АПК Беларусі нарошчвае вытворчы патэнцыял і пашырае геаграфію экспарту. Аб гэтым заявіў намеснік прэм’ер-міністра Аляксандр Субоцін у час сумеснага пасяджэння Палаты прадстаўнікоў і Савета Рэспублікі ў Авальнай зале Дома ўрада, перадае БелТА.
«Аграпрамысловы комплекс Беларусі з’яўляецца адным з прыярытэтаў дзяржаўнай палітыкі. Гэта важнейшая сфера дзейнасці, якая вызначае не толькі харчовую, сацыяльную, але і палітычную стабільнасць у грамадстве. За апошнія гады дасягнуты істотныя вынікі. Гарантаваны асноўныя крытэрыі харчовай бяспекі, расце вытворчы патэнцыял, пашыраецца геаграфія экспарту », - сказаў Аляксандр Субоцін.
У рэйтынгу глабальнай харчовай бяспекі Беларусь у 2020 годзе заняла 23-е месца ў свеце, пры гэтым у 2019 годзе займала 36-ю пазіцыю. Высока ацэнена наяўнасць нацыянальных праграм і развіццё нарматыўна-прававых дакументаў у галіне якасці і бяспекі прадуктаў харчавання (26-я пазіцыя ў свеце і 18-я ў Еўропе).
«Наша краіна, першапачаткова валодаючы магутным патэнцыялам для развіцця АПК, дасягнула значных вынікаў у нарошчванні вытворчасці і экспарту сельгаспрадукцыі. За перыяд з 2010 па 2020 год экспарт павялічыўся амаль у 2 разы і ў 2020 годзе склаў $5,8 млрд (супраць $3,4 млрд) у 2010 годзе). Удзельная вага сельгаспрадукцыі ў агульным аб’ёме экспарту складае 20 працэнтаў», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Арганізацыі Беларусі за 9 месяцаў 2021 года паставілі на экспарт харчовых тавараў і сельскагаспадарчай сыравіны на суму больш як $4,7 млрд. (рост на 12,6 працэнта да ўзроўню адпаведнага перыяду 2020 года). Прырост валютнай выручкі — $529 млн. «Прычым прыемна адзначыць, што разам з ростам экспарту ў нас дастаткова інтэнсіўна скарачаецца імпарт харчовых тавараў у краіну і расце дадатнае сальда (на гэты перыяд — амаль $1,7 млрд)», — адзначыў віцэ-прэм’ер.
Паводле яго слоў, рост экспарту асобных відаў прадукцыі ў натуральным выражэнні, а таксама рост сярэдніх экспартных цэн прывялі да павелічэння вартасных паказчыкаў экспарту. Вырас экспарт мясной і малочнай прадукцыі, яйкі, масла рапсавага, рыбы і рыбапрадуктаў, бульбы, агародніны, грыбоў, шакаладу, хлеба і мучных кандытарскіх вырабаў.
Аляксандр Субоцін таксама звярнуў увагу на тое, што Беларусь стабільна ўтрымлівае пазіцыі вядучага экспарцёра малочнай прадукцыі разам з ЕС, Новай Зеландыяй, ЗША і Аўстраліяй. Паводле даных Еўрапейскай камісіі, краіна займае 3-е месца ў свеце па экспарту масла сметанковага, малочнай сыроваткі сухой, па экспарту малака згушчанага, 4-ю пазіцыю па экспарту сыру, 5-е месца па экспарту сухога абястлушчанага малака. Геаграфія экспарту харчовых тавараў і сельскагаспадарчай сыравіны — 104 краіны свету.
«Нягледзячы на тое, што галіна стабільна развіваецца, існуюць вялікія перспектывы росту эфектыўнасці аграрнай вытворчасці і росту экспарту. Недаасвоеным застаецца рынак Кітая, яшчэ не адкрыты намі поўнасцю рынак Сярэдняй Азіі, Блізкага Усходу, ісламскі свет. Толькі пачынаем асвойваць рынак Афрыкі», — адзначыў віцэ-прэм’ер.
Экспарт сельскагаспадарчай прадукцыі і прадуктаў харчавання па выніках года чакаецца на ўзроўні больш як $6 млрд.
«У бягучым годзе забяспечваецца рост эфектыўнасці сельскагаспадарчай вытворчасці. За 9 месяцаў у сельскагаспадарчых арганізацыях краіны да адпаведнага ўзроўню 2020 года на 13,4 працэнта павялічылася выручка ад рэалізацыі прадукцыі. Атрымана Br778 млн. прыбытку ад рэалізацыі (рост амаль на 24 працэнты), чыстага прыбытку — Br1,3 млрд. (рост у 1,4 раза). Рэнтабельнасць продажаў склала 6,3 працэнта супраць 5,8 працэнта за аналагічны перыяд мінулага года», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Паводле яго слоў, колькасць стратных арганізацый скарацілася да 75 дзякуючы мерам па фінансаваму аздараўленню. Асноўныя інструменты фінансавага аздараўлення для праблемных сельгасарганізацый прадугледжаны ўказамі Прэзідэнта нумар 253 і нумар 399. «Гэтыя ўказы дастаткова эфектыўна спрацавалі. Яшчэ ёсць рэсурсы для іх работы, магчымасці для карэкціроўкі, каб яны былі эфектыўныя і ў далейшым», — дадаў віцэ-прэм’ер.
Паводле яго слоў, колькасць стратных арганізацый скарацілася да 75 дзякуючы мерам па фінансаваму аздараўленню. Асноўныя інструменты фінансавага аздараўлення для праблемных сельгасарганізацый прадугледжаны ўказамі Прэзідэнта нумар 253 і нумар 399. «Гэтыя ўказы дастаткова эфектыўна спрацавалі. Яшчэ ёсць рэсурсы для іх работы, магчымасці для карэкціроўкі, каб яны былі эфектыўныя і ў далейшым», — дадаў віцэ-прэм’ер.
Фінансавыя абавязацельствы сельскагаспадарчых арганізацый краіны на 1 кастрычніка 2021 года склалі Br16 млрд і павялічыліся да пачатку года на 9 працэнтаў, пры гэтым адзначаецца тэндэнцыя скарачэння пратэрмінаваных фінансавых абавязацельстваў па крэдытах і пазыках — зніжэнне на 3,3 працэнта да пачатку года (на Br383 млн).
Пазней у гутарцы з журналістамі Аляксандр Субоцін закрануў тэму прыцягнення інвестараў на сельгаспрадпрыемствы з даўгавой нагрузкай. «Каб запусціць новы інвестыцыйны цыкл, як адна з прапаноў разглядаецца магчымасць крыху далей зрушыць даўгі, каб інвестару было больш камфортна. Другі варыянт — прадаць за адну базавую, але потым усе даўгі будзе гасіць інвестар. Трэці — калі мы ад даўгоў ачышчаем, магчыма, нейкія ўмовы будуць накладвацца на інвестара (захаванне вытворчасці, сацыяльнага пакета для ўсіх работнікаў). Адзінага рэцэпта тут няма, у кожным выпадку даводзіцца выпрацоўваць асобнае рашэнне», — адзначыў ён.
«2020 год быў больш спрыяльным па пагодна-кліматычных умовах, паказчыкі вытворчасці асноўных сельскагаспадарчых культур склаліся высокімі, а па нарыхтоўцы травяных кармоў рэкорднымі, дазволіўшы забяспечыць паўтарагадовы іх запас. Разам з тым бягучы год быў больш экстрэмальным па пагодна-кліматычных умовах (халодная вясна і анамальна гарачае лета), што не дало магчымасці аграрыям дасягнуць мінулагодніх паказчыкаў па шэрагу культур. Пры гэтым, калі ацэньваць бягучы год з сярэднімі за мінулую пяцігодку, то па большасці паказчыкаў прагнозы бягучага года вышэйшыя за сярэднія за пяцігодку», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Так, валавы збор збожжавых і зернебабовых у вазе пасля дапрацоўкі ў сярэднім за пяць гадоў у сельскагаспадарчых і фермерскіх арганізацыях склаў 7332 тыс. т, у 2021 годзе мы атрымалі 7460 тыс. т, або 102 працэнты да сярэдняга за пяць гадоў. У тым ліку вытворчасць рапсу ў бягучым годзе склала 720 тыс. т, або 138 працэнтаў да сярэдняга за пяцігодку.
«З пачатку года ў грамадскім сектары павялічана вытворчасць малака — 101 працэнт, вырошчванне буйной рагатай жывёлы — 101,2 працэнта. Нязначна зніжана па аб’ектыўных прычынах вытворчасць свіней (97,2 працэнта) і птушкі (92,8 працэнта). Вышэй за ўзровень мінулага года сабрана кукурузы на зерне (154,6 працэнта) і цукровых буракоў (амаль 103 працэнты)», — адзначыў віцэ-прэм’ер.
За 10 месяцаў у сельскагаспадарчых арганізацыях і фермерскіх гаспадарках атрымана амаль 6 млн 400 тыс. т малака, вырашчана амаль 540 тыс. т буйной рагатай жывёлы, свіней — 371 тыс. т, птушкі — 550 тыс. т, вытворчасць яек склала 2481 млн штук.
«За 10 месяцаў бягучага года, пры існуючых сыравінных рэсурсах, у цэлым па рэспубліцы тэмп росту вытворчасці прадуктаў харчавання і напіткаў склаў 101,8 працэнта да такога ж перыяду 2020 года і абумоўлены нарошчваннем тэмпаў вытворчасці да адпаведнага перыяду папярэдняга года ў перапрацоўцы і кансерваванні мяса і вытворчасці мясной і мясазмяшчальнай прадукцыі, а таксама вытворчасці малочных прадуктаў, мукамольна-крупяных прадуктаў амаль на 3 працэнты, алеяў, маслаў і тлушчаў на 2,5 працэнта, — дадаў Аляксандр Субоцін. — У бягучым годзе ў цэлым выканана заданне па пастаўках харчовага збожжа для дзяржаўных патрэб, што дае магчымасць забяспечыць унутраны рынак жытняй і пшанічнай мукой, а таксама ячменнай і аўсянай крупамі ў поўным аб’ёме».
Адзіным вытворцам у рэспубліцы выварачнай солі класа «экстра» з’яўляецца ААТ «Мазырсоль». Грамадствам праведзена шырокамаштабная рэканструкцыя і мадэрнізацыя з павелічэннем вытворчасці выварачнай солі з 360 да 480 тыс. т солі ў год, павялічаны магутнасці па вытворчасці таблеціраванай солі, асвоена вытворчасць пасолачна-нітрытнай сумесі і да 2021 года павялічана больш як у 95 разоў, у 2012 годзе асвоена вытворчасць імпартазамяшчальнай прадукцыі — грануляванай солі.
«Праведзеная мадэрнізацыя дае магчымасць ААТ „Мазырсоль“ упэўнена адчуваць сябе на знешніх рынках, 84 працэнты прадукцыі экспартуецца ў 15 краін свету. Штогадовы экспарт складае каля 430 тыс. т на суму больш як $40 млн.», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Акрамя таго, за апошнія пяць гадоў прадпрыемствамі харчовай прамысловасці праведзена каласальная работа па дыверсіфікацыі экспартных паставак.
«Арганізацыі кандытарскай галіны вырабляюць цукровыя і мучныя кандытарскія вырабы, вытворчыя магутнасці якіх на 1 студзеня склалі 174 тыс.т. За 9 месяцаў кандытарскімі арганізацыямі рэспублікі атрымана 94,4 тыс.т кандытарскіх вырабаў, або 103 працэнты да ўзроўню 2020 года», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Рост аб’ёмаў вытворчасці за названы перыяд дасягнуты ў асноўным за кошт СП ААТ «Спартак» — 103,3 працэнта, СААТ «Камунарка» — 106,9 працэнта, ААТ «Чырвоны Мазыранін» — 116,3 працэнта. «За студзень — верасень 2021 года кандытарскімі арганізацыямі канцэрна рэалізавана прадукцыі ў аб’ёме 55 тыс.т — амаль 104 працэнты да ўзроўню 2020 года, у тым ліку на ўнутраны рынак — амаль 40 тыс.т. На экспарт за 9 месяцаў рэалізавана амаль 18 тыс.т.» т кандытарскіх вырабаў, што на 23 працэнты вышэй да бягучага перыяду мінулага года. Зароблена амаль $50 млн. Экспарт кандытарскіх вырабаў ажыццяўляўся ў 28 краін свету. Асвоены новыя рынкі: Афганістан, Ірак, Малайзія, Румынія, Сербія«, — адзначыў віцэ-прэм’ер.
Аляксандр Субоцін дадаў, што пастаянна праведзеная на прадпрыемствах канцэрна мадэрнізацыя дазволіла палепшыць якасць і асартымент прадукцыі, павысіць канкурэнтаздольнасць.
«Сёння наша краіна поўнасцю забяспечвае сябе цукрам, і дзякуючы правільна выбранай стратэгіі, якая знайшла адлюстраванне ў трох дзяржаўных праграмах, мы стварылі і развілі сыравінныя зоны па вырошчванню цукровых буракоў, а таксама павялічылі ў 3,8 раза (з 1,3 млн т да 5). млн т) аб’ём нарыхтоўкі цукровых буракоў», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Нарасціць вытворчыя магутнасці па перапрацоўцы цукровых буракоў удалося да 40 тыс. т за суткі — прырост амаль на 25 тыс. т, што дало магчымасць арганізаваць перапрацоўку буракоў у аптымальныя тэрміны, а таксама знізіць спажыванне дапаможных матэрыялаў.
«Прынятыя меры дазволілі павялічыць вытворчасць бураковага цукру ў 3 разы — са 185 тыс. т у 2000 годзе да 640 тыс. т у 2019 годзе. Па выніках 2020 года Слуцкі цукровы завод перамог у конкурсе „Лепшы цукровы завод Еўразійскага эканамічнага саюза 2020“. Для развіцця буракацукровага падкомплексу краіны была распрацавана і зацверджана ўрадам „Стратэгія развіцця цукровай галіны на 2021-2025 гады“, якая прадугледжвае валавы збор цукровых буракоў не менш як 5 млн т, дасягненне цукрыстасці не менш як 17 працэнтаў, павелічэнне ўраджайнасці ў гаспадарках усіх катэгорый не ніжэй за 500. ц/га. З 2023 года цукровая галіна пачынае працаваць без дзяржаўнай падтрымкі», — адзначыў віцэ-прэм’ер.
«За мінулую пяцігодку вытворчасць малака ў краіне павялічана больш як на 13 працэнтаў, прычым рост аб’ёмаў вытворчасці забяспечваецца штогод. У 2020 годзе ў гаспадарках усіх катэгорый выраблена больш як 7,7 млн т малака пры тэмпе росту да папярэдняга года 105 працэнтаў. Нягледзячы на анамальную спякоту ў бягучым годзе, дадатная дынаміка росту вытворчасці малака захоўваецца. За 9 месяцаў тэмп росту забяспечаны на ўзроўні 101,1 працэнта», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Нарошчванне валавой вытворчасці малака ў рэспубліцы ажыццяўляецца за кошт максімальнай рэалізацыі патэнцыялу прадукцыйнасці кароў малочнага статка пры захаванні на працягу апошніх гадоў колькасці кароў на ўзроўні 1,4 млн. галоў. «Пяцітысячная мяжа ў прадукцыйнасці дойнага статка была пераадолена ў 2018 годзе, а ў 2020 годзе гэты паказчык склаў 5,3 тыс. кг малака з дабаўкай да ўзроўню 2019 года на 271 кг. За 9 месяцаў бягучага года такія ж тэндэнцыі захаванняюцца. Так, сярэдні надой малака ад каровы перавысіў леташні паказчык на 70 кг і склаў 4104 кг», — адзначыў віцэ-прэм’ер.
У сельскагаспадарчых арганізацыях, якія з’яўляюцца ўзорамі тэхналагічнай дысцыпліны, патэнцыял прадуктыўнасці дойнага статка рэалізуецца максімальна на ўзроўні не ніжэйшым за сусветныя лідары. Гэта УП «Моладава-Агра» Іванаўскага раёна, СВК «Ларынаўка» Аршанскага раёна, СВК імя Дзеньшчыкова Гродзенскага раёна. Па выніках года ў гэтых арганізацыях паказчык прадукцыйнасці дойнага статка перасягне 12 тыс. кг малака.
«Вытворчасць малака з’яўляецца адной з самых эфектыўных вытворчасцей у сельскай гаспадарцы. Рэнтабельнасць продажаў малака за 2020 год забяспечана на ўзроўні 21 працэнта, за I паўгоддзе бягучага года — 22,4 працэнта. Удзельная вага рэалізаванага малака ў вырабленым за 2020 год і за 9 месяцаў бягучага года перасягнула 90 працэнтаў. Стратэгічнымі напрамкамі ў далейшым развіцці малочнай галіны вызначаны ўкараненне прамысловых тэхналогій вытворчасці, фарміраванне высокапрадуктыўнага дойнага статка, удасканаленне кармавой базы і паляпшэнне кадравага складу», — дадаў Аляксандр Субоцін.
«Свет не замыкаецца на адным Захадзе. Ёсць Усход, ісламскі свет, Кітай. Ёсць нашы браты ў Расіі, іншыя краіны СНД, а таксама Афрыка, Паўднёвая Амерыка. Мы ў любым выпадку ідзем на ўсе рынкі, а гандляваць будзем там, дзе выгадна. Але, як паказвае практыка, усё ж харчаванне і медыцына ніколі не падпадалі пад санкцыі. Думаю, усё ж застаецца здаровы сэнс такія рэчы не чапаць», — сказаў Аляксандр Субоцін.
Фота: БелТА
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
Васілеўскія такія: на Зямлі і ў космасе ліхія!
