Сем гадоў Ганна і Віталь вырошчваюць лаванду на Брэстчыне. Захапленне далікатнай кветкай пачалося з уласнага вяселля, трох зламаных трактароў, адвагі і ўтрапёнасці.
З дзяцінства Ганну і Віталя навучылі любіць зямлю. Бабулі Віталя ўсё жыццё займаліся гародам. Пінскі раён, у якім яны жылі, славіцца сваімі ўраджаямі. І Віталь рупліва працаваў на зямлі, але не зненавідзеў яе, а, наадварот, атрымаў навык і пераняў досвед. — А мая бабуля была аграномам і старшынёй калгаса, — расказвае Ганна. — Усё дзяцінства я бачыла гэтую процьму расады на падваконнях. Потым разам збіралі ўраджай.
Увесь час брала дзяўчынку ў сад і на гарод і мама.
— Нават калі я не вельмі хацела, прасіла проста пасядзець побач. Але я не сядзела, заўсёды рабілі нешта разам. Дзіцяці лепш не расказваць, а паказваць. Так прышчапілася любоў да зямлі і раслін.
Пра службовы раман і агульную (італьянскую) мову
— Мы працавалі ў суседніх кабінетах і здолелі знайсці агульную мову, прытым гэтай мовай стала італьянская. Так аказалася, мы тады разам яе вывучалі. Віталік — а ён да нас толькі пасля інстытута прыйшоў на працу — пачуў, што я расказваю калегам пра навучанне, і загаварыў са мной... на італьянскай. Рада: вучыце мовы, тады вы дакладна знойдзеце сваю палоўку, — смяецца Ганна.
Неўзабаве Віталь і Ганна вырашылі ажаніцца. Тады, у 2014 годзе, з’явілася мода на тэматычныя вяселлі. Шукалі свой стыль свята, дапамагло мамчына захапленне садоўніцтвам.
— Любіла вырошчваць усё на свеце! І ёй атрымалася выгадаваць перад домам у Брэсце невялікі лужок лаванды, — кажа Ганна, — тады яна нам проста трапілася на вочы!
З мэтай эканоміі Ганна і Віталь вырашылі скарыстаць гэтую кветку для дэкору вяселля. Зрэзалі лаванду, звязалі ў пучкі, склалі букеты. Тады маладых зацікавіла, што яшчэ можна рабіць з лаванды. Апынулася, ёсць мноства спосабаў скарыстаць гэтую расліну.
— У мужа пад Пінскам быў маёнтак (смяецца). Вясковая пляцоўка (24 соткі) з маленькай хаткай, палескай адрынай, склепам, старым куратнікам ды схіленай прыбіральняй. Уладанні перайшлі ў спадчыну мужу ад дзядулі і бабулі.
Ганна расказвае, што пляцоўка была недагледжанай: трава па пояс, дзе жыло шмат змеяў, дзікія перароджаныя яблынькі, грушы і проста неапрацаваныя лапікі зямлі.
Ідэя з лавандай спачатку не спадабалася Ганне, яна не верыла ў поспех і баялася цяжкасцяў. Пачынаючым фермерам і лавандоводам вельмі дапамаглі бацькі.
— Мая мама дала нам пасадачны матэрыял і слушную параду. Я думала, што заўсёды буду офісным супрацоўнікам, вялікім эканамістам. Але мама сказала нам такую фразу: «Мне трэба, я раблю». Гэта стала для нас дэвізам. Цяпер у кожнай кветачцы і кусціку ёсць працяг мамчынай працы.
Самае галоўнае — вырашыцца. У 2015 годзе Ганна і Віталь прывезлі кусты на падлозе і сталі садзіць лаванду. Зваротнага шляху ўжо не было.
— У нас не было бізнес-плана, інвестыцый, стартавага капіталу. Толькі адвага і ўтрапёнасць!
Першым чынам гаспадары нанялі трактар і вырашылі пераараць частку зямлі. Трактар ламаўся, бо ў зямлі былі металічныя тросы і розныя прадметы.
— Так мы зламалі, пэўна што, тры трактары і яшчэ два мотаблокі. І калі ўжо проста няма чым было апрацоўваць зямлю, мы ў вёсцы знайшлі мужчыну з канём і плугам. Участак быў вельмі складаным.
У Ганны і Віталя шмат гісторый, звязаных з лавандай. Гэта і аповеды наведвальнікаў фермы, і новыя эмоцыі тых, хто ўпершыню адчуў сапраўдны водар кветкі і закахаўся. Але ёсць адна свая асаблівая гісторыя.
— Мы лічым гэта дзівам. Дзякуючы лавандзе з’явілася наша дачка. Шмат якія маладыя сем’і падоўгу не могуць завесці дзіцё. У тым годзе мы цалкам адпусцілі сітуацыю, вельмі шмат працавалі з лавандай, а ў жніўні даведаліся, што чакаем дзіцяці…
Цяпер чатырохгадовая Саша — галоўная памагатая. Яна выяўляе цікавасць да лаванды і зямлі, у майстэрні вяжа з мамай букеты.
— Мы заахвочваем жаданне дачкі завіхацца з зямлёй, але не настойваем, — тлумачыць Ганна. — У яе есць і свае інтарэсы, напрыклад, лялькі. Будзем вельмі рады, калі яна захоча надалей працягваць нашу справу, а калі не, падтрымаем у яе распачынаннях.
Сельская гаспадарка вельмі залежыць ад кліматычных умоў, лаванда не выключэнне. Ганна і Віталь ужо досыць дасведчаныя садоўнікі і ведаюць некаторыя агратэхнічныя прыёмы. Аднак прадбачыць, як лаванда перазімуе, ці будуць дажджы, засуха, — немагчыма.
— Напэўна, невядомасць — гэта самае цяжкае. З кожным годам у нас назапашваюцца новыя веды, думаем, што ўжо атрымалі поспех у гадоўлі, аднак усё адно знойдзецца кусцік, які не вырасце.
Мінулы год стаў самым цяжкім. Гаспадары расказваюць, што страта кустоў няўхільная. Але летась іх знікла занадта шмат:
— У нашай кліматычнай зоне адбылася нейкая анамалія. Ці то замаразкі, ці то туман... Мы прыязджалі ў сакавіку — усё было добра, а ў красавіку жахнуліся: цэлымі палосамі апалі кусты! Пярэдняя частка нашага поля дагэтуль аднаўляецца і яшчэ год будзе аднаўляцца.
Ёсць складанасці і з лагістыкай. Сям’я жыве ў Брэсце, а лаванда расце ў Пінскім раёне.
— Раней ездзілі, як Кіркораў у свой тур, — на «55 аўтобусах». На дзень без начлегаў, працавалі да заходу. У хаце яшчэ не было гарачай вады, нармальнай прыбіральні.
Матывацыя зрабіць рамонт з’явілася, калі нарадзілася дачка. Цяпер у хаце нават інтэрнэт ёсць. І ў сезон квецені мы ў ім увесь час.
Ганна цалкам прысвяціла сябе фларыстыцы і асабістаму блогу ў «Інстаграме». А Віталь не пакінуў працы ў офісе і сумяшчае яе з вырошчваннем лаванды. На пляцоўцы ён робіць усё самае складанае і, як сказала Ганна, непрыемнае. Бываюць лёгкія спрэчкі ці дыскусіі па агульнай справе, але не сваркі: яны з мужам добрая каманда. Абавязкова выслухаюць адно аднаго і зробяць усё дзеля агульнай мэты.
Мужа Ганна пяшчотна называе Садоўнікам, а сябе лічыць Садоўніцай ці Кветачніцай. Шмат хто заве гаспадыню фермы Лавандавай феяй.
— Імкнуся не зазнавацца, я проста Аня, хачу быць добрым чалавекам.
За столькі гадоў вырошчвання лаванды гаспадары па-сапраўднаму палюбілі гэтую кветку і расказваюць пра яго з натхненнем. Ганна кажа, што ў лавандзе немагчыма расчаравацца:
— Для нас гэта весела! Працаваць з лавандай — адзін вялікі плюс. Адзіны мінус — нам яе заўсёды мала!
Лаванда — выдатная культура, сухацвет, меданос. Яна багатая эфірнымі алеямі, з-за чаго выдатна пахне. Водар лаванды супакойвае нервовую сістэму, спрыяе засынанню.
Таксама кажуць, што лаванда адганяе вусякоў, але камары яе не баяцца. Дый цяпер пайшла такая моль, якая ўжо не баіцца лаванды.
— З чаго трэба пачынаць?
— Перш трэба падумаць, ці варта ўвязвацца. Ведаю дакладна, гэта будзе займаць шмат часу і да гэтага трэба ставіцца адказна. Усё залежыць ад маштабаў, прыкладам гадаваць кусток перад хатай — лёгка.
— Ці будзе расці ў Мінскай вобласці?
— Куды яна дзенецца! Ёсць фанаты-аматары, у якіх лаванда расце нават у Арктычных рэгіёнах. Беларусь — вельмі нядрэнны варыянт для гэтай кветкі.
Топ-5 парад для навічкоў:
Юлія РАМАНЬКОВА
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
