У крыніцы, якая знаходзіцца паміж азёрамі Крывое і Вешняе, што на Пастаўшчыне, назва гручная. Скажуць:«Грамякі», і адразу пачуеш, як нешта грымнула і пакацілася, падскокваючы і спатыкаючыся. Але на самой справе тут больш цішыні — той цішыні, якой суправаджаецца і спякота летняга дня, і суворы зімовы парадак.
Каб знайсці схаваную сярод азёраў ды ўзвышшаў крыніцу, трэба з’ехаць з бальшака Сарокі—Норыца, сярпом абагнуць высокі пагорак, спусціцца ў лагчыну. Там — сонечная паляна сярод лесу і сцяны кустоўя, падпёртага ўзгоркам. Сустрэне цябе рад камянёў, адным выглядам сваім, строгім і маўклівым, суцішаючы нястрыманы смех, легкадумны вокліч.
Крыніца знаходзіцца прама пад касой горкай з камянямі. Звыклага вадазліву тут няма, таму адразу яе і не відаць. Круглы вадаёмчык, так званая ванна, а ў ім круцяцца, уздымаючы пясок, як дым, 11 віроў. Дно быццам дыхае. Суцішыцца ненадоўга вір, а потым зноў пачынаецца «закіпанне»: пясочны пухір, маленькі выбух — і вось ужо задыміліся, папаўзлі космы пяску ў розныя бакі, ствараючы і шырачы падводную горку. Менавіта так раскручвае свае спіралі Сусвет, варочаючы зоркамі, як гэтыя віры — пясчынкамі.
Але ўся гэтая работа «курэння» некалькіх струмянёў — падводная. Хваляванне вады слаба прыкметнымі разводамі выходзіць на паверхню. Так, маючы вірлівае дно, крынічная чаша выглядае спакойнай, як і ўсё навокал.
Крыніца Грамякі адносіцца да лімнакрэннага тыпу. Дыяметр ванны — каля 10 м. Вада прэсная, празрыстая, вельмі халодная. Гэта гідралагічны помнік прыроды рэспубліканскага значэння. Існуе паданне, што крыніца не мае дна, і калісьці лепшых ваяроў разам з коньмі праз яе забіраў нябесны бог Грамяка ў сваё войска. Легенды пра язычніцкага валадара мала каго цешаць цяпер. У наш час крыніца асвечана ў гонар святога лекара Панцеляймона, і раз у год — у жніўні — тут праходзіць праваслаўнае свята.
У абсталяванні крыніцы ўвасобіліся як старажытная рэлігійная традыцыя, так і сучасная: сівыя валуны, як вартаўнікі-абаронцы, што трымаюць парадак і строй, а на адным з іх — выява хрысціянскага крыжа. Крыж і над самой крыніцай. Але нягледзячы на статус, прырода тут простая. І менавіта дакранаючыся да гэтай прастаты, душа чалавечая адчувае сваю ціхую ўрачыстасць. Будзіць роздум саюз цяжкіх нерухомых камянёў і бягучай вады — моцнай стрыманай волі і жывога няўрымслівага імкнення.
Ідуць і едуць да крыніцы круглы год, але больш наведвальнікаў летам. Часцей тут нешматлюдна, бывае, што і нікога няма.
Падыдзе да крыніцы чалавек, шырокім жэстам накладзе на сябе крыж і пастараецца хутка-хутка акунуцца з галавой. Ускалыхнецца вада, пашле блікі на берагі. І быццам усміхнуцца ў адказ суворыя камяні, зайграюць жывінкі ў цяністай лістоце. Якой урачыстасцю заззяе гэтае сціплае маленькае месца!
Апякаючы холад крыніцы страшны толькі першы раз, і пераадоленне гэтага страху вартае — выходзіш, умыты моцай. І цяпер з табой адбываецца нейкае другое таемства — ты здольны быць сасудам, у які ўліваюцца цішыня, шолахі, сонечныя блікі.
Ты ёсць прадаўжэнне неба, лесу, крыніцы, і таму сам становішся крыніцай празрыстага святла, стрыманай радасці. Цяпер твая гармонія поўніць прастору вакол.
Прыехаўшы ў студзені, не чакала ўбачыць крыніцу незамерзлай. Сярод заснулых пагоркаў і азёраў яна выглядала як нядрэмнае вока. Зімой побач з ёй лепш стаў прыкметны і другі вадаёмчык прыкладна такога ж памеру — другое нясплючае вока, толькі з-за не вельмі выразнай акругласці быццам прымружанае.
Ад чаго лечыць крыніца? Ад турботаў і мітусні, ад цяжкіх думак і ад легкадумнасці, ад жорсткасці, празмерных амбіцый і шмат яшчэ ад чаго. Не варта абмінаць.
Ала МАЙСЯЁНАК
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
