Разам на зямлі і ў космасе

Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін наведалі касмадром Усходні ў Амурскай вобласці

Сустрэліся прэзідэнты братніх дзяржаў 12 красавіка, у знакавы дзень, калі ў свеце адзначаецца Міждународны дзень палёту чалавека ў космас ці, як нам звычна з дзяцінства, Дзень касманаўтыкі. Нашы калегі з БелТА былі на месцы падзеі, паведамлялі: Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін прыбылі на касмадром на верталёце. Там азнаёміліся з ходам будаўніцтва стартавага касмічнага комплексу, паразмаўлялі з лётчыкамі-касманаўтамі, супрацоўнікамі касмадрома. І там жа ў фармаце сам-насам прэзідэнты абмяркоўвалі актуальныя пытанні ў развіцці двухбаковых адносін, сумесныя меры па супрацьдзеянні санкцыйнаму ціску з боку калектыўнага Захаду, абстаноўку ў рэгіёне і свеце, падзеі ва Украіне.

Як раней паведамляла БЕЛТА, спецыялісты Беларусі і Расіі ў сферы касмічнага супрацоўніцтва ўжо вядуць работу над стварэннем расійска-беларускага касмічнага апарата дыстанцыйнага зандавання Зямлі звышвысокага пашырэння ды расійска-беларускай касмічнай сістэмы на яго аснове. Яшчэ больш канкрэтыкі агучана ў ходзе сустрэчы наконт праекта па падрыхтоўцы да касмічнага палёту беларускіх грамадзян, у тым ліку для сумеснай работы на МКС. Адбор кандыдатаў для падрыхтоўкі да касмічнага палёту і фарміраванне прапаноў у яго навуковую праграму беларускі бок павінен завяршыць да 15 чэрвеня. Потым пройдзе канчатковы адбор з ліку кандыдатаў. Працэс, як бачым, ідзе, прычым шпаркімі тэмпамі.

Адзначым, што касмадром Усходні – першы грамадзянскі касмадром у Расіі: паблізу горада Цыялкоўскі. Узводзіцца, паводле інфармацыі з дзяржкарпарацыі “Роскосмос”, для забеспячэння незалежнага доступу ў космас, гарантаванага выканання міжнародных і камерцыйных касмічных праграм, скарачэння затрат для выкарыстання размешчанага ў Казахстане касмадрома Байканур і паляпшэння сацыяльна-эканамічнага становішча ў Амурскай вобласці. Там у 2012-2016 гадах (1-я чарга будаўніцтва) узведзены ўніверсальны стартавы комплекс для ракет-носьбітаў серыі “Союз-2”. Другая чарга будаўніцтва ўключае ўзвядзенне стартавага стала пад ракеты-носьбіты “Ангара-А5” і спадарожнай інфраструктуры. Плануецца завяршыць работы да канца 2022 года. Прычым у 2019-м карпарацыя “Роскосмос” прапанавала Беларусі “разгледзець магчымасць удзелу беларускіх будаўнічых кампаній ва ўзвядзенні аб’ектаў касмадрома Усходні ў Амурскай вобласці”. На розных узроўнях пытанне прапрацоўвалася, і 5 красавіка Прэзідэнт Расіі ўнёс у Дзярждуму законапраект, згодна з якім такое супрацоўніцтва стане магчымым. Гаворка найперш пра выкананне работ і аказання паслуг, звязаных з будаўніцтвам і рэканструкцыяй аб’ектаў наземнай касмічнай інфраструктуры касмадрома. Законапраект 6 красавіка быў прыняты ў першым чытанні ды накіраваны на зацвярджэнне ў Савет Федэрацыі.

Дарэчы. Першай у свеце жанчынай-касманаўткай стала Валянціна Церашкова, якая мае моцныя беларускія родавыя карані. Яе бацька, Уладзімір Аксёнавіч, быў родам з вёскі Вылава Бялыніцкага раёна Магілёўшчыны, маці, Алена Фёдараўна, у дзявоцтве Круглова – з вёскі Ерамееўшчыны Дубровенскага раёна Віцебшчыны. І сама касманаўтка прызнавалася: у дзяцінстве гаварыла па-беларуску. Валянціна Церашкова здзейсніла касмічны палёт 16-19 чэрвеня 1963 года ў якасці камандзіра касмічнага карабля “Восток-6” па праграме групавога палёту з караблём “Восток-5”, пілатуемым Валерыем Быкоўскім. Працягласць палёту склала двое сутак 22 гадзіны 50 мінут. За гэты час яе касмічны карабель 48 разоў абляцеў вакол Зямлі.

Іван Ждановіч