Вы тут

Таямніцы і адкрыцці


Знойдзена тысячагадовае курынае яйка

Яго ізраільскія археолагі адшукалі ў выграбной яме раннеісламскага часу. Нягледзячы на невялікую расколіну, частка жаўтка ў ім ацалела, піша N+1 са спасылкай на Упраўленне старажытнасцяў Ізраіля. Даследчыкі ўскладаюць надзеі на будучыя вынікі секвеніравання яго ДНК.


Знаходку зрабілі ў комплексе вытворчых пабудоў візантыйскага перыяду ў Яўне. У найбліжэйшы час яйка стане аб'ектам генетычных даследаванняў і дапаможа разабрацца ў гісторыі птушкагадоўлі ў Леванце.

Захаванасці яйка маглі дапамагчы анаэробныя ўмовы і мяккі арганічны субстрат выграбной ямы. Аднак пасля вымання з ідэальных умоў яно пакрылася расколінамі, і лабараторыі давялося заняцца яго аднаўленнем.

Звычайна ў рукі археолагаў вельмі рэдка трапляюць яйкі, знойдзеныя ў культурным пласце археалагічных помнікаў. Часцей за ўсё навукоўцы знаходзяць толькі фрагменты шкарлупіны. Аднак яйкі — каштоўная крыніца звестак аб рацыёне харчавання і аб вытворчасці прадуктаў у старажытных грамадствах.

На думку навукоўцаў, птушкагадоўля распаўсюдзілася ў Леванце ў эліністычны і раннярымскі перыяды каля 2300 гадоў таму. У раннеісламскі час (VІІ стагоддзе нашай эры) у культурным пласце фіксуецца зніжэнне колькасці свіных костак у сувязі з рэлігійнай забаронай на ўжыванне свініны. Пры гэтым яйкі і курынае мяса як крыніца бялку становяцца яе рацыянальнай заменай.

Да цяперашняга часу ў гарадах Усходняга Міжземнамор'я знаходзілі толькі фрагменты шкарлупіны курыных яек. Тым больш унікальнай уяўляецца навукоўцам знаходка цэлага курынага яйка ў пласце візантыйскага паселішча.


Стаў вядомы прынцып фарміравання колеру вачэй

Колер вачэй вызначаецца колерам радужнай абалонкі вока і залежыць ад колькасці меланіну ў арганізме. Пры гэтым паказчык можа мяняцца. З узростам, як правіла, вочы здольныя цямнець. Пра гэта «Известиям» расказалі апытаныя імі эксперты.

«Радужная абалонка складаецца з двух слаёў — пярэдняга мезадэрмальнага пласта і задняга эктадэрмальнага. У пярэднім пласце знаходзяцца храматафоры, якія змяшчаюць меланін. Эктадэрмальны пласт утрымлівае пігментныя клеткі, і ён заўсёды цёмны. Менавіта ад колькасці меланіну залежыць колер вачэй чалавека: чым больш меланіну, тым цямнейшыя вочы», — патлумачыла ўрач-афтальмолаг «СМ-Клініка» Арпнэ Норыкаўна Адамян.

У альбіносаў з прычыны адсутнасці меланіну колер вачэй ружаваты, паколькі праз радужную абалонку бачныя сасуды, дадала спецыяліст.

Размеркаванне меланіну ў вачах напрамую залежыць ад генетыкі, удакладніла ўрач. У цяперашні час добра вывучаныя тры гены колеру вачэй у людзей: самым распаўсюджаным з'яўляецца кары, а самым рэдкім — зялёны. Як адзначыла афтальмолаг клінікі «Я бачу» Вераніка Кійко, блакітныя і сінія вочы найбольш распаўсюджаныя сярод насельніцтва Еўропы, чорныя — у Паўднёвай, Паўднёва-Усходняй і Усходняй Азіі, а кары мае распаўсюджванне ва ўсіх частках свету.

«Колер вачэй можа мяняцца з узростам. Часта дзеці нараджаюцца са светлымі блакітнымі вачыма і да трох гадоў набываюць больш цёмны колер у сувязі з павелічэннем у арганізме пігменту меланіну. Колер радужнай абалонкі можа таксама змяняцца па прычыне захворванняў вачэй, прымянення некаторых груп лекавых прэпаратаў, а таксама ад узнікнення невусаў (радзімак) на радужнай абалонцы», — адзначыла Адамян.

Яна таксама дадала, што на сёння не існуе навуковых доказаў уплыву колеру вачэй на арганізм, аднак існуе метад вызначэння тыпу асобы чалавека, зыходзячы з аналізу знешніх рыс твару і яго выразу, — фізіягноміка. Згодна з гэтым метадам, была выяўлена ўзаемасувязь паміж характарам чалавека і яго колерам вачэй.

«Лічыцца, што ўладальнікі цёмных вачэй адрозніваюцца лідарскімі якасцямі, яны больш пачуццёвыя і тэмпераментныя. У той час як уладальнікі светлых адценняў вачэй адрозніваюцца рамантычнасцю і эмацыянальнасцю», — падкрэсліла Адамян.

Вераніка Кійко, у сваю чаргу, дапусціла ўзаемасувязь паміж колерам вачэй чалавека і яго здароўем, аднак заўважыла, што сцвярджаць гэта без навукова даказаных фактаў цяжка. Наадварот, здароўе чалавека можа ўплываць на колер вачэй, заявіла афтальмолаг.

«Напрыклад, у момант прытоку крыві да сасудаў вачэй шэрыя могуць набываць блакітнае адценне», — паведаміла яна.


Патлумачана карысць пачынаць дзень з шакаладу

Навукоўцы з іспанскага ўніверсітэта Мурса і Гарвардскай медыцынскай школы (ЗША) у ходзе даследавання высветлілі, што шакалад можна есці па раніцах, не асцерагаючыся за фігуру. Вынікі даследавання апублікаваныя ў часопісе FASEB.

На думку спецыялістаў, ужыванне невялікай колькасці шакаладу на працягу кароткага прамежку часу раніцай можа дапамагчы арганізму знізіць узровень цукру ў крыві і спаліць тлушч.

У даследаванні прынялі ўдзел 19 жанчын у постменапаўзе, якія на працягу двух тыдняў кожны дзень елі па 100 грамаў шакаладу на працягу гадзіны пасля абуджэння раніцай ці — за гадзіну перад сном. Пасля гэтага навукоўцы праверылі вагу, узровень цукру і склад кішэчных бактэрый падыспытных. У выніку навукоўцы прыйшлі да высновы, што рэгулярнае ўжыванне малочнага шакаладу раніцай або за гадзіну перад адыходам да сну скарачае апетыт і цягу да салодкага, дапамагае зніжаць узровень цукру ў крыві і спальваць тлушч. Акрамя таго, гэта прыводзіць да паляпшэння складу мікрабіёты кішэчніка, а таксама аказвае станоўчае ўздзеянне на сон.


Выяўлены тры новыя віды ранніх млекакормячых

Амерыканскія навукоўцы апісалі тры новыя віды старажытных млекакормячых, якія з'явіліся адразу пасля вымірання дыназаўраў. Артыкул даследчыкаў з Музея натуральнай гісторыі Універсітэта Каларада апублікаваны ў часопісе Journal of Systematіc Palaeontology.

Адкрыццё было зроблена пасля вывучэння зубоў і косткі ніжняй сківіцы 29 старажытных капытных або кандзіляртраў з ранейпалеацэнавых адкладаў басейна Вялікага водападзелу ў штаце Ваёмінг.

Раней невядомым відам старажытных млекакормячых далі імёны Mіnіconus jeannіnae, Conacodon hettіngerі і Beornus honeyі. Усе яны адносяцца да сямейства перыпціхідаў — вымерлых плацэнтарных. Самы буйны з іх, Beornus honeyі, названы ў гонар хобіта Беёрна, персанажа аповесці Джона Толкіна «Хобіт, або Вандроўка туды і назад», быў памерам з сучасную хатнюю котку.

Beornus honeyі значна буйнейшы за самых першых млекакормячых, якія суіснавалі з дыназаўрамі ў канцы мелавага перыяду. На думку даследчыкаў, гэта сведчыць аб тым, што пасля вымірання дыназаўраў млекакормячыя пачалі хутка эвалюцыянаваць.

«Калі дыназаўры вымерлі, доступ да прадуктаў харчавання і іншых рэсурсаў навакольнага асяроддзя дазволіў млекакормячым хутка развівацца, разнастаіць анатомію і павялічыць памеры цела», — прыводзяцца ў прэс-рэлізе аб публікацыі словы вядучага аўтара даследавання Мадлен Атэберы.

Навукоўцы мяркуюць, што жывёлы былі ўсёеднымі, таму ў іх з'явіліся зубы, якія дазвалялі эфектыўна здрабняць раслінную і жывёльную ежу. Пры гэтым, хутчэй за ўсё, аснову іх рацыёну ўсё ж такі складалі расліны.

Папярэднія даследаванні меркавалі, што ў першыя некалькі соцень тысяч гадоў пасля вымірання дыназаўраў разнастайнасць млекакормячых у заходняй частцы Паўночнай Амерыкі была нізкая, але адкрыццё трох новых відаў у басейне Вялікага водападзелу гэта абвяргае.

Аўтары мяркуюць, што ў найбліжэйшы час з'явяцца апісанні яшчэ некалькіх новых відаў млекакормячых ранняга палеацэну.

Сяргей СТАРЫНАЎ

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».