Вы тут

Аднойчы ў пачатку мая… Пра карані і карэньчыкі


Аднойчы ў пачатку мая на сады, якія ўжо ва ўсю цвілі, за ноч абрынуўся бухматы белы снег. Раніцай ногі раз'язджаліся па змакрэлай пад такой нечаканай коўдрай вялікай ужо траве, а яблыневыя галінкі, абцяжараныя кветкамі і наліплым снегам, былі блізка-блізка ад зямлі, як здараецца толькі ў канцы жніўня, калі наліваюцца яблыкі. Карціна з раніцы была фантасмагарычная і заварожвальная адначасова. І шкада было кветак, травы, буслоў, што, натапырыўшы мокрае пер'е, ціснуліся адно да аднаго ў буслянцы, саму сябе, бо вось жа — май, вясна, радасць і вось такая неспадзяванка, якая можа ўсю гэту прыгажосць і радасць парушыць і сапсаваць...


І раптам сярод заснежаных вербалозаў на рэчцы раздаўся нясмелы свіст. Салавей? Няўжо салавей? Узяўшы першую нягучную ноту, птушка замаўчала, нібы прыслухоўваючыся: ці дарэчы атрымалася. Праз пару хвілін, мабыць, вырашыла, што дарэчы — і па наваколлі разнеслася такое самасцвярджальнае цёхканне і пасвістванне, што ўжо і сумнявацца няёмка было: салоўка разышоўся на ўсю моц. Праз пару хвілін яго падхапіў сусед, праз імгненне зашчоўкаў яшчэ адзін на старой таполі. Над заснежанай прасторай несліся салаўіныя спевы — за ўсе папярэднія гады жыцця такога назіраць не даводзілася. За салаўямі ажывіліся шпакі, сталі ім падсвістваць, гайдаючыся на бухматых ад снегу галінках. Падаў сваё «угу-у» дзікі голуб з вялікай ліпы на вуліцы. Страпянуліся ў гняздзе буслы — паўставалі на свае доўгія цыбатыя ногі і сталі на дзве дзюбы клекатаць, смешна заломваючы гнуткія шыі. Бялюткі снег абсалютна па-зімоваму іскрыўся на сонцы, што паказалася з-за стрэх, а над ім панавала звычайная вясновая какафонія. І гэтыя спевы сталі пачаткам таго, што павінна было здарыцца абавязкова: сонца паднялося вышэй, вельмі хутка растапіла ўвесь снег, які толькі некалькі хвілін зіркнуў на развітанне кволенькімі ручайкамі, а да абеду і ўспаміну ад яго не засталося — паглынула прагная да вільгаці зямля. Зноў навокал быў звычайны май — цвілі сады, спявалі птушкі, ад россыпу дзьмухаўцоў жаўцела ў вачах. Нібы і не было гэтага дзіва — салаўінага пошчаку над заснежанымі вербамі...

Назіраючы гэту незвычайную карціну, з захапленнем яе згадваючы ўвечары, я думала пра тое, што яна стане адным з самых цікавых успамінаў у жыцці. Але мы ж можам толькі загадваць, а вырашаем, як будзе, зусім не мы... Я дакладна буду помніць усё астатняе жыццё, у якім менавіта маі здарылася гэта снежна-салаўінае дзіва, таму што гэта быў апошні май, які я была не толькі дома — я была ў мамы. Вось так яно атрымалася...

Наступны май быў страшны і балючы, самы чорны май у жыцці. Родная хата была халодная і пустая, і прыязджаць у яе не хацелася зусім. Яшчэ горш было вяртацца ў горад, бо не было каму патэлефанаваць і проста сказаць: «Ну, я ўжо дома»... Як у самнамбулічным сне, мы садзілі ў тым маі агарод — толькі таму, што мама наказала яго пасадзіць. Не чулі тады салаўёў, не бачылі, як шыкоўна цвілі сады — толькі ў жніўні, ужо трохі ачуняўшы, дзівіліся, адкуль на дрэвах столькі яблыкаў і вішань... А галоўным клопатам былі тры галінкі расходніку («очитка»), якія матуля яшчэ ўвосень зламала і паставіла ў вазу і якія за зіму не прапалі, забытыя ўсімі на балконе, а пусцілі карэньчыкі. Пасадзіўшы іх увесну каля ганка вясковай хаты, я толькі за імі і назірала: ці прыжывуцца. Нібы загадала для сябе: калі выжывуць гэтыя маміны кветкі, дык і мы ўсе здолеем, неяк зачапіўшыся сваімі кволымі, адарванымі ад галоўнага кораня, карэньчыкамі за зямлю на родным падворку, жыць далей.

І, вы ведаеце, атрымалася. Не адразу, праз нейкі час. Пераадольваючы сябе, свой боль і свае ўспаміны, мы не пакінулі родную хату. Прыязджалі, заставаліся начаваць, даглядалі той агарод. Усё пачало ўраўнаважвацца, калі маміны ўнукі прывезлі на лета маміных праўнукаў. Таты малых змайстравалі на прасторным двары пясочніцу і горку, зазвінелі дзіцячыя галасы і смех... Сёлета ўжо з першых майскіх выхадных у нас шумна і весела, талакой пасадзілі амаль усе грады (а на вялікую сям'ю іх садзім шмат). У старой хаце цёпла і ўтульна, і з'язджаць адтуль зусім не хочацца. Гэта сапраўднае месца сілы, бо сонечны прамень, які бачыш раніцай на падлозе спальні, — дакладна гэткі самы і на тым жа месцы, дзе быў, калі бабуля нашых малых яшчэ не хадзіла ў школу... І гэта тое пастаяннае, тая канстанта, за якую ты чапляешся каранямі, тая глеба, на якой яны, твае карані, становяцца больш моцнымі і дапамагаюць утрымацца на гэтай — такой нетрывалай — зямлі. Тое, што дазваляе нават сярод навалы, якая нечакана абрынулася на галаву, нечакана, бы снег у маі, усё роўна верыць у жыццё і вясну.

А мамін расходнік каля ганка расце. Прыжыўся, разросся за некалькі гадоў — ладны такі куст. Увосень яго цьмяна-барвовыя кветкі будзе відаць нават з вуліцы. Усё атрымалася, як я загадала. Хаця вырашаем, як будзе, зусім не мы...

Алена ЛЯЎКОВІЧ

Прэв’ю: pexels.com

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».