучыць адпаведныя матэрыялы, а таксама наведае тэхналагічныя аб'екты станцыі.

Работа будзе арганізавана па 11 напрамках: «Лідарства і кіраванне бяспекай», «Эксплуатацыя», «Тэхнічнае абслугоўванне», «Тэхнічная падтрымка», «Навучанне і кваліфікацыя», «Радыяцыйная абарона», «Хімія», «Абмен вопытам эксплуатацыі», «Кіраванне аварыямі», «Аварыйнае планаванне і рэагаванне», «Увод у эксплуатацыю». Кіраўнік экспертнай групы Юрый Мартыненка перад пачаткам работы місіі выказаў удзячнасць беларускаму боку за супрацоўніцтва. «Мы бачым гэта запрашэнне як індыкатар прыхільнасці вашых рэгулюючых органаў і Беларускай АЭС да дасягнення найвышэйшых узроўняў па ўсіх відах бяспекі ў сферы ядзернай энергетыкі», — заявіў ён.

Пётр ДУНЬКО