Супала, ці так было і трэба, але гутарка пра ролю асобы выкладчыка ў развіцці выяўленчага мастацтва Беларусі адбылася ў дзень адкрыцця выстаўкі да 100-годдзя Альгерда Малішэўскага. Справа ў тым, што яркі мастак быў адным з вядомых выкладчыкаў мастацтва ў Беларусі. Нездарма госці прэс-канферэнцыі — прадстаўнікі вядучых навучальных устаноў краіны ў галіне мастацтва і кіраўнікі Беларускага саюза мастакоў — узялі Малішэўскага як прыклад выкладчыка, які ўмеў выхаваць асобу.
— Мастак і педагог — здавалася б, як гэта можа аб'яднацца ў адным чалавеку? — разважае першы намеснік старшыні Беларускага саюза мастакоў Наталля Шаранговіч. — Нам хацелася падкрэсліць, што на працягу амаль 30 гадоў ён працаваў у знакамітай «Глебаўцы» і паўплываў на многіх мастакоў, творы якіх цяпер складаюць залаты фонд айчыннага мастацтва. Гэта была каларытная асоба, ён любіў выказвацца, і часта выказваўся рэзка, не абмяжоўваўся ў выразах, калі бачыў, што нешта не атрымліваецца, бо заўсёды хацеў данесці да вучня, у чым той не мае рацыі. А калі бачыў, што вучань таленавіты, але крыху не ўпісваецца ў наяўную сістэму адукацыі, у нечым дзівак, якога не заўсёды разумеюць, стараўся яго падтрымаць. Мы хацелі паказаць тых, хто абараняў дыпломы пад кіраўніцтвам Малішэўскага, на каго ён паўплываў.
Сёлета сфера мастацкай адукацыі — пад асаблівай увагай дзякуючы 75-годдзю Мінскага дзяржаўнага мастацкага каледжа імя Аляксея Глебава. З такой нагоды праходзіць шмат імпрэз і выставак па Беларусі, якія датычацца не толькі мастакоў, што прайшлі праз навучальную ўстанову.
— Мне давялося працаваць у розных установах адукацыі, таму магу сказаць: больш складанага навучання, чым падрыхтоўка мастака, не існуе. З аднаго боку, для выкладчыка гэта камфортная работа: 5-8 вучняў у майстэрні. У такім фармаце, як правіла, складваюцца амаль што сямейныя адносіны. А з другога боку, убачыць індывідуальнасць у кожным з тых васьмі і не загубіць яе агульным падыходам да ўсіх, улічыць асаблівасці кожнага, — каласальная маральна-этычная, фізічная і псіхалагічная праца. Але мне падаецца, што работа ў якасці педагога-выкладчыка дапамагае рабоце мастака-творцы. Зносіны з вучнямі, спроба ўнікнуць у іх ідэі, іх абмеркаванні даюць імпульс і асабістаму развіццю кожнага мастака, які працуе са студэнтамі.
Адна з былых выпускніц «Глебаўкі» Вольга Гардзіёнак-Кірэева можа не толькі ўспамінаць сваіх настаўнікаў у мастацтве, але і сама ведае, што значыць гэтая праца, таму што выкладае ў Гімназіі-каледжы мастацтваў імя Івана Ахрэмчыка, дзе аддзяленне жывапісу існуе з 1962 года:
— Унікальнасць нашай установы ў тым, што ў ёй вучацца не толькі выяўленчаму мастацтву, але і музыцы. Дзеці ўсе жывуць, гадуюцца, вучацца разам. Увогуле мастак-педагог — унікальная з'ява, бо яму трэба адбыцца не толькі ў асабістай творчасці, а яшчэ і як выкладчыку, які можа ўплываць на прафесійны і нават асабісты лёс сваіх гадаванцаў. Я лічу, што гэта асаблівая божая ласка, нават цуд.
Можа быць, таму старшыня Беларускага саюза мастакоў Глеб Отчык адзначыў, што з-за спецыфікі працы-мастакоў-выкладчыкаў увага дзяржавы да іх магла б быць большай:
— У мастацкай сферы вельмі важны індывідуальны падыход, таму што кожнае дзіця, кожны студэнт, будучы мастак — асобны псіхатып, да кожнага трэба падабраць ключык. Выкладчык мастацтва не навязвае свае прыёмы, а накіроўвае студэнта, паказваючы некалькі метадаў, а той сам выбірае, што яму бліжэй. Вельмі складана даць тое, што трэба, і не загубіць творчую індывідуальнасць. Сярэдняя спецыяльная адукацыя дае першы дыплом, пасля чаго чалавек можа пайсці ў Акадэмію мастацтваў. Але гэта той першы крок, які можна разглядаць з пункту гледжання яго ўплыву на айчынную школу жывапісу, што мае свае традыцыі, якой мы сёння ганарымся.
Ларыса ЦІМОШЫК
З усіх куточкаў Беларусі.
Яе песні займаюць першыя радкі ў музычных чартах краіны, пастаянна гучаць на радыё і тэлебачанні.
