Еўрапейскія краіны адна за адной закрываюцца для ўкраінскіх бежанцаў. Днямі чэшскія ўлады ўпершыню не выдалі ім ніводнай часовай візы. Такую інфармацыю абвясціла Міністэрства ўнутраных спраў гэтай краіны. Па колькасці ўкраінскіх бежанцаў на душу насельніцтва менавіта Чэхія, а не Польшча — лідар у Еўропе.
У Германіі некаторыя муніцыпалітэты і нават цэлыя землі ўводзяць мараторый на прыём украінскіх бежанцаў з-за дэфіцыту месцаў і фінансавых праблем, паведаміла Suddeutsche Zeіtung. Адзначаецца, што складанае становішча ў многіх рэгіёнах краіны. Так, у Брандэнбургу некалькі раёнаў заявілі, што сутыкнуліся з перанасяленнем і адразу закрыліся для мігрантаў, а ў Саксоніі ўлады паведамілі: ужо не хапае сродкаў для выплаты сацыяльных дапамог.
Літва вычарпала свае магчымасці па іх прыёме. Аб гэтым заявілі ў літоўскім міністэрстве працы і сацабароны, паведаміла ТАСС. Раней літоўскае аддзяленне Міжнароднага камітэта Чырвонага Крыжа заявіла, што восенню Літва можа сутыкнуцца з новай хваляй украінскіх бежанцаў. Гэта звязана з тым, што ў некаторых рэгіёнах Украіны ацяпляльны сезон можа так і не пачацца. У выніку з надыходам халадоў украінцы зноў пачнуць перабірацца ў еўрапейскія краіны, у тым ліку ў Літву. Людзі, якія вымушаны пакінуць родныя мясціны, становяцца непажаданымі гасцямі на Захадзе, які раней дэклараваў для іх распасцёртыя абдымкі. Як пачуваюць сябе цяпер украінскія бежанцы?
Пасля пачатку расійскай ваеннай спецаперацыі на Захадзе паспяшаліся заявіць, што гатовы з распасцёртымі абдымкамі сустрэць бежанцаў з Украіны і прапанаваць ім найлепшыя ўмовы. Пры гэтым першапачаткова меркавалася, што размяшчаць іх будуць не толькі ў цэнтрах часовага знаходжання, але і ў прыватным жыллі, уладальнікам якога была абяцана кампенсацыя за прыём украінцаў. Праўда, нават тады ўлады ЗША і Вялікабрытаніі, якія гучней за іншых заяўлялі аб гасціннасці, на справе абставілі выдачу віз цэлым шэрагам цяжкавыканальных умоў. Брытанскі прэм'ер-міністр Борыс Джонсан і ўвогуле прыгразіў высылкай у Руанду тым украінцам, якія паспрабуюць нелегальна заехаць на востраў.
На нацыянальных узроўнях працягваецца паступовае згортванне праграм падтрымкі бежанцаў, прычым гэта датычыцца не толькі Еўропы, адзначае tass.ru. Па звестках выдання Asіa Tіmes, урад Аўстраліі, кіраўнік якога Энтані Альбанезэ падчас візіту ў Кіеў абяцаў падтрымліваць Украіну «столькі, колькі спатрэбіцца», раптоўна абвясціў, што з 14 ліпеня адмяняе выдачу ўкраінцам гуманітарных віз, якія дазвалялі ім жыць і жыць. Потым, праўда, вырашыла падоўжыць дзеянне праграмы, але толькі на два тыдні. З еўрапейскіх краін Польшча з 1 ліпеня перастала выплачваць кампенсацыі тым, хто прытуліў у сябе ўкраінцаў. Да восені завершыцца аналагічная праграма і ў Літве: зараз колькасць украінцаў, якія прыязджаюць у Літву і якія ад'язджаюць адтуль, практычна зраўнялася, а ў Польшчы назіраецца нават перавага на карысць ад'езду.
Варшава спачатку гарантавала месячныя выплаты ў памеры 1200 злотых ($258) на чалавека на працягу першых двух месяцаў, пасля іх працягнулі яшчэ на два месяцы, а з 1 ліпеня субсідыі адмянілі, адзначыла ўкраінская газета «Краіна». «Мы перакананыя, што многія людзі ў Польшчы здольныя стаць самастойнымі і адаптавацца. Мы не можам бясконца пералічваць гэтыя сродкі ўсім», — так растлумачыў рашэнне намеснік міністра ўнутраных спраў Польшчы і ўрадавы ўпаўнаважаны па справах бежанцаў з Украіны Павел Шэфернакер. Таксама з пачатку ліпеня перастаў дзейнічаць бясплатны праезд для ўкраінцаў на польскай чыгунцы, а з чэрвеня трэба плаціць за білеты ў гарадскім грамадскім транспарце.
Тэарэтычна ўкраінцы могуць уладкавацца ў Польшчы на працу. Аднак умовы пакідаюць жадаць лепшага. «Грошы заканчваюцца, трэба ісці на працу, а з двухгадовым дзіцем гэта цяжка. Украінцам прапануюць у асноўным вакансіі, на якія самі палякі не ідуць за такія грошы: прыбіральшчыкі, пасудамыйкі, на склады, на збор ураджаю», — распавяла кіяўлянка Вольга Сытнік.
Некаторыя жыхары краін Еўрасаюза, якія ў лютым і сакавіку так актыўна выказвалі салідарнасць з Украінай і прымалі бежанцаў у сябе дома, ужо напрыканцы вясны пачалі высяляць мігрантаў, практычна выстаўляючы іх на вуліцу. Іншыя «жаласлівыя» еўрапейцы клапатліва абяцалі працаўладкаваць украінак, на справе арганізоўваючы гандаль людзьмі. Як распавёў у інтэрв'ю Spіegel нямецкі старшыня дабрачыннай Міжнароднай юрыдычнай місіі (ІJM) Дзітмар Ролер, гэтыя абставіны крыміналітэт выкарыстоўвае ў сваіх мэтах. У Румыніі, Балгарыі і Малдавіі, па яго словах, дзейнічаюць крымінальныя структуры, арганізаваныя па сеткавым прынцыпе, якія спецыялізуюцца на гандлі людзьмі. Яны маюць часта сувязі на ўкраінскай тэрыторыі. Іх арсенал уздзеяння на сваіх ахвяр распасціраецца ад пагроз, насілля, пазбаўлення дакументаў да падключэння прафесійных спакуснікаў. Попыт на жанчын і дзяцей з Украіны, паводле ацэнкі Ролера, на еўрапейскім рынку сучаснага гандлю рабамі неймаверна ўзрос.
У цяжкім становішчы апынуліся ўкраінскія бежанцы ў Балгарыі. Іх перасялілі з гатэляў у «гета» для бежанцаў — вагончыкі з агульнымі выгодамі, а таксама паменшылі памер кампенсацый на харчаванне і пражыванне з 40 леваў ($20) да 15 леваў ($8) у дзень. Ва ўрадзе краіны ўпэўнены, што гэтых сродкаў павінна хапіць на аплату размяшчэння і трохразовага харчавання.
З 13 ліпеня прыпынілі прыём бежанцаў у Шатландыі, узяўшы на ўзбраенне прыклад Уэльса. Урад гэтай краіны пасля трох месяцаў прыёму абвясціў, што людзей няма куды сяліць. Пры гэтым частку тых, хто ўжо прыехаў у Шатландыю, размясцілі на караблі Vіctorіa І эстонскай суднаходнай кампаніі. Як піша Telegraph, каюты, у якіх будуць жыць бежанцы, па памеры меншыя, чым турэмныя камеры ў Шатландыі. «Пакоі прызначаны для размяшчэння да чатырох чалавек, гэта значыць, пры поўнай загружанасці на аднаго чалавека будзе прыходзіцца 21 квадратны фут (каля двух квадратных метраў). У той час як па правілах у агульных камерах у турмах Шатландыі на кожнага зняволенага павінна прыходзіцца не менш за 48 квадратных футаў (4,4 квадратнага метра)», — піша выданне, іранізуючы над абяцаным «цёплым прыёмам».
У Бельгіі ва ўкраінскіх бежанцаў таксама цяжкасці з паселішчам. Многія ўладальнікі кватэр просяць украінцаў пакінуць дамы на час іх летняга водпуску. Няпроста ўкраінцам арандаваць жыллё за грошы. Арэндадаўцы не жадаюць здаваць кватэры ўкраінцам, паколькі іх статус часовай абароны заканчваецца ў сакавіку наступнага года. А ў Бельгіі здаюць звычайна на даўжэйшы тэрмін — ад трох гадоў.
У Італіі некаторыя ўкраінцы сталі заўважаць не надта ветлівае стаўленне сярод часткі жыхароў. «Ядаўно заўважыла, што ў Італіі мала хто разумее і спачувае ўкраін-
цам, нашы страхі, стрэсы, жудасныя гісторыі нікому не цікавыя; стаўленне сярод месцічаў да нас у большасці (выключэнне ёсць, але няшмат) як да недатурыстаў, дзе няма дыяспары, падтрымкі, некамфортна псіхалагічна», — напісала на сваёй старонцы ў Facebook журналістка і блогер Нэлі Вернер, якая жыве цяпер у Італіі.
Па словах бежанцаў, першыя тры месяцы ўсё было добра, ім давалі бясплатнае жыллё і дапамогі ў памеры 300 еўра на дарослага і 150 на дзіця. «Але выплат ужо няма, гаспадары намякаюць, што час ужо і з'ехаць. З працай тут зусім дрэнна. Уладкаваліся збіраць чарэшню па шасці еўра за гадзіну. Праца пякельная: па дзесяць гадзін у дзень і з адным выхадным у месяц. Таму надоўга нас не хапіла», — распавяла газеце «Краіна» адна з апытаных украінак. Яшчэ адна суразмоўца выдання адзначыла, што ў Еўропе вельмі шмат неафіцыйнай занятасці, таму працаўніка могуць падмануць і не заплаціць. Часам даводзіцца плаціць пасрэдніку каля 500 еўра, каб ён парэкамендаваў цябе на працу, дадала яна.
Не надта ветлівы прыём і ў Вялікабрытаніі, піша Polіtіco. Першапачаткова краіна абяцала прыняць сотні тысяч мігрантаў, аднак пасля выдала значна менш віз — у асноўным тым украінцам, у якіх у краіне жывуць блізкія сваякі. Астатнія павінны былі знайсці «фундатара», які іх часова прытуліць. Пры гэтым усё часцей з'яўляюцца паведамленні, як брытанцы высяляюць украінцаў з-за непаразуменняў і канфліктаў. «Міграцыйны крызіс паказаў негатоўнасць Лондана да падобнай сітуацыі», — піша Polіtіco.
Дзве траціны галандцаў жадаюць, каб урад спыніў прыём просьбітаў прытулку. Пра гэта паведаміў партал навін NlTіmes са спасылкай на маштабнае апытанне праграмы навін EenVandaag. З прыкладна 28 тысяч рэспандэнтаў 78 працэнтаў занепакоеныя крызісам прыёму бежанцаў, які развіваецца ў Нідэрландах. Апытанне, апублікаванае на вэб-сайце EenVandaag, сведчыць аб тым, што многія галандцы лічаць несправядлівым, калі бежанцы маюць прыярытэтны доступ да сацыяльнага жылля.
Для многіх выхадцаў з Украіны неўзабаве заканчваецца тэрмін знаходжання ў краінах Еўраcаюза, пасля якога чалавек прызнаецца падатковым рэзідэнтам. Гэта азначае, што ўкраінцам хутка трэба будзе плаціць падаткі з любога даходу, у тым ліку грашовых пераводаў ад сваякоў або сацвыплат, піша Baltnews.
Пасля пачатку канфлікту ва Украіне мільёны ўкраінцаў адправіліся ў Еўропу. Нехта ратаваўся ад баявых дзеянняў, але многія грамадзяне Украіны, асабліва з заходніх абласцей, успрынялі гэта як магчымасць нарэшце пераехаць у ЕС. Амаль праз паўгода аказалася, што дапамога краін Захаду не бязмежная. Вечна спансіраваць украінцаў ніхто не збіраецца. Больш за тое, неўзабаве грамадзянам усходнееўрапейскай краіны давядзецца плаціць падаткі, як і ўсім рэзідэнтам, прычым незалежна ад таго, удалося ім працаўладкавацца ў ЕС ці не.
У Беларусь з лютага прыбылі каля 45 тысяч украінскіх грамадзян, паведамілі ў Дзяржаўным пагранічным камітэце. Звыш 27 тысяч з іх праехалі ў нашу краіну транзітам праз краіны ЕС. Украінцы прыбываюць да нас у асноўным з Польшчы, а таксама з Літвы і Латвіі. Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 22 ліпеня падпісаў указ аб прыёме ў грамадзянства Рэспублікі Беларусь 471 чалавека, у тым ліку 114 непаўналетніх. Аб гэтым паведамілі ў прэс-службе беларускага лідара. Грамадзянства дадзена 463 грамадзянам Украіны. Сярод новых грамадзян Беларусі — 33 сям'і з дзецьмі, сем — шматдзетныя. Адна з іх выхоўвае шасцярых непаўналетніх дзяцей, двое з якіх нарадзіліся ў Беларусі. Беларускія пашпарты атрымалі таксама двое вучоных — кандыдат эканамічных навук і кандыдат біялагічных навук. Пры гэтым аднаму з іх вучоная ступень прысвоена ў Беларусі.
Усяго пасля даручэння аб атрыманні грамадзянства, дадзенага Прэзідэнтам Беларусі ў жніўні мінулага года, беларускімі грамадзянамі сталі 4228 украінцаў. З іх па рашэнні кіраўніка дзяржавы грамадзянства Рэспублікі Беларусь дадзена 2247 украінцам.
Сёлета ў першым паўгоддзі ў Беларусі ў розных эканамічных сферах працаўладкавана больш як паўтысячы бежанцаў з Украіны. Аб гэтым паведаміў начальнік упраўлення знешняй працоўнай міграцыі, бежанцаў і прытулку Дэпартамента па грамадзянстве і міграцыі МУС Уладзімір Маргевіч, перадала БелТА. Ён дадаў, што ўкраінцы працаўладкаваліся ў сельскагаспадарчай сферы, дзіцячых садках, школах, на прамысловых прадпрыемствах. «Бежанцы атрымалі жыллё як у абласных, так і ў раённых цэнтрах. Для гэтай мэты, апроч іншага, былі задзейнічаны гасцініцы, дамы адпачынку, санаторныя комплексы», — адзначыў Уладзімір Маргевіч.
Як кажуць, адчуйце розніцу. Ёсць звесткі, што частка людзей, якія ад'язджаюць з Еўрасаюза, вырашаюць не вяртацца ва Украіну, а асесці ў Беларусі, адзначыў tass.ru.
80 працэнтаў бежанцаў, паводле анкетавання, хацелі б застацца тут назусім. Наша краіна, мабыць, ужо насамрэч лепш падыходзіць на ролю ціхай гавані, дзе да бежанцаў ставяцца па-людску, а не вымушаюць шукаць пяты кут. У Беларусі захавалі ўсё лепшае, што было некалі ў Савецкім Саюзе. Такім меркаваннем з БелТА падзяліўся шматдзетны бацька з Адэскай вобласці Дзмітрый Баравікоў, які зараз жыве і працуе ў Беларусі.
Дзмітрый з жонкай Вольгай выхоўваюць шасцярых дзяцей. Двое з іх у сям'і Баравіковых з'явіліся ўжо ў Беларусі. «Ва Украіне нікога з маіх дзяцей бясплатна не адпраўлялі ў санаторыі. Усё гэта там было праплачана практычна на любым узроўні. Такіх сацыяльных выгод, як у Беларусі, ва Украіне ў нас ці нашых дзяцей не было», — заўважыў Дзмітрый Баравікоў. Цяпер бацька шматдзетнага сямейства працуе жывёлаводам у Ельску. «У маім светаўспрыманні Беларусь — астравок старога добрага Савецкага Саюза. Па гэтай прычыне мы сюды і пераехалі, — падкрэсліў Дзмітрый. — Беларускі ўрад захоўвае ўсё тое найлепшае, што было ў Савецкім Саюзе, — адукацыю, медыцыну».
Пётр ДУНЬКО
Бюлетэні па выбарах Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ужо гатовы.
Практыка комплекснага добраўпарадкавання населеных пунктаў на Гомельшчыне дае новае жыццё райцэнтрам рэгіёна.
Зрабіўшы якасць неад’емнай часткай іміджу Беларусі як краіны, займацца ёй неабходна пастаянна і ва ўсіх напрамках.
