Прэзідэнт Беларусі лічыць, што апошнія гады ўзровень палітыкаў у Еўрасаюзе значна знізіўся. Адпаведныя заявы кіраўнік дзяржавы зрабіў 9 лістапада ў інтэрв’ю галоўнаму рэдактару расійскага часопіса «Нацыянальная абарона» ваеннаму эксперту Ігару Каротчанку, паведамляе БелТА.
Інтэрв’юер назваў Прэзідэнта Беларусі патрыярхам еўрапейскай палітыкі. «Вы ведаеце цану гэтым людзям, гэтым палітыкам... Вось што на Захадзе адбываецца, дэградацыя палітычных эліт? Калі яны супакояцца? Ці пойдуць на нармальныя ўзаемаадносіны? Ці магчыма гэта ў прынцыпе?» — спытаў ён.
Аб рафінаваных «палітыках»
Аляксандр Лукашэнка параўнаў сёлетніх дзеячаў у ЕС з іх папярэднікамі ў мінулыя дзесяцігоддзі. І гэтае параўнанне атрымалася не на карысць першых. «Там няма сёння палітыкаў пасля Шырака, Шродэра і іншых. А дэ Голей тым больш, там іх ужо няма. І гэта сведчыць якраз аб тым, што ты толькі што сказаў, — поўная дэградацыя адбылася», — прамовіў кіраўнік беларускай дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што заходнія палітыкі часта гуляюць выключна на публіку: «Вось я за імі назіраў часта. Яны як убачаць тэлекамеру — расцвітаюць: яны і рукамі размахваюць, яны і ўсміхаюцца, яны і пінжачок і ўсё паправяць, ходзяць... І гэта не палітыкі, гэта людзі, якія спрабуюць зрабіць з сябе палітыкаў, такіх, ведаеце, рафінаваных».
Больш за тое, у Еўропе «ідуць нейкія бойкі, адна на адну накаты». Адзначыў Прэзідэнт і большую залежнасць некаторых еўрапейскіх краін ад палітыкі ЗША: «Вось паглядзіш, цікава будзе з палякамі — калі б гэта быў нехта, а не палякі, яны б дакладна на калені паставілі ўжо якую-небудзь Балгарыю ці яшчэ каго-то. Гэтых — не, таму што там за спінай амерыканцы стаяць. Усё, што робяць палякі насуперак з Еўрасаюзам, — гэта дзядзька Сэм адмашку даў».
«Яны мяне папракаюць і ўкраінцы: «Вось там Лукашэнка з Пуціным: што Пуцін скажа — Лукашэнка робіць... Яны там разам». А я думаю: «Слухайце, ну не палякам, не Дудзе і Маравецкаму пра гэта казаць», — заўважыў беларускі лідар.
Ён канстатаваў, што зараз няма там людзей, здольных тварыць гісторыю. «Збяднела, збяднела Еўропа. У адваротным выпадку яны б ніколі сябе не паводзілі так у адносінах да Беларусі», — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.
Аб магутных лідарах Сі Цзіньпіне і Пуціне і «моцнай бабе» Меркель
Тым не менш Прэзідэнт упэўнены, што ў сучасным свеце яшчэ засталіся сапраўдныя лідары: «Вазьміце Сі Цзіньпіна, — прывёў прыклад Аляксандр Лукашэнка. — Гэта гігант, гэта магутны лідар. Вазьміце таго ж Пуціна. На яго накатваюць, а не было б Пуціна — не было б нашай цывілізацыі, Расію раздзярбанілі б. Час запатрабаваў — склалася, дзякуючы ў тым ліку і Прэзідэнту Пуціну выратавалі Расію. Гэта ж таксама на маіх вачах было».
Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, на фоне іншых палітыкаў у ЕС федэральны канцлер Германіі Ангела Меркель выглядала выйгрышна. «Ну як магла „мутэр“ Меркель уславіцца ў Германіі? Ну, на іх фоне яна сапраўды была такой бабай дужай, кажучы па-руску. Хоць я не перабольшваю яе ролю, проста на іх фоне яна была велічынёй. А больш нікога. Няма сёння палітыкаў, якія рупіліся б за народ. А вось сваю кішэню, добра пражыць, хабары і іншае... Ніякай там свабоды слова. Балбатня», — упэўнены Прэзідэнт Беларусі.
Аб тым, як амерыканцы «апусцілі» Макрона
«Слухайце, што за Еўрасаюз? Колькі ў іх там — 500 мільёнаў, па-мойму, ці больш чалавек? Ні сваёй бяспекі, ні сваёй арміі! Глядзіце, наступілі „на хвост“ аўстралійцам — яны на 50 або 60 мільярдаў адмовіліся ад падлодак Францыі „Гэта значыць, амерыканцы ўзялі за каўнер і гэтага Макрона з Францыяй „апусцілі“ ў Атлантычны акіян. Ну быццам там тузануліся, а потым уціхамірыліся: так і трэба. Вось іх палітыка“, — прывёў адзін з нядаўніх прыкладаў Аляксандр Лукашэнка.
Ён падкрэсліў, што Еўрапейскі саюз са сваім паўмільярдным насельніцтвам мусіў бы мець моцныя пазіцыі. «Ды сілы павінна быць. Амерыканцы павінны, падплываючы на караблях і падводных лодках, дрыжаць, загадзя спытаць дазволы падысці. А яны іх праслухоўваюць па ўсіх кірунках: і тэлефоны, і гэтак далей. І цішыня... Заяву ў СМІ хтосьці зрабіў — і цішыня. Вось яна, Еўропа. Тое ж самае і Амерыка. Вар’яты!»— сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Тое, чаго мы хацелі ў савецкія часы, вось мы гэта атрымалі. І сведчаннем з’яўляецца тое, што яны пачалі друкаваць еўра, долары. Яны абрынуць эканоміку! Яны проста сваімі рукамі сваю эканоміку знішчаць і сваю валюту, дзякуючы якой яны ажыццяўляюць панаванне ў свеце», — заявіў беларускі лідар.
Паводле яго слоў, краіны Захаду «хапаюцца ўжо за тое, да чаго нельга дакранацца». «Таму што гэта давала ім багацце і давала ўладу ў свеце. А яны гэта ўсё разбураюць сваімі рукамі», — сказаў ён.
Інтэрв’юер зазначыў, што прэзідэнты ўжо прайшлі разам вельмі доўгі шлях.
«Больш за дваццаць гадоў ужо», — пацвердзіў Аляксандр Лукашэнка.
У развіццё свайго пытання Ігар Каротчанка пацікавіўся, што звязвае кіраўнікоў дзяржаў, ці то, напрыклад, гістарычная адказнасць за лёсы Беларусі і Расіі, ці агульныя каштоўнасці і разуменне пачуцця локця.
Прэзідэнт Беларусі расказаў, што ў яго з расійскім лідарам склаліся вельмі цёплыя адносіны: «Мы з ім на «ты» заўсёды. У нас вельмі дружалюбныя, брацкія, цёплыя адносіны з ім. Мы падобныя чым? Калі сядзім за сталом, я гавару: «Слухай, я вось часам думаю, чаму мы практычна аднолькава ўспрымаем рэальную рэчаіснасць?» Філасофскай мовай гаворачы... Я кажу: «Ты дваровы, а я вулічны. Гэта значыць, мы прыйшлі адтуль, з самага нізу». Ён кажа: «Дакладна».
Размова аб тым, растлумачыў Аляксандр Лукашэнка, што Уладзімір Пуцін вырас у адным з піцерскіх дворыкаў, дзе правёў гады дзяцінства і юнацтва. «Ён мне часта расказвае, — адзначыў кіраўнік дзяржавы. — А я, кажу, вырас на вуліцы. За мной некалі было камусьці глядзець. Бацькі не было, маці працавала з раніцы да ночы. Суткамі працавала. І я на вуліцы фактычна вырас. І мы ўбачылі гэтае жыццё. У нас былі адны каштоўнасці. І ў яго, і ў мяне. Мы на іх выраслі. Таму мы аднолькава ўспрымаем гэтую рэчаіснасць».
Разам з гэтым Прэзідэнт канстатаваў, што яны могуць недзе па-рознаму з-за тых ці іншых абставін «перамолваць гэтую рэчаіснасць» і рабіць адпаведныя вывады. Пры гэтым мінулы год стаў урокам для абодвух. «І для мяне, і для яго. Мы зразумелі, што ўсе гэтыя вось размовы — шырма, з боку Захаду, гэта проста размовы. А яны войны тут як развязвалі пастаянна, так нацэлены і сёння. Проста ўжо мы іншыя, яны нас пабойваюцца. Але мэты ў іх тыя ж. І вось мінулы год у гэтым плане нас яшчэ больш зблізіў. І сёння мне нават цяжка назваць пытанне, дзе б мы разыходзіліся ў ацэнках. Па-мойму, няма такога пытання», — заявіў Аляксандр Лукашэнка.
«Сітуацыя вельмі складаная. Мы яе разумеем, адчуваем. І вось усялякія, здавалася б, дробязі нас збліжаюць у разуменні тых працэсаў, якія адбываюцца. Ён разумее, што такое Беларусь, разумее тое, што адбываецца на Захадзе, дакладна так, як я разумею. «Гэта значыць, у нас абсалютна адзіныя падыходы да ацэнкі таго, што сёння адбываецца», — рэзюмаваў кіраўнік дзяржавы.
Гаворачы аб Прэзідэнце Расіі Уладзіміру Пуціне, беларускі лідар звярнуў увагу, што той умее вычляняць галоўныя пытанні: «Расія вялізная, і калі ты захраснеш дзесьці, то ты ўпусціш галоўныя пытанні. Вось ён умее трымаць. Таму гіпергукавыя ракеты з’явіліся. Таму армія пераабсталявана была. Ён далёка бачыў, што можа адбыцца вось у гэтай сітуацыі».
«Таму ў яго многаму можна павучыцца. І нават не ў яго, а ў тых людзей, якія сёння ажыццяўляюць палітыку ў Расіі. Вось у вашага гэтага калектыўнага расійскага кіраўніка многаму можна навучыцца, — адзначыў Аляксандр Лукашэнка. — У таго ж Сашы Бортнікава. Я не чакаў, што Валодзін укараніцца і набярэ такую моц. Ён малайчына. Мацвіенка, вядома, — гэта патрыярх, калі можна сказаць. Гэта розуму палата і практыка велізарная. Адданая, яна вельмі адданая ідэям. Яе ўжо не згорнеш».
Кіраўнік дзяржавы таксама даў кароткія характарыстыкі і некаторым іншым сучасным дзяржаўным дзеячам Расіі: «Вазьміце, Нарышкін пайшоў на СВР. Шмат супрацоўнічаем з імі. Малайчына, на сваім месцы. Не хачу ўсіх пералічваць так. Мішусцін прыйшоўся да двара. Гнуткі, акуратны, часам вельмі. Але малайчына. Вельмі адукаваны чалавек, падрыхтаваны. Я ж назіраю, з імі маю зносіны».
Аляксандр Лукашэнка таксама згадаў, што нядаўна сустракаўся ў Мінску з генеральным пракурорам Расіі Ігарам Красновым. «Нядаўна, зусім малады прыязджаў да нас... Малайчына хлопец, талковы. Гэта будучыня Расіі, у іх», — сказаў Прэзідэнт.
«Вазьміце Шайгу — аксакал. Ён, як ваенны, прыйшоўшы з МНС, прыжыўся. Яго ваенныя паважаюць. Ён ведае, што рабіць», — дадаў беларускі лідар.
«Гэты калектыўны, мы гаворым, Захад, а тут калектыўны Усход „у брата“ — многаму можна навучыцца. Вядома, я ўжо вопытны, прабачце за нясціпласць, я за гэтым назіраю», — рэзюмаваў Аляксандр Лукашэнка.
Адказваючы на адно з пытанняў, Прэзідэнт заявіў, што заўсёды, калі яго аб гэтым просяць, дзеліцца вопытам з калегамі, палітыкамі з іншых краін, выказвае меркаванні па тых ці іншых тэмах.
Аляксандр Лукашэнка расказаў, што першапачаткова стараўся дапамагаць і цяперашняму Прэзідэнту Украіны, а таксама садзейнічаць у пытаннях мірнага ўрэгулявання. «Вазьміце Валодзю Зяленскага. Як да свайго дзіцяці да яго ставіўся. Ён: «Вось гэта, Аляксандр Рыгоравіч, куды? Вось гэта, а гэта?“ Я да яго ставіўся па-чалавечы, дапамагаў! — адзначыў беларускі лідар. — Але я разумеў канфлікт: ён не любіць Пуціна, не разумее. Пуцін жорстка паставіў сябе. А я паміж імі „бегаў“, думаў, усё ж мы ж утрох, мы ж славяне. Спрабаваў усё зрабіць. Я ехаў туды. Парашэнка, ён — я іх пераконваў усіх. З кім толькі я не сустракаўся, з Турчынавым нават. Давайце вось так зробім, так. Я рабіў гэта ўсё, як чалавек вопытны, які разумее. Я не лез не ў сваю справу. Толькі калі мяне прасілі».
Прэзідэнт узгадаў, як аднойчы зімой падчас перагавораў з Уладзімірам Пуціным у Краснай Паляне размова зайшла аб сітуацыі ва Украіне і ў прыватнасці ў Данбасе. «Мы селі, абедаем, ён сядзіць, задумаўся пра Украіну. Я кажу: «З Украінай трэба нешта рабіць, усё ж нашы людзі». А ён: «Ну а ты як думаеш?” І я пачаў расказваць яму, свой пункт гледжання выкладаць. Пасля Дэбальцава, памятаеш, калі тамака „мясарубка“ гэтая была?» — пачаў свой аповед кіраўнік дзяржавы.
«Так-так, кацёл», — падтрымаў гутарку Ігар Каротчанка.
Аляксандр Лукашэнка прадоўжыў: «Вось якраз два дні прайшло. Я і з Шайгу перагаварыў, і з ім на гэтую тэму. Мяне першым уразіў Шайгу. Ён мне шчыра сказаў: «Ведаеце, Аляксандр Рыгоравіч, ва Украіне трэба нешта рабіць. Гэта не справа, што там адбываецца „мясарубка“ на нашых вачах у Дэбальцаве». І мне распавёў. Я кажу: «Ты мне падрабязна раскажы, што там адбылося». І Шайгу мне распавёў, пры Пуціне, у яго ў кабінеце сядзелі».
Сваю пазіцыю па шэрагу пытанняў тады выказаў і Прэзідэнт Беларусі. «Ён кажа: «Перадай Парашэнку, я гатовы зрабіць усё для таго, каб аднавіць нармальнае жыццё ў Данбасе. Мы знойдзем грошы, каб людзі годна, нармальна жылі», — расказаў беларускі лідар.
Паводле яго слоў, умовай было толькі правесці ў Данбасе выбары: «Слухай, мясцовыя органы ўлады сёння правялі выбары, заўтра-паслязаўтра новае пакаленне прыйдзе, і ўсё забудзецца. Фашысты знішчылі 30 мільёнаў чалавек! Але мы ж з немцамі маем зносіны. І Пуцін прапанаваў добры варыянт... Я паехаў да Парашэнкі, па палічках расклаў. Адмовіцца — нельга. Адмовіўся. Чаму? Таму што камусьці гэты канфлікт вельмі патрэбны! Мы разумеем цяпер, каму!“
Аляксандр Лукашэнка нагадаў, як яшчэ да „санкцыйнай бойкі“ на мінскай пляцоўцы пайшоў нармальны працэс. «Я ж бачыў гэта ўсё. Яны там адзін аднаго, як у нас кажуць, тузалі (за каўнер, за валасы хапаліся). А я ж з боку бачыў гэта ўсё. І тады Парашэнка паціраў рукі, рады быў, што гэта скончылася дамовай тут, у Мінску. Чаму не выконваеце? Прытым элементарна (я кажу як кіраўнік дзяржавы) зрабіць тое, пра што дамовіліся тут. І ўжо пры Парашэнку, і Зяленскі ўжо забыўся б, што такое Данбас. Не. Адмашку не далі, каманду далі „наперад“, фас“, і пайшло. Таму тарпедуюцца», — канстатаваў беларускі лідар.
Прэзідэнт Беларусі скептычна адрэагаваў на раней выказаныя ва Украіне прапановы замяніць мінскі фармат на нейкі іншы, дзе будуць галоўнымі ЗША. «Дзе Злучаныя Штаты Амерыкі, а дзе гэты Данбас?» — задаў ён рытарычнае пытанне.
Разам з тым, нагадаў кіраўнік дзяржавы, ён і сам раней казаў, што трэба амерыканцаў прымусіць, каб яны падпісалі мінскія пагадненні і былі ў гэтым працэсе. «Таму што ўкраінцы ўжо тады, пры Парашэнку, скакалі пад дудку амерыканцаў. Так яно і адбылося. Але ніяк не могуць быць тут амерыканцы галоўнымі і кіраваць гэтым працэсам. Гэта не іх канфлікт. Гэта наш канфлікт. Мы яго павінны разруліць, — растлумачыў сутнасць сваёй пазіцыі Аляксандр Лукашэнка. – І вайна сёння ў Данбасе, заўсёды казаў Валодзю Зяленскаму, і Парашэнка казаў: «У цябе, Пятро, у цябе вайна ідзе. Чаго ты Пуціна абвінавачваеш? Усё роўна, хто вінаваты. Адкінь гэта ўсё. Але вайна ідзе ў цябе. У цябе вось за плотам. Гэта твая краіна. Ты мусіць быць зацікаўлены рабіць хоць маленькія крокі да стабілізацыі там, каб людзі жылі нармальна».
Тым не менш, прагрэсу ў гэтых адносінах няма. «І не таму, што яны дурныя. Але таму, што імі кіруюць. Таму і не складваецца мінскі працэс. Калі заўтра амерыканцы сказалі б: «Так, падпісаў у Мінску, дагавор ёсць — выконвай“, яны б хутка яго выканалі», — упэўнены кіраўнік дзяржавы.
«Год прайшоў, другі год ідзе. Чаму гэта не можа быць адназначна асэнсавана... Таму што з’яўляюцца новыя аспекты, новыя факты. Гэта па-першае. А па-другое, мы лічылі, што гэта каляровая рэвалюцыя. Ведаеце, кветачкі, ягадкі, цюльпанчыкі... А нічога падобнага. Гэта быў мяцеж. Бліцкрыг. Яны доўга не збіраліся, таму што доўга бескарысна. Працягла ў Беларусі немагчыма было», — адзначыў кіраўнік дзяржавы.
Ён распавёў, што пасля таго, як не ўдалося зламаць сілы правапарадку на вуліцы з выкарыстаннем заточак, гранат, кактэйляў Молатава, выскачылі на вуліцу дзяўчынкі ў кароткіх спаднічках і белых халаціках з кветачкамі: «Пачаўся іншы перыяд. Калі вайскоўцы, амапаўцы стаяць, абараняючы помнік савецкім ваярам, каб ніхто не падышоў, дзяўчынка прыгожая падбяжыць, абдыме, кветачкі салдату...»
«Ну, гэта метадычка па Шарпу», — заўважыў на гэта Ігар Каротчанка.
«Цалкам дакладна. Мы ўсё гэта бачылі і разумелі», — пацвердзіў Прэзідэнт.
Ён таксама расказаў, як даручаў міністру абароны зрабіць заяву наконт помнікаў: «Кажу: «Ты іх папярэдзь, што калі яны сунуцца да помнікаў, будуць мець справу з арміяй, а не з міліцыяй». «Мы вельмі жорстка б адказалі, калі б толькі ўбачылі, што яны спрабуюць апаганіць помнікі», — адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт канстатаваў, што з’яўляюцца ўсё новыя і новыя факты адносна леташніх падзей, якія неабходна асэнсаваць, бо на той момант ніхто не думаў, хто за гэтым стаяў і якую ролю адыгрываў, няхай гэта будзе Польшча, Украіна, Латвія або Германія. «Не да гэтага было. Трэба было іх спыніць. Мы рабілі ўсё, каб спыніць. Ну а потым у працэсе мы зразумелі, што ніякая гэта не каляровая рэвалюцыя, гэта выбраны момант. Глабальная мэта адна — замкнуць гэты пояс», — расказаў беларускі лідар.
Аляксандр Лукашэнка ў сувязі з гэтым узгадаў аб распадзе СССР і прыездзе ў Мінск Прэзідэнта ЗША Біла Клінтана, які ён назваў візітам падтрымкі беларускіх нацыяналістаў. «Ён прыляцеў сюды і пайшоў у Курапаты, дзе, як яны заяўлялі заўсёды, ахвяры сталінскіх рэпрэсій. Хаця там і немцы расстрэльвалі і закопвалі людзей. Але ім патрэбны былі сімвалы. Паехаў туды Клінтан, правёў з імі перамовы. Гэта быў такі візіт падтрымкі нашых нацыяналістаў. Але потым так склалася, што прэзідэнцкія выбары праз год-два яны прайгралі. Таму я для іх вораг, — сказаў Прэзідэнт. — А потым рэферэндум па Саюзе з Расіяй, новая Канстытуцыя. Я ж рэферэндум правёў па Саюзе з Расіяй. Так, я прарасійскі чалавек. Я не адмаўляю гэта. Я шаную сваё мінулае.Я нарадзіўся фактычна пад Смаленскам, у Оршы, на мяжы. Я гісторык па сваёй першай адукацыі, савецкую школу скончыў. Гэта ва мне засталося.Я не растаптаў камуністычнае мінулае, стаўшы Прэзідэнтам».
Кіраўнік дзяржавы канстатаваў, што ўсе дасягненні Беларусі караняцца ў савецкую эпоху. «Там зарадзілася наша дзяржаўнасць, мы адчулі нарэшце тое, што мы народ. Мы пачалі друкаваць кніжкі на беларускай мове і размаўляць на беларускай мове, але мы не растапталі рускую мову, таму што гэта наша мова. Гэта і беларусаў мова. Мова — гэта жывое. Мы то ў Расійскай імперыі, то ў Савецкім Саюзе. Асноўная мова была руская, і мы прымалі актыўны ўдзел у развіцці гэтай мовы», — падкрэсліў Прэзідэнт.
Ён упэўнены, што нельга знішчаць гэтую спадчыну, як і сваяцтва з рускім чалавекам. «Мы на адну асобу людзі, мы ад аднаго кораня, адзін народ. Заўсёды гэта гаварыў і гавару. Беларускі народ, і я ў тым ліку, мы цэнім тое, што было тады. І мы ніколі гэтага не здрадзім, — запэўніў беларускі лідар. „Мы не будзем роднымі на Захадзе, нас проста будуць выкарыстоўваць. Так, як выкарыстоўваюць Украіну. Але народ жа ў чым вінаваты? Таму я гэта заўсёды разумеў і разумею. Не заўсёды гэта ўспрымалася і разумелася ў Расіі ў сілу розных прычын. І мяне папракалі, што я тут інтэграцыяй кармлю Расію ў чарговы раз. Слухайце, ніхто нікога не корміць».
Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу на відавочныя дасягненні ў развіцці беларуска-расійскай інтэграцыі за мінулыя гады: «Тое, што мы зрабілі за гэтыя гады — з Пуціным, калі падпісалі гэты дагавор (мы ж ратыфікацыйнымі граматамі з ім абменьваліся), пачынаючы ад звычайнага чалавека і заканчваючы эканомікай, абаронай, бяспекай, — ніводная дзяржава ў Саюзе не зрабіла. Але самае галоўнае, вось ты сеў у самалёт ці па чыгунцы прыехаў сюды спакойна, дакладна так, як ехаў бы ў які-небудзь Піцер, дапусцім. Цябе на мяжы не правяралі, каваным ботам у дзверы не стукалі. У самалёт сеў, тут выйшаў як свой чалавек. Без усялякіх пытанняў. Мы таксама. Дык гэта дарагога каштуе сёння, калі свет ашалеў, ашалеў і пачаў адгароджвацца ў нацыянальных кватэрах межамі».
«Абарона, бяспека, тут наогул у нас няма ніякіх пытанняў. Я проста не ўсё магу расказаць. Мы такія аперацыі праводзілі, праводзім і будзем праводзіць у абарону нашай бяспекі, што ніякаму Захаду, Еўрасаюзу не снілася, — заявіў беларускі лідар. — У нас увогуле няма ніякіх праблем. Калі нам трэба падключыцца. Ну і расіяне нарэшце зразумелі, што КДБ Беларусі, няхай яно значна меншае, але гэта кулак магутны».
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў гэтай сферы трэба тэхнічна аснашчацца, рыхтаваць людзей, і ў гэтым плане паміж дзвюма краінамі таксама даўно наладжана супрацоўніцтва. «У нас па ўсіх лініях людзі вучацца ў Расіі, няхай па некалькі чалавек. Нам шмат і не трэба. Каб падрыхтаваць высокага ўзроўню кіраўніка, ён павінен бачыць, што робіцца ў нашай краіне, у Расіі, — сказаў кіраўнік дзяржавы. — І беларусы сядзяць за адной партай з расіянамі. Пры Ельцыне быў момант, калі казахі, мы і іншыя з замежнікамі навучаліся. Я кажу: „Барыс, ты разумееш, якую мы пляму ставім на нашы адносіны?“ І калі Пуцін стаў Прэзідэнтам, я ізноў гэтае пытанне паставіў. Праз некалькі месяцаў усё было вырашана. Гэта значыць, няма сакрэтаў ніякіх».
Прэзідэнт адзначыў, што ў свой час асноўныя кампетэнцыі па адпаведных напрамках былі сканцэнтраваны ў Маскве — і савецкая разведка, і контрразведка. «Гэта ж вялізная база, гэта веды. І Пуцін адкрыў гэта для беларусаў. Мы разам вучымся, глядзім, як у нас, як у вас, і робім адпаведныя высновы. Ваенныя і дыпламаты — гэта ўзор нашых адносін. На ВДС калі мы збіраемся, мы заўсёды адзначаем дыпламатаў, вайскоўцаў, бяспеку, спецпадраздзяленні і іншае, яны ніколі нават не спрачаліся», — падкрэсліў беларускі лідар.
Больш за тое, як Беларусь, так і Расія ў асноўным выкарыстоўваюць аднолькавую зброю, тактычныя, тэарэтычныя і практычныя напрацоўкі. «Гэта дае нам магчымасць, размаўляючы на адной мове, спецслужбам, праводзіць сумесныя аперацыі», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
«У паддаўкі мы не гуляем. Наадварот, у нас хочуць выйграць. Але, вядома, у каманду Прэзідэнта прыходзяць (гэта ж аматарская каманда) былыя добрыя хакеісты. І яны ў мяне трэніруюцца круглы год, паўзы няма. Хто супраць нас гуляе, яны лета не гуляюць, могуць недзе сачкануць, а ў нас жорстка, мінімум дзве трэніроўкі ў тыдзень, а то і тры, калі гульня», — заявіў Аляксандр Лукашэнка.
У інтэрв’ю кіраўнік дзяржавы расказаў аб сваіх правілах вядзення здаровага ладу жыцця і адносін да спорту. Паводле слоў Прэзідэнта, да здаровага ладу жыцця ён быў прывучаны яшчэ з дзяцінства, бо ў тыя гады не было такой развітай аховы здароўя і неабходна было гартаваць свой арганізм, клапаціцца аб здароўі.
«Я быў заточаны на спорт, на гэтае жыццё такое, больш адкрытае, здаровую выяву жыцця. Рачушка ў нас там была, я ўвесь час бегаў, ужо зямля падмерзла, басанож, для загартоўкі проста. У школе вучыўся, бегаў на рэчку да маразоў, пакуль лёдам не пакрыецца, прабягуся спачатку басанож, калі падмарожвала, ужо апранаў кеды. Бег на гэтую рэчку, акунаўся там», — успомніў школьныя гады беларускі лідар.
«Вос гэтая пандэмія паказала... Нас Гасподзь узяў і страсянуў, таму што мы няправільна жылі, няправільна жывем: сядзячая праца, дадому прыйшлі, на канапу леглі, раней газетку, а зараз у айфон тыцкае, ляжыць, задаволены, тэлевізар глядзіць. А дзве гадзіны ў дзень адпрацаваць трэба. Дзве гадзіны — гэта закон. Таму я бяру сякеру, іду секчы дровы. Гэта карысна. І здаровае харчаванне: ніколі не ясі нічога імпартнага — будзеш жыць доўга», — парэкамендаваў Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што ў краіне вельмі шмат зроблена для падтрымкі шматдзетных сем’яў. Яшчэ з часу яго першага прэзідэнцкага тэрміна асаблівая ўвага надаецца развіццю экспарту, харчовай бяспекі, будаўніцтву жылля.
«І мы атрымалі поспех у гэтым, — заявіў Аляксандр Лукашэнка. — Мы ў гэтых адносінах вельмі шмат робім, гэта не фэйк».
Прэзідэнт таксама звярнуў увагу на развіццё сферы аховы здароўя. У сувязі з гэтым ён узгадаў нядаўняе адкрыццё ў Магілёве абласнога кардыяцэнтра. «Ва ўсіх абласных цэнтрах трансплантацыя почак. Сэрца больш робім тут, у цэнтры, але і там таксама могуць. Гэта значыць, вось гэтыя высокатэхналагічныя аперацыі мы пераносім ніжэй», — адзначыў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што ў Беларусі дакладна выбудаваная сістэма ўстаноў аховы здароўя, былі захаваны інфекцыйныя бальніцы, гэта ў тым ліку дапамагае ў барацьбе з каранавірусам. «У адрозненне ад Захаду я ніводнай не разбурыў. А калі ёсць бальніца інфекцыйная ў кожным раёне, то ёсць і спецыяліст. А калі спецыялістаў рыхтуюць, то ёсць і адукацыя. Мы вось гэта не загубілі. І ў мяне інфекцыяністы не лечаць у пандэмію. У мяне працуюць звычайныя ўрачы, мы іх навучылі, а інфекцыяністы — гэта, ведаеце, золата. Групы стварыў, і яны ў рэгіёнах навучаюць гэтых урачоў, як лячыць», — сказаў Прэзідэнт.
«Вядома, яны мне прабачыць не могуць гэта. Слухай, нейкі там Лукашэнка ў Беларусі, і мы яго тут не зрынулі і не зламалі краіну. Вядома, яны не прабачаць», — перакананы Прэзідэнт.
Аляксандр Лукашэнка пагадзіўся з меркаваннем журналіста, што калі б у Беларусі ўдалася спроба дзяржаўнага перавароту, то людзі, якія ішлі пад гэтымі лозунгамі, знішчылі б усё дасягнутае ў краіне, яе эканоміку і сацыяльную сферу.
«Копія была б, як ва Украіне. Ты ж бачыш, што там адбываецца. Кашмар. А мы ж аднолькавыя былі ў гэтым плане. Але было б горш. Чаму? Таму што ўсё ж такі Украіна багацейшая: землі іншыя. Мы ж паўночнікі. І 30 % прыроднага газу яны яшчэ здабываюць.І нейкую нафту здабывалі. А ў нас-то гэтага нічога няма.Таму ў нас было б яшчэ страшней. Палякі даўно б ужо прыбралі гэтую тэрыторыю, ужо б палякі былі пад Смаленскам, як калісьці, — заявіў Прэзідэнт. — Усё было гатова. Натаўскія войскі, амерыканцы і іншыя»
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў беларускай арміі ёсць добрае і высокадакладнае ўзбраенне. Але неабходна і далей з расійскімі партнёрамі абсталёўваць войскі новай тэхнікай.
«Нам трэба ўмець ваяваць супраць той тэхнікі, якая да нас прыйдзе. Нам трэба не лунаць у аблоках, а не забываць, што так, ракетамі нас могуць накрыць, але наземную аперацыю яны ніколі не правядуць у Беларусі — мы да гэтага гатовы, у нас сілы спецыяльных аперацый», — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.
Беларусь, у прыватнасці, разлічвае атрымаць расійскія аператыўна-тактычныя ракетныя комплексы «Іскандэр». «Мне трэба некалькі дывізіёнаў на заходнім, на паўднёвым напрамку, няхай стаяць. Гэта 500 кіламетраў, наш „Паланэз“ — да 300, — расказаў Прэзідэнт. — Мы бачым, дзе і ракетай трэба нанесці ўдар, і „Кропку“ задзейнічаць, і „Бук-МБ“. Вельмі важная зараз мабільнасць, таму мы стварылі машыны на МЗКЦ, бронемашыны, восем-дзевяць чалавек экіпаж, як БТР. Таму вы не хвалюйцеся, мы сваю ролю тут згуляем. Гэта вы нават можаце не перажываць»
«Нашы браты расіяне няхай не перажываюць за гэтае вастрыё ў выглядзе беларусаў. Брэсцкая крэпасць у нас жывая. Мы тут надзейна трымаем нашу абарону. Галоўнае, каб у патрэбны момант рускі чалавек падставіў нам сваё плячо тут. Ніхто нас, гэта я пераканана кажу, ніхто нас не зможа ўзяць ні голымі рукамі, ні ўзброеным чынам. Толькі трэба трымаць порах сухім. Гэта я вам гарантую ў Беларусі, што вы ніколі не будзеце перажываць за гэты напрамак, які, на жаль, стаў найважнейшым у нашых абаронных мерапрыемствах», — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт звярнуў увагу, што ў Беларусі добра падрыхтаванае войска і ўзброена яно нядрэнна. «Я Пуціну кажу: «Галоўнае, каб ты не завагаўся. Калі будзе цяжка, каб я ведаў, што за спінай у мяне ёсць старэйшы брат, які не дазволіць пакрыўдзіць малодшага», — расказаў кіраўнік дзяржавы.
Адказваючы на пытанне, як Беларусь вытрымлівае ў супрацьстаянні з калектыўным Захадам, Прэзідэнт падкрэсліў: «Мы не можам стаць на калені, нас ніхто ніколі не паставіў на калені. Мы паміралі, але перамагалі. Таму калі нехта разлічвае на тое, што тут Лукашэнка і ўлада ці беларусы здрыгануцца, — гэтага не будзе. Вось што намі рухае».
Кіраўнік дзяржавы нагадаў аб гераічным мінулым беларусаў, у тым ліку аб мужнасці, праяўленай у гады Вялікай Айчыннай вайны.
«Можна праводзіць паралелі розныя: і Брэсцкая крэпасць, і героі-панфілаўцы — людзі, якія паказалі прыклад у тыя часы. І мы да гэтага часу гэта памятаем. Можна параўноўваць нашых беларусаў з рознымі выпадкамі ў жыцці, гісторыямі, подзвігамі — я буду толькі рады, калі людзі менавіта з гэтым будуць асацыяваць».
Аляксандр Лукашэнка таксама акцэнтаваў увагу, што ў пытаннях гарантавання бяспекі Беларусь заўсёды цесна ўзаемадзейнічала з Расіяй.
«Мы ніколі не прымяншалі ў нашых адносінах з Расіяй ролю пытанняў бяспекі і абароны, хоць у СМІ спрабавалі гэта перакруціць. Гэта заўсёды было святым. Як бы мы не спрачаліся за нафту, газ, цэны на энерганосьбіты (розныя былі часы), але абарона і бяспека — гэта святое. Або нам зноў давядзецца 30 мільёнаў чалавек пакласці на алтар перамогі. Не хацелася б», — сказаў беларускі лідар.
«Вы нават не сумнявайцеся: так, як мы і дамовіліся, мы сваю ролю адыграем у гэтым супрацьстаянні. Мы ніколі не завагаемся!» — запэўніў Прэзідэнт расійскага журналіста.
Да таго ж, падзеі мінулага года паказалі, што на Беларусь вядзецца гібрыдная атака калектыўнага Захаду, падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. «Калі б толькі цяпер збеглыя, а тады якія рвуцца да ўлады пры падтрымцы зараз зразумела каго захапілі ўладу на дзень — тут на другія суткі былі б войскі НАТА!» — заявіў ён.
Таму нельга разважаць, што падзеі мінулага года былі скіраваны выключна супраць кіраўніка дзяржавы. «Слухайце, у былыя часы супраць Лукашэнкі больш выходзілі і не галасавалі больш, чым цяпер, але ў дадзеным выпадку яны былі больш актыўныя і агрэсіўныя. Былі праплачаныя! Момант выбралі: яны там пасварыліся з Расіяй, мы цёпленькімі іх возьмем... Так, мы з Расіяй можам спрачацца, але я яшчэ раз паўтараю: наша агульная бяспека і абарона — святое, спыняюцца ўсе спрэчкі. Што мы і прадэманстравалі», — канстатаваў Прэзідэнт.
У саюзных праграмах, якія былі зацверджаны 4 лістапада рашэннем лідараў дзвюх краін, прапісаны найбольш агульныя напрамкі, нагадаў Аляксандр Лукашэнка. «І цяпер у развіццё кожнай з 28 праграм нам трэба змяніць заканадаўства ў Расіі, у Беларусі або стварыць новае, каб махіну гэтую раскруціць, — сказаў кіраўнік дзяржавы. — Трэба іх фармалізаваць у канкрэтных законах і ўнутраных рашэннях». На ягоную думку, гэты працэс можа заняць каля двух-трох гадоў.
Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што гэты перыяд саюзнага будаўніцтва характарызуецца паглыбленымі адносінамі ў сферы эканомікі, а больш дакладна — у сацыяльна-эканамічнай сферы. На гэта неаднаразова ўказвалася і ў час размовы прэзідэнтаў дзвюх краін з журналістамі. «Гэта падкрэсліваў Прэзідэнт Пуцін, калі нехта з расійскіх журналістаў пытанне задаў. Пуцін сказаў: «А што за праблемы? Мы, — гаворыць, — нікога не прымушаем, нікога не душым, мы ствараем эканамічны фундамент для будучых нашых адносін», — прывёў прыклад Аляксандр Лукашэнка.
«У эканоміцы нам трэба яшчэ працаваць і працаваць», — дадаў кіраўнік дзяржавы. У прыватнасці, ён згадаў аб планах па кааперацыі ў вырабе інтэгральных схем. «Без іх нікуды, асабліва калі санкцыі ўвялі. А ў нас гэта ў свой час было развіта, і мы гэта не знішчылі. У Расіі некаторыя яшчэ кавалачкі засталіся. І вось мы з Пуціным прынялі рашэнне сабраць гэта, пакуль яшчэ жывое ёсць, пакуль людзі ёсць, канструктары ёсць», — растлумачыў Прэзідэнт. Курыраваць гэты напрамак даручаны паслу Беларусі ў Расіі Уладзіміру Сямашку, які некалі працаваў інжынерам на «Інтэграле».
Акрамя таго, абмяркоўваюцца планы па кааперацыі ў ваенна-тэхнічнай сферы. Напрыклад, па лініі 558-га Авіяцыйнага рамонтнага завода ў Баранавічах. «Давайце дамаўляцца! І неабавязкова гэты завод прыватызаваць і пераносіць у Расію», — сказаў беларускі лідар.
«Давайце кааперавацца, — працягнуў ён. — Праграмы па падатках, давайце выраўноўваць падатковую базу. Давайце па мытні паглядзім, што можна зрабіць. Возьмем лепшае ў нас, у вас, аб’яднаем»
«Я толькі хачу, каб не ўспрымалі інтэграцыю: „Вось, Лукашэнка абяцае прывесці Беларусь у склад Расіі“. Сёння няма палітыка ў Беларусі, які б гэта змог зрабіць», — сказаў Прэзідэнт.
Паводле яго слоў, такога кшталту зліццё магло б адбыцца ў сярэдзіне дзевяностых гадоў, але зараз гэта немагчыма, бо вырасла новае пакаленне з іншымі каштоўнасцямі і стаўленнем да суверэнітэту, незалежнасці. «Калі пасля распаду Савецкага Саюза мы ў мазгах разумелі, што адзінства і інтэграцыя — гэта абавязкова аб’яднанне, то час цяпер змяніўся, — адзначыў Аляксандр Лукашэнка. — З’явіліся ўжо два пакаленні пасля гэтага, а гэта іншыя людзі».
Як сцвярджае беларускі лідар, усведамленне, што час для поўнага аб’яднання Беларусі і Расіі ўжо ўпушчаны, ёсць у прэзідэнтаў абедзвюх краін: «Мы гэта ўпусцілі. Мы з Пуціным гэта разумеем».
«Навошта людзей палохаць, што нехта страціць незалежнасць і суверэнітэт? Што Расія ўступіць у склад Беларусі, а Беларусь у склад Расіі... Навошта пра гэта казаць? Трэба проста справай займацца і рабіць. Вось сутнасць нашай інтэграцыі сёння. На новым этапе мы яе пераасэнсавалі, — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. — Маючы дзве суверэнныя дзяржавы, можам мець настолькі цесныя адносіны, што як у адзінай дзяржаве будзе».
Аляксандр Лукашэнка растлумачыў, што неабходнасць унесці змяненні ў Канстытуцыю абумоўлена тым, каб прыстасаваць Асноўны закон да цяперашніх рэаліяў: «Часы змяніліся. Гэта ўрок у тым ліку мінулага года». «Яны на вуліцах крычалі, нашы апазіцыянеры так званыя, мяцежнікі: „Трэба перамены, перамены!“ — нагадаў беларускі лідар. — Нас хацелі злавіць на „пераменах“. „Перамены, перамены, давайце перамены“. Я да гэтага сур’ёзна паставіўся».
«Але я сам, без іх, разумеў, што перамены патрэбны і будуць. Якія перамены?! Мы і мяняліся пастаянна», — прадоўжыў Прэзідэнт.
Прыкладна тры гады таму кіраўнік дзяржавы ініцыяваў працэс змянення Канстытуцыі. «Таму што перамены павінны быць упарадкаваныя, а ўпарадкаваныя — гэта па законе, а асноўны закон — гэта Канстытуцыя», — падкрэсліў ён.
Аляксандр Лукашэнка расказаў, што яшчэ да выбараў 2020 года яму былі прапанаваны два варыянты паправак у Канстытуцыю. «Але я іх адхіліў, таму што яны мала чым адрозніваліся ад дзеючай Канстытуцыі: недзе коску паставілі, нешта дабавілі ў нейкую прапанову і гэтак далей. Радыкальна не адрозніваліся, — адзначыў Прэзідэнт. — Я пакрытыкаваў Канстытуцыйны суд, які быў на чале падрыхтоўкі гэтай Канстытуцыі, і сказаў ім так: «Вы рыхтуйце праект Канстытуцыі мне на стол, але ўсе, хто прымае ўдзел, завізуйце, пастаўце свой подпіс». Як толькі сказаў, што асабіста будзеце адказваць за прапановы, дык толькі «падмарафецілі», «падтынкавалі» і «паклалі на стол».
«І вось гэта ўжо трэці заход на Канстытуцыю, мне прыйшлося гэта ўзяць на сябе», — растлумачыў кіраўнік дзяржавы. Спецыяльна створаная Канстытуцыйная камісія прапрацавала ўжо асноўныя пытанні. Далей іх абмеркаванне працягваецца на ўзроўні групы спецыялістаў. «Яны пачалі дашліфоўваць Канстытуцыю, якая прыйшла з Канстытуцыйнай камісіі. Гэта ўжо пад маім кіраўніцтвам, я пастаянна з імі праводжу кансультацыі па Канстытуцыі. Таму што мне ж на рэферэндум яе выносіць, — адзначыў Аляксандр Лукашэнка. — Попыт будзе з мяне».
«Вось мы ўжо маем нейкую, як у савецкія часы гаварылі журналісты, „рыбу“. Гэта значыць, мы ўжо маем нешта сырое, але якое ўжо можна чытаць», — дадаў беларускі лідар.
«Мы разумеем, што трэба ўзнімаць ролю Канстытуцыйнага суда. І не Прэзідэнт павінен фарміраваць Канстытуцыйны суд, таму што КС павінен даваць і заключэнне па выніках прэзідэнцкіх выбараў, — звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка. — Мы сёння гаворым аб тым, каб гэта вывесці на Усебеларускі народны сход. Можа быць, нават пасаду старшыні Вярхоўнага суда.
У ліку магчымых паўнамоцтваў УНС таксама пытанні аб’яўлення вайны і міру, імпічменту, адпраўка вайскоўцаў за межы Беларусі, фармаванне Цэнтральнай выбарчай камісіі. «Наогул гэта вышэйшы прадстаўнічы орган. Так ён думаецца», — заявіў кіраўнік дзяржавы.
У той жа час, размяжоўваючы ў новай Канстытуцыі паўнамоцтвы Прэзідэнта і УНС, ні ў якім разе нельга дапусціць у краіне двоеўладдзя, акцэнтаваў увагу беларускі лідар. «У нас павінна быць прэзідэнцкая рэспубліка. У адваротным выпадку краіну знішчым, — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. — Вельмі тонкая грань, каб Усебеларускі народны сход не ўціскаў кіраўніка дзяржавы, не ўмешваўся там, дзе не трэба, у работу органаў улады, але меў дастаткова паўнамоцтваў, каб не было форс-мажораў і краіна развівалася спакойна»
Журналіст у час размовы аб рабоце над змяненнямі ў Канстытуцыю спытаў, што Аляксандр Лукашэнка лічыць самым галоўным механізмам страхоўкі ад палітычнага форс-мажору ў краіне. «Я аб гэтым думаю больш за ўсё. Самы важны механізм — гэта ўсё ж нашы беларусы», — заявіў Прэзідэнт.
«Абсалютна тут застрахавацца нельга. Я ж цудоўна разумею, што я разам са сваімі калегамі, якія стварылі гэтую краіну, не вечны. Прыйдуць іншыя, і гэта хутка адбудзецца. Але, я яшчэ раз кажу, беларусы не тыя людзі, каб пад ногі кінуць тое, што яны стваралі, і перавярнуцца», — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Калі размова ідзе аб тым, што з прыходам новага пакалення «раптам там нечага здарыцца», то для гэтага ў Канстытуцыі плануецца замацаваць статус Усебеларускага народнага сходу, дзе за развіццём краіны будуць назіраць у тым ліку і прадстаўнікі старэйшага пакалення, адзначыў Прэзідэнт. «Ёсць сэнс узаконіць і на гэтыя пазіцыі адвесці цяперашняе пакаленне», — заявіў ён.
«Ідзе новае пакаленне. Яно павінна кіраваць краінай. Адтуль і прэзідэнты, і прэм’еры, і ўрад, і дэпутаты, і сенатары і гэтак далей. Але мы павінны ўсё ж бачыць, што адбываецца, — сказаў Аляксандр Лукашэнка. — Мы з табой павінны адысці ва Усебеларускі народны сход — тое пакаленне, якое стварыла гэтую краіну, памятае СССР, у якім мы жылі, адданае каштоўнасцям, якія мы зараз вызнаем».
«Самае галоўнае пытанне — пераразмеркаванне ўладных паўнамоцтваў. Вось трэба такім чынам пераразмеркаваць, каб у Прэзідэнта забраць непатрэбныя паўнамоцтвы і перадаць тым, хто гэтым павінен займацца: парламент, мясцовыя органы ўлады, урад і гэтак далей. Узаконіць Усебеларускі народны сход канстытуцыйна», — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка нагадаў аб важнай ролі першага УНС, якое прайшло, калі ў краіне «быў страшны раздрай» і нацыяналісты маглі ўзяць рэванш: «Я тады сабраў гэтае веча ў Палацы спорту. Было больш за 4 тысячы чалавек дэлегатаў. І гэта выратавала краіну. Тады ўсе ўбачылі: так, народ сказаў сваё слова».
Фота: БелТА
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
