Тое, што адбываецца на граніцы, выходзіць за рамкі чалавечага разумення. Аб гэтым заявіў намеснік прэм'ер-міністра Беларусі Ігар Петрышэнка. «Я ўжо не кажу пра тое, што парушаны ўсе міжнародна-прававыя нормы, якія выбудоўваюцца гадамі. Захад наглядна дэманструе, як іх можна не выконваць, як усялякія каноны можна ігнараваць. Рознага роду міжнародныя дамоўленасці ў сваім разуменні яны трактуюць аднабока, што абсалютна не адпавядае агульнапрызнаным нормам і прынцыпам міжнароднага права. На жаль, іх дзеянні накіраваны на тых людзей, якія сапраўды трапілі ў складаную жыццёвую сітуацыю», — адзначыў Ігар Петрышэнка, паведаміла БелТА. Паводле яго слоў, наша дзяржава робіць усё магчымае, каб бежанцы адчулі сапраўдную падтрымку.
Бежанцы, якія прыбываюць у Польшчу з тэрыторыі Беларусі, могуць разлічваць на разгляд сваіх заявак на прыстанішча, адмова будзе супярэчыць правілам Еўрасаюза. Аб гэтым заявіў выканаўчы дырэктар агенцтва ЕС па кантролі граніц Frontex Фабрыс Легеры ў інтэрв'ю газеце Le Journal du Dіmanche, паведаміла ТАСС. «Мігранты, якія прыязджаюць, могуць падаць заяву аб атрыманні прыстанішча. Адмова разгледзець іх запыт будзе несумяшчальная з еўрапейскім заканадаўствам», — паведаміў Фабрыс Легеры. Паводле яго слоў, ёсць нейкая дваістасць у дзеючых правілах прыёму бежанцаў.
Так, Шэнгенскі кодэкс гаворыць, што перасячэнне граніцы паміж пагранічнымі пунктамі нелегальнае, але пры гэтым еўрапейскія правілы дапускаюць, што любы, хто мае патрэбу ў міжнароднай дапамозе, павінен мець доступ да прыстанішча. «Як сумясціць гэтыя два пастулаты? Я задаў такое пытанне Еўракамісіі яшчэ ў жніўні, паколькі нам патрэбны тлумачэнні», — заявіў Фабрыс Легеры.
Фабрыс Легеры таксама пракаменціраваў інфармацыю, што Польшча не жадае шырокай прысутнасці пагранічнікаў Frontex і палічыла за лепшае падтрымку 150 брытанскіх ваенных. «Польшча і Вялікабрытанія — члены НАТА. Гэта паказвае, што, магчыма, размова больш ідзе аб геапалітыцы, чым аб спробах чыстага ўрэгулявання міграцыйных патокаў», — заявіў Фабрыс Легеры. Паводле яго слоў, у Літве, Грэцыі, Італіі і Іспаніі працуе 2 тысячы еўрапейскіх пагранічнікаў, у той час як на адным з пагранічных пастоў у Польшчы на граніцы з Беларуссю толькі тры супрацоўнікі.
Раней міністр нацыянальнай абароны Польшчы Марыуш Блашчак паведаміў, што інжынерная рота брытанскіх узброеных сіл прыбудзе ў Польшчу для дапамогі ў рамонце агароджаў на беларуска-польскай граніцы. Як адзначае Фабрыс Легеры, цяпер на польска-беларускай граніцы дзяжураць 25 тысяч ваеннаслужачых і пагранічнікаў.
Гуманітарная сітуацыя і сітуацыя з правамі чалавека ўздоўж граніцы Польшчы з Беларуссю выклікае трывогу. Аб гэтым заявіла камісар Савета Еўропы па правах чалавека Дуня Міятавіч пасля чатырохдзённай паездкі ў Польшчу, паведамляецца на афіцыйным сайце Савета Еўропы. «Неабходны тэрміновыя меры для абароны жыцця людзей, якія апынуліся ў прыгранічных раёнах», — заўважыла Дуня Міятавіч.
Камісар Савета Еўропы падкрэсліла неабходнасць «знайсці падыход, які ставіць людзей на першае месца і забяспечвае павагу іх годнасці і правоў чалавека». Дуня Міятавіч раскрытыкавала забарону, уведзеную польскімі ўладамі, на наведванне прыгранічных раёнаў. Паводле яе слоў, гэта забарона перашкаджае міжнародным арганізацыям і грамадзянскай супольнасці аказваць жыццёва важную гуманітарную дапамогу і праводзіць работу па маніторынгу і ахове правоў чалавека. Акрамя таго, прадстаўнікам СМІ забаронены доступ у прыгранічную зону, што «падрывае свабоду выказвання меркаванняў і інфармацыі і абмяжоўвае такія неабходныя празрыстасць і падсправаздачнасць». Гэта сітуацыя дэзынфармуе і ўзмацняе пачуццё неабароненасці, адзначае еўракамісар.
«Міжнародным арганізацыям і суб'ектам грамадзянскай супольнасці, якія аказваюць гуманітарную і юрыдычную дапамогу, павінен быць дадзены неадкладны і бесперашкодны доступ да ўсіх раёнаў уздоўж граніцы і да ўсіх людзей, якія маюць патрэбу ў дапамозе. Журналістам павінна быць дазволена рабіць рэпартажы з усіх раёнаў уздоўж граніцы, свабодна і бяспечна», — заявіла Дуня Міятавіч.
Еўракамісар адзначыла ўдзел польскіх праваабаронцаў, актывістаў, юрыстаў, якія спрабуюць дапамагчы бежанцам. Тым не менш, паводле яе слоў, гэтыя людзі знаходзяцца ў атмасферы страху. «Нападзенне на аўтамабілі добраахвотнікаў-медыкаў, якія аказваюць першую дапамогу тым, хто знаходзіцца на граніцы, з'яўляецца глыбока трывожным прыкладам рэпрэсій у адносінах да людзей, якія аказваюць гуманітарную дапамогу. Гэтыя нападзенні павінны быць расследаваны, а вінаватыя — неадкладна выяўлены і прыцягнуты да адказнасці», — заявіла Дуня Міятавіч.
Становішча на граніцы — толькі спроба адцягнуць грамадства ад унутраных праблем, якія ўсё больш турбуюць палякаў, у прыватнасці павышэнне цэнаў. Пра гэта заўважаюць эксперты з Польшчы. Па словах польскага сацыёлага Пшэмыслава Садуры, афіцыйная Варшава спецыяльна нагнятае абстаноўку. Прэзідэнт Нацыянальнага банка Польшчы Адам Глапінскі заўважыў: «злоты сапраўды аслабеў у апошнія дні». Ён адзначыў, што «напружаная сітуацыя на граніцы з Беларуссю спрыяе вызначанаму адтоку капіталу з рынку каштоўных папер і Варшаўскай фондавай біржы».
Дзеянні польскіх палітыкаў распальваюць гвалт у адносінах да бежанцаў. Аб гэтым паведамілі ў Дзяржпагранкамітэце. «Польшча зноў «гуманна» сустрэла безабаронных бежанцаў. Увечары 21 лістапада групу з 12 чалавек, сярод якіх было пяцёра дзяцей, польскія праваахоўнікі сілай прымусілі перайсці на тэрыторыю Беларусі. Сярод выцесненых бежанцаў беларускія пагранічнікі выявілі двух мужчын, якія з-за пераломаў былі не ў стане самастойна перасоўвацца. Па словах 33-гадовага выхадца з Ірака, яго нага была зламана некалькі дзён таму польскім праваахоўнікам, а 50-гадоваму суайчынніку для пералому хапіла некалькіх удараў тэлескапічнай металічнай дубінкай. Падобныя спецсродкі выкарыстоўвае польскі паліцэйскі спецназ. Нягледзячы на ??цяжкія траўмы, гэтых людзей даставілі да граніцы і, выцягнуўшы з машын, прымусілі ісці ў Беларусь», — распавялі ў ДПК.
Як расказалі бежанцы, у Польшчы іх некалькі разоў жорстка збівалі з-за адмовы накіроўвацца ў Беларусь, а таксама прымянялі слёзатачывы газ. Прычым заўзятыя польскія праваабаронцы распылялі газ нават у напрамку дзяцей. Просьбы аб медыцынскай дапамозе для жанчын, хворых на дыябет, польскія сілавікі традыцыйна ігнаравалі. Усе некалькі дзён, праведзеныя ў Польшчы, людзі нічога не елі. Для аказання дапамогі беларускімі пагранічнікамі неадкладна была выклікана медыцынская брыгада. Бежанцаў размясцілі ў цёплым памяшканні, накармілі і аказалі ўсю магчымую дапамогу пацярпелым. Двое мужчын з пераломамі ног дастаўлены ў Камянецкую раённую бальніцу для далейшага лячэння.
«Як відаць, цяпер палітыка суседняй краіны ў адносінах да людзей, якія шукаюць абароны, грунтуецца выключна на запалохванні гвалтам. Прычым з кожным разам агрэсія ўзмацняецца. Цяпер ужо недастаткова выцесніць групы з дзецьмі за граніцы краіны. Зараз узровень жорсткасці ў прыгнечанні і прыніжэнні бежанцаў у Польшчы дасягнуў такой ступені, што людзі губляюць не толькі сілы, перамагаючы холад, голад, але і літаральна здароўе», — адзначылі ў ДПК.
Варта заўважыць, што апошнім часам з'явіліся і пазітыўныя моманты. Каментуючы цяперашнюю абстаноўку на граніцы, афіцыйны прадстаўнік Дзяржаўнага пагранічнага камітэта Антон Бычкоўскі заявіў, што, нягледзячы на ??палітычныя працэсы, якія адбываюцца, польскія пагранічнікі зацікаўлены ў актывізацыі двухбаковых кантактаў, у аснове якіх ляжыць прынцып канструктыўнага дыялогу, паведаміла БелТА.
«Польскі бок выходзіць з ініцыятывай пошуку адэкватных рашэнняў, у тым ліку з улікам інтарэсаў бежанцаў, якія аказаліся ў крытычнай сітуацыі. Такія кантакты ўжо ёсць як на ўзроўні пагранічных упаўнаважаных, так і па лініі аператыўна-дзяжурных службаў. Мы са свайго боку, як і раней, адкрытыя для абмеркавання раўнапраўнага і ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва па пытаннях гарантавання пагранічнай бяспекі», — сказаў Антон Бычкоўскі.
Станоўчыя тэндэнцыі таксама зазначыў начальнік аператыўна-сітуацыйнага цэнтра Брэсцкай пагранічнай групы Сяргей Казлоўскі. «Абмен інфармацыяй, які апошнім часам меў фармальны характар, стаў больш канструктыўны. Польскія калегі пачалі ў рабочым парадку выходзіць на сувязь з аператыўна-сітуацыйным пунктам упраўлення Брэсцкай пагранічнай групы для сумеснай работы над вырашэннем пытанняў», — сказаў ён.
Намеснік старшыні Пастаяннай камісіі па нацыянальнай бяспецы Палаты прадстаўнікоў Аляксандр Маркевіч на тэлеканале СТВ выказаў меркаванне, што Польшча сваімі дзеяннямі хоча паказаць ЕС, што з'яўляецца сапраўдным бастыёнам ад незаконнай міграцыі. «Мэты Польшчы тут зразумелыя: яны хочуць паказаць, перш за ўсё ЕС і тым спонсарам, якія ажыццяўляюць матэрыяльную і ваенную падтрымку, што яны сапраўдны бастыён ад незаконнай міграцыі, каб у іх укладвалі рэсурсы, фактычна зарабляць на гэтым. Ёсць пэўныя і вельмі сур'ёзныя супярэчнасці паміж Польшчай і Германіяй, у тым ліку і ў міграцыйнай палітыцы, таму яны хочуць паказаць, што яны абараняюць Еўрапейскі саюз ад наплыву бежанцаў. Гэта адзін момант. Другі сведчыць аб тым, што яны знаходзяцца на вастрыі мілітарызму ў адносінах да Беларусі і Расіі», — падзяліўся меркаваннем дэпутат.
«Надзея вырашыць усю гэтую сітуацыю, вядома ж, ёсць, для гэтага патрэбна не толькі палітычная воля, але і рэальныя крокі і дзеянні. Мы ўжо робім рэальныя крокі, каб гэтую сітуацыю вырашыць. І чакаем такіх жа дзеянняў ад нашых партнёраў», — заўважыў Аляксандр Маркевіч.
Усе спробы польскага кіраўніцтва пагуляць у вайнушку ў барацьбе за так званыя еўрапейскія каштоўнасці могуць cкончыцца не толькі адстаўкай Дуды і судовым разборам над ім, але і прыніжэннем польскай нацыі, што немінуча прывядзе да неабарачальных антыдзяржаўных настрояў і прыходу да ўлады ультраправых радыкалаў, — заўважыў БелТА загадчык аддзела сацыялогіі дзяржаўнага кіравання Інстытута сацыялогіі НАН кандыдат філасофскіх навук Мікалай Шчокін.
Палітолаг дапускае, што гэта пачалі ўжо разумець і ў кіраўніцтве Польшчы. «Але гістарычная логіка і традыцыя такія, што польскі злачынны рэжым, яго баязлівасць і палітычная ўсёеднасць вядуць кіраўніцтва да агоніі і з вялікай верагоднасцю да нацыянальнай катастрофы, — лічыць Мікалай Шчокін. — Польская найноўшая гісторыя яшчэ зробіць для еўрапейцаў шмат сюрпрызаў. А беспарадкі ў Кіеве, звязаныя з гадавінай дзяржаўнага перавароту, павінны стаць навукай усім, хто яшчэ верыць у заходнія каштоўнасці і імкнецца стаць Еўропай. Для Беларусі галоўны крытэрый сваёй праваты і ацэнкі дзеянняў — гэта шчырыя словы ўдзячнасці бежанцаў у адрас беларускага народа і кіраўніцтва, а таксама радасныя вочы дзяцей і выратаваныя жыцці.
Пётр ДУНЬКО
Фота БелТА
Сумесныя праекты ядзерных тэхналогій.
У парадку дня — зацвярджэнне Канцэпцыі нацбяспекі і Ваеннай дактрыны.
