Як лазнева-пральныя атрады ў гады вайны выратавалі дзясяткі тысяч салдат?

Як лазнева-пральныя атрады ў гады Вялікай Айчыннай вайны выратавалі дзясяткі тысяч салдат? Як паведамляе тэлеканал АНТ, падчас вайны мылі бялізну простыя людзі, нашы бабулі і прабабулі. Існавалі лазнева-пральныя атрады. Іх подзвіг не такі прыкметны, як подзвігі салдат на перадавой, але без іх немагчыма ўявіць ні адзін фронт Вялікай Айчыннай вайны. Кожны дзень працаўніцы лазнева-пральных атрадаў ўручную мылі кілаграмы салдацкага адзення і бялізны. Дзякуючы сваёй нялёгкай справе, яны выратавалі дзясяткі тысяч салдат, якія мелі ўсе шанцы загінуць не ад кулі, а ад страшных хвароб.

У пачатку вайны лазнева-пральных батальёнаў на фронце не было. Калі яны з’явіліся ўпершыню? І чаму наогул узнікла такая неабходнасць?

Як распавёў Яўген Лапян, начальнік рэчавай службы Вайсковай акадэміі Беларусі, упершыню лазнева-пральныя батальёны з’явіліся ў пачатку лютага 1942-га года. Наогул, лазнева-пральнае абслугоўванне заўсёды з’яўлялася вострай праблемай у сувязі з інтэнсіўнасцю вядзення баявых дзеянняў, пастаяннай занятасцю і не заўсёды магчымасцю памыўкі асабістага складу, замены яму бялізны. 

Калі з вольнанаёмных жанчын стварылі лазнева-пральныя атрады і батальёны, усё пачало мяняцца ў лепшы бок. Яны раз’ехаліся па франтах і ўзялі на сябе догляд за рэчамі салдат. Мылі ўручную. У дапамогу – карыта і рабрыстыя дошкі.

Сяргей Кавун, старшы выкладчык кафедры крыніцазнаўства гістарычнага факультэта БДУ:

«Гэта была ці зямлянка, калі ў палявых умовах, ці гэта была нейкая хата, калі гэта горад, мог быць і будынак. Але неабходная была побач вада, калодзеж або рака, дзе можна было ўзяць досыць шмат вады. Часта для гэтага выкарыстоўвалі машыны, якія награвалі ваду. Але часцей за ўсё ў палявых умовах на вогнішчы быў чан звычайны, дзе кіпяцілася вада».

На адну прачка у дзень прыходзілася да 80 камплектаў салдацкай адзення. Для пратраўкі рэчавай маёмасці і бялізны выкарыстоўвалі дуст. Выкарыстоўвалі самаробныя шчолачныя растворы.

Паводле слоў Сяргея Кавуна, шчолач літаральна выядала рукі, нават пазногці злазілі. «Вы можаце сабе ўявіць, што гэта была вельмі цяжкая праца. А выціскаць гэта таксама. Асабліва ватоўку, уявіце ватоўку выціснуць, добра гімнасцёрку, а вось мылі ў зімовых умовах і ватоўкі».

Побач з франтамі і курсіравалі цягнікі-лазні. У вагонах былі распранальні, фармалінавыя камеры для пражарку рэчаў ад паразітаў, душавыя, пральня і сушылка. Паравоз жа падаваў пар і гарачую ваду.

Улетку праца ішла прасцей, але зімой была проста невыноснай. Гэтыя жанчыны таксама дайшлі да Берліна, пешшу перасоўваючыся ўслед за войскам.