Скарбы з жывых крыніц

На выставе “Жывыя крыніцы” ў Нацыянальнай бібліятэцы прадстаўлена больш за 100 рэчаў, вырабленых беларускімі майстрамі

Дзякуючы майстрам у краіне зберагаюцца, развіваюцца лепшыя віды й формы традыцыйнай народнай творчасці: разьба па дрэве, ганчарства, кавальства, ткацтва, вышыўка, роспіс, пляценне з саломкі...

З адкрыццём экспазіцыі рамеснікаў павіншаваў старшыня Беларускага саюза майстроў народнай творчасці Яўген Сахута: “Для суполкі гэты год своеасаблівы, юбілейны: саюзу спаўняецца 30 гадоў. Па чалавечых мерках такі ўзрост – час росквіту. І прыгожая падзея ў жыцці аб’яднання адкрываецца не менш прыгожай Рэспубліканскай выставай сучаснай народнай творчасці “Жывыя крыніцы”. Дзякуючы вашым майстравітым рукам, запрашэнню Нацыянальнай бібліятэкі ёсць магчымасць у прасторнай, прэстыжнай зале паказаць, чым багатыя мы ў дачыненні да традыцыйнай мастацкай культуры. Сёння прадстаўлены работы больш чым сотні майстроў. А ў нас жа 600 майстроў толькі ў Саюзе, а колькі яшчэ “не саюзных”! Колькі дамоў рамёстваў! І там дзясяткі майстроў працуюць, развіваюць мясцовыя, прыгожыя, адметныя традыцыі, якія мы з 70-х гадоў ледзь не страцілі. Цяпер сталі тое цаніць, і сёння маем другое ­жыццё тых традыцый. Тут прадстаўлены самыя адметныя нашы мастацкія рамёствы”.

Яўген Міхайлавіч згадаў, што Беларусь – адна з нямногіх краін у Еўропе, якая зберагла і прадаўжае, развівае багатыя традыцыі народнай мастацкай творчасці. Пры тым пашкадаваў, што Нацыянальнага музея народнага мастацтва ў нас пакуль няма: “Такую культуру маем, а музея няма, на фестывалі ж не кожны дзень патрапіш”. Што да згаданага Нацыянальнага музея народнай творчасці, то патрэба ў ім сапраўды застаецца, хоць у краіне каля дзясятка музеяў народнага мастацтва, ёсць Музейны комплекс старажытных народных рамёстваў і тэхналогій “Дудуткі”. Адпаведныя раздзелы маюць усе раённыя, абласныя краязнаўчыя музеі, Нацыянальны гістарычны і Нацыянальны мастацкі. Майстры-рамеснікі ладзяць невялічкія школы, студыі, гурткі, дзе навучаюць сваёй справе моладзь.

У кожнай з рэчаў, прадстаўленых на выставе, ёсць нешта цёплае, самабытнае. Алена Гарэцкая і Любоў Семеш, напрыклад, напярэдадні сплялі з лазы велічэзную фігуру Ярылы, язычніцкага бога ўрадлівасці і кахання. Андрэй Ганчарэнка змайстраваў драўляныя фігуркі, на іх выразаў народныя прымаўкі: “Дзе дружна, там і хлебна”, “Не хацеў шыць золатам – махай жыццё молатам”. Ці пра рыбака: “Лавіў, лавіў, а ад ката бараніцца няма чым”. Можна пабачыць на выставе і драўляныя цацкі гэтага ж майстра. Вельмі крэатыўныя лялькі Таццяны Навумавай: кампазіцыя “Бабуліны казкі” невялічкая, але такая цёплая і сардэчная – можна гадзінамі разглядаць. І сюжэт нібыта просты: бабуля расказвае захапляльныя гісторыі, а ўнучка з цікавасцю слухае.

Посуд, саламяныя вянкі ды капелюшы, ручнікі, скрыні-куфры, кошыкі-карзінкі, паясы з бісеру, традыцыйнае адзенне – на выставе ўсе рэчы здзіўляюць сваёй дасканаласцю. Як прызналіся на прэзентацыі яе арганізатары, экспанаты ёсць адлюстраванне сапраўднага Шляху Жыцця беларусаў. За кожным прадметам, вырабам – ці то жыццёвая сітуацыя, ці то шчаслівая сустрэча, ці то роздум у адзіноце. Стваральнікі выставы маюць надзею, што ў кожным, хто ні прыйдзе на яе, узварушацца запаветныя струны душы, адгукнуцца радасцю, абудзяць пачуцці ды ўспаміны з дзяцінства.

Выстава “Жывыя крыніцы” будзе працаваць да 24 ліпеня: ёсць час, каб пабачыць яе ўсім, каму цікавыя народныя майстры, іх творчасць. І можна будзе многаму ­павучыцца ў майстроў: пройдуць прэзентацыі, майстар-класы па стварэнні цацак з саломкі, паштовак з выцінанкай і цікавыя сустрэчы.

Ганна Лагун

Нумар у фармаце PDF